Thời gian qua, trÆ°á»›c diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i liên tục xu hÆ°á»›ng tăng, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ã có sá»± Ä‘iều chỉnh theo cÆ¡ chế thị trường. Trao đổi vá»›i báo chí, Chuyên gia kinh tế - PGS-TS. Ngô Trí Long Ä‘ã phân tích rõ hÆ¡n về bản chất của việc Ä‘iều hành giá xăng dầu trong thời gian qua

+ PV: DÆ°á»›i góc nhìn của má»™t chuyên gia kinh tế, theo ông vì sao giá xăng dầu tại Việt Nam thời gian qua liên tục tăng?

- Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long: Xăng dầu là mặt hàng nguyên nhiên liệu chiến lược, có vai trò hết sức quan trọng đối vá»›i nền kinh tế. Nó tác Ä‘á»™ng đến rất nhiều ngành nghề sản xuất, kinh doanh và đời sống người dân. Đặc biệt vá»›i Việt Nam, chúng ta phải nhập khẩu trên 70% xăng dầu cho nhu cầu tiêu thụ trong nÆ°á»›c cho nên giá xăng dầu ná»™i địa phụ thuá»™c rất lá»›n vào thị trường xăng dầu thế giá»›i. Bên cạnh Ä‘ó, việc há»™i nhập ngày càng sâu rá»™ng vào kinh tế thế giá»›i khiến sá»± hòa đồng giữa thị trường trong nÆ°á»›c và thế giá»›i  là Ä‘iều tất yếu. Đặc biệt, xăng dầu là mặt hàng hết sức nhạy cảm, yếu tố chính trị có tác Ä‘á»™ng rất lá»›n đến sá»± tăng giảm. Trong khi Ä‘ó, tình hình chính trị trên thế giá»›i thời gian qua có những diá»…n biến phức tạp, nhất là tại các nÆ°á»›c có trữ lượng dầu mỏ lá»›n nên Ä‘ã tác Ä‘á»™ng đến nguồn cung dầu, đẩy giá xăng dầu thế giá»›i tăng lên. Bởi vậy, sá»± biến Ä‘á»™ng theo chiều hÆ°á»›ng tăng của giá xăng trong nÆ°á»›c trong thời gian gần Ä‘ây là khá dá»… hiểu và hoàn toàn theo quy luật thị trường...

PGS.TS Ngô Trí Long

+ Trong diá»…n biến giá xăng liên tục tăng trong thời gian qua, ông Ä‘ánh giá nhÆ° thế nào về vai trò Ä‘iều hành của các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c?

- Nghị định số 84/2009/NĐ - CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu Ä‘ã xác định nguyên tắc cÆ¡ bản là: “Giá bán xăng dầu được thá»±c hiện theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c” nói rõ Nhà nÆ°á»›c thá»±c hiện giám sát, kiểm soát và Ä‘iều tiết giá xăng dầu thông qua việc quy định công thức tính giá cÆ¡ sở theo bình quân giá xăng dầu thế giá»›i 30 ngày Ä‘ể các DN có căn cứ tính toán và đăng ký vá»›i cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c. DN kinh doanh xăng dầu được tá»± quyết định giá bán xăng dầu trong biên Ä‘á»™ về giá từ 0 đến 7%... Tôi cho rằng, chúng ta cần nhấn mạnh rằng Nhà nÆ°á»›c trao quyền định giá xăng dầu cho DN nhÆ°ng không có nghÄ©a là Nhà nÆ°á»›c hoàn toàn thả nổi, buông lỏng quản lý để mặc cho DN tá»± định giá. Chúng tôi được biết, trong quá trình biên Ä‘á»™ tăng từ 0 đến 7%, DN kinh doanh xăng dầu đề nghị lên các cÆ¡ quan chức năng và trên cÆ¡ sở đề nghị trên, các cÆ¡ quan chức năng có quyết định tăng hay không, tăng bao nhiêu là quyền thuá»™c về các cÆ¡ quan quản lý. NhÆ° vậy, mặc dù để cho DN kinh doanh xăng dầu tá»± định giá bán nhÆ°ng thá»±c tế vẫn luôn phải chịu sá»± giám sát, kiểm tra rất chặt chẽ của các cÆ¡ quan chức năng, đặc biệt là của Bá»™ Tài chính.

+ Qua những lần tăng giá vừa qua, dÆ°  luận lại dấy lên câu hỏi nghi ngờ các DN xăng dầu thiếu minh bạch, không chia sẻ khó khăn vá»›i người dân, chỉ biết tăng giá để tăng lợi nhuận. Là chuyên gia kinh tế, ông Ä‘ánh giá nhÆ° thế nào những nghi ngờ trên?

- Thá»±c tế trong thời gian qua, má»—i khi xăng dầu tăng, không ít người dân lại cho rằng lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu còn Ä‘á»™c quyền nên DN thích tăng thì tăng. Điều này hoàn toàn sai lầm. Sá»± công khai, minh bạch của giá xăng dầu Ä‘ã được thể hiện rất rõ qua giá cÆ¡ sở cá»™ng vá»›i các yếu tố khác cÅ©ng rất rõ ràng, cụ thể nếu ai quan tâm đều có thể biết tường tận. Trong những lần tăng xăng dầu gần Ä‘ây, các DN Ä‘ã phải hy sinh lợi nhuận của mình, thậm chí chấp nhận lá»— khoảng 300 đồng/lít để bán vá»›i mức giá nhÆ° trên thị trường, Ä‘ó chính là sá»± chia sẻ cho người tiêu dùng và xã há»™i. Cho nên, nói là các DN kinh doanh xăng dầu chỉ nghÄ© đến lợi nhuận, vun vén cá nhân là chÆ°a Ä‘úng. HÆ¡n thế, Liên bá»™ Tài chính – Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã thá»±c hiện giám sát, kiểm tra rất chặt chẽ các DN xăng dầu.  Bá»™ Tài chính  cuối năm 2011 Ä‘ã thành lập 3 tổ kiểm tra tình hình kinh doanh xăng dầu tại 4 DN đầu mối, sau Ä‘ó kết quả kiểm tra Ä‘ã được công bố công khai. Rồi má»›i Ä‘ây chỉ trong 2 tháng từ tháng 5 đến tháng 7/2012, Bá»™ Tài chính lại tiếp tục thanh tra  tại 6 DN đầu mối. Tôi được biết, hiện nay, Bá»™ Tài chính Ä‘ang tổng hợp kết quả thanh tra, nếu có  phát hiện sai phạm chắc chắn các cÆ¡ quan chức năng  sẽ xá»­ lý theo quy định.

Giá xăng dầu được Ä‘iều hành công khai, minh bạch