Theo lời các chuyên gia, để khắc phục được những ná»™i tại của vấn đề giá xăng dầu cần có cÆ¡ chế hợp lý. Má»™t sá»± cạnh tranh lành mạnh, sẽ giúp giá xăng, dầu giảm theo quy luật thị trường.

Tăng dá»…, giảm khó
 

Câu chuyện giá xăng, dầu “sốt” lên sau cuá»™c họp giữa Bá»™ Tài Chính và Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng về vấn đề này. DÆ° luận Ä‘ang tỏ ra quan tâm đến việc, liệu lúc nào sẽ có má»™t kết quả kiểm toán rõ ràng?. Má»›i Ä‘ây nhất, từ 11h trÆ°a 10/10, giá dầu diesel và giá dầu hỏa giảm từ 300 – 400 đồng/lít, nhÆ°ng giá xăng vẫn hÆ°a thể giảm. Vá»›i mức giảm của giá dầu nhiều người tiêu dùng vẫn tỏ ra chÆ°a mấy vui vẻ.

Ông Trần Nam Văn (Quận Đống Đa – Hà Ná»™i) cho hay: “Tôi kỳ vọng giá xăng sẽ giảm. nhÆ°ng cuối cùng chỉ má»›i thấy giảm giá dầu. Lẽ ra, giá xăng nên giảm trÆ°á»›c, vì xe máy gần nhÆ° là phÆ°Æ¡ng tiện phổ biến. Ngày ngày, mọi người Ä‘i làm bằng xe máy, việc mua xăng vá»›i giá cao nhÆ° hiện nay, ảnh hưởng đến túi tiền của má»—i gia Ä‘ình”.

Tá»›i nhiều cây xăng trên địa bàn Hà Ná»™i, vấn đề giá xăng, dầu được nhiều người tiêu dùng cho biết là mối quan tâm thường trá»±c sau giá cả thá»±c phẩm. Theo lời hầu hết khách hàng, bởi nó gắn vá»›i phÆ°Æ¡ng tiện Ä‘i lại hàng ngày, vì vậy má»—i quyết định tăng hay giảm giá đều liên quan đến túi tiền.

Bà Nguyá»…n Thanh Tuân (Quận Ba Đình – Hà Ná»™i) nhìn nhận vấn đề má»™t cách cởi mở hÆ¡n, bà cho biết: “Tôi nghÄ© sẽ cần có lá»™ trình để giảm giá xăng. Bản thân tôi hÆ¡i thất vọng khi giá xăng chÆ°a giảm, nhÆ°ng theo thông tin từ báo chí thì hiện Ä‘ang có kiểm tra các Ä‘Æ¡n vị, nên chắc là chÆ°a giảm giá xăng được”.

Người tiêu dùng kỳ vọng giá xăng giảm (Ảnh minh họa)

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, thời gian vừa qua, giá xăng dầu thế giá»›i giảm, giá xăng dầu tại má»™t số nÆ°á»›c trong khu vá»±c cÅ©ng giảm theo, còn giá xăng trong nÆ°á»›c vẫn giữ nguyên. Điều này Ä‘i ngược lại vá»›i mục tiêu của Chính phủ là chống lạm phát, nếu giá xăng tại VN có thể giảm ở mức Ä‘á»™ phù hợp vá»›i giá thế giá»›i sẽ làm giảm chi phí đầu vào và chi phí vận tải cho các doanh nghiệp".

Bàn về câu chuyện “giá xăng dầu tăng dá»…, giảm khó”, ông Doanh cho hay: “Vá»›i giá xăng, các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c luôn luôn dá»… dàng đối phần lá»›n việc đề nghị nâng giá xăng của các doanh nghiệp, nhÆ°ng tỏ ra dè dặt, lúng túng trong giảm giá xăng. Tôi thấy quyền lợi người tiêu dùng bị vi phạm. Việc này cần được giải quyết thỏa Ä‘áng, trong các quy định pháp lý, trong Ä‘ó Há»™i Bảo vệ quyền lợi Người tiêu dùng cần có tiếng nó. “.

“Mượn đầu heo nấu cháo”

Ông Nguyá»…n Minh Phong thẳng thắn chỉ rõ, việc trích lập Quỹ qua giá xăng dầu khiến người tiêu dùng chịu thiệt nhiều hÆ¡n lợi, Về bản chất, nguồn thu của Quỹ là giá xăng dầu thá»±c mua mà người tiêu dùng phải trả và ứng trÆ°á»›c cho Quỹ xét theo sá»± trọn vẹn của má»™t quy trình trích lập và “xả” Quỹ để giữ bình ổn giá về danh nghÄ©a. Nói cách khác, thá»±c chất người tiêu dùng Ä‘ã phải mua đắt giá xăng cho thời Ä‘iểm trích lập quỹ, để rồi được trả lại số tiền Ä‘ó nhờ mua xăng dầu vá»›i giá “rẻ” hÆ¡n khi “xả” Quỹ. 

“Cảnh “mượn đầu heo nấu cháo” này khiến người tiêu dùng, dù có thể hưởng lợi ích ít nhiều nhờ không tăng giá xăng dầu khi xả quỹ, xong lại luôn chịu thiệt thòi do phải tạm ứng nguồn vốn hoạt Ä‘á»™ng cho Quỹ, nhÆ° kiểu “cho vay không lãi”. Rốt cuá»™c, dường nhÆ° chỉ có doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu luôn được bảo đảm lợi ích cả từ mức trích lợi nhuận định mức, cÅ©ng nhÆ° “không có gì để mất” từ mọi hoạt Ä‘á»™ng thu - chi Quỹ…”, ông Phong chỉ rõ. 

Quỹ bình ổn giá xăng dầu không nên để doanh nghiệp giữ? (Ảnh minh họa)

Trao đổi vá»›i PV VTC News, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cứ nhắc Ä‘i nhắc lại băn khoăn, tại sao các nÆ°á»›c trên thế giá»›i họ cập nhật, công khai giá xăng dầu, giá nhập khẩu từng phút, từng giờ mà ta lại khó khăn đến vậy.

Ông cÅ©ng không hoàn toàn không đồng ý vá»›i việc tính giá xăng, dầu theo giá cÆ¡ sở 30 ngày. Giá thế giá»›i thay đổi từng phút, giá nhập bao nhiêu đều có hóa Ä‘Æ¡n ký, ghi rõ ràng, không cần phải chờ giá cÆ¡ sở 30 ngày. "Trong 30 ngày giá lên xuống liên tục vì vậy cần sá»­a ngay quy định này. Theo Ä‘ôi, Ä‘ây là miếng đất màu mỡ cho doanh nghiệp núp bóng kiếm lời trên lÆ°ng người tiêu dùng”, ông Doanh nói thêm.

TrÆ°á»›c ý kiến phát biểu của doanh nghiệp “vá»›i giá xăng hiện tại, doanh nghiệp má»›i hòa vốn và chÆ°a có lãi’, ông Doanh cho rằng: “Bây giờ không ai biết thế nào cả, doanh nghiệp nói sao thì người tiêu dùng chịu vậy. Vì vậy, cần có kết quả kiểm toán, chúng tôi cÅ©ng mong muốn có kết quả kiểm toán nhÆ° lời hứa của ông Bá»™ trưởng Bá»™ Tài Chính”.

Theo Ä‘ó, Quỹ bình ổn giá nên Ä‘Æ°a ra má»™t cÆ¡ quan khác quản lý, có thể là Há»™i Bảo vệ Quyền lợi Người tiêu dùng. Còn nếu Ä‘Æ°a Quỹ bình ổn giá cho doanh nghiệp tá»± quản lý là Ä‘iều không nên. Ông Doanh phân tích, khi doanh nghiệp giữ quỹ này, không ai biết việc doanh nghiệp biện luận ra sao và việc  dùng quỹ Ä‘ó nhÆ° thế nào ?.

CÅ©ng trao đổi vá»›i chúng tôi, chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Quang A cho rằng, giá xăng dầu tăng nhiều, giảm ít là xuất phát từ cÆ¡ chế, ông A nêu rõ: “CÆ¡ chế, cách tổ chức, không tạo ra những khuyến khích để các nhà cung cấp Ä‘áp ứng nhu cầu của người tiêu dùng mà vẫn có được lợi nhuận. Không thề hô hào doanh nghiệp phải thế này, thế kia. Bởi, Ä‘ã là doanh nghiệp thì họ phải làm sao tạo lợi nhuận càng nhiều càng tốt”

Làm thế nào để giảm giá xăng?

Muốn giá xăng giảm theo biến Ä‘á»™ng của thị trường thế giá»›i,thì vấn đề cốt lá»—i là thị trường xăng, dầu tuân thủ theo quy luật thị trường. Theo lời các chuyên gia, để làm được Ä‘iều này phải có được cÆ¡ chế cạnh tranh lành mạnh.

Ông A cho biết thêm, xét về cÆ¡ chế là cần tạo ra sá»± cạnh tranh lành mạnh. Thá»±c chất của vấn đề là việc xây dá»±ng thị trường xăng dầu cạnh tranh. Đó là việc chỉ có Nhà nÆ°á»›c má»›i làm được, tạo dá»±ng và giám sát việc cạnh tranh. Vấn đề không phải là nÆ°á»›c ngoài doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài hay tÆ° nhân, mà Ä‘iều quan trọng có cạnh tranh hay không?. Hiện nay, Petrolimex chiếm tá»›i 60% thị trường xăng dầu,thì chắc chắn không có cạnh tranh. 

"Nhà nÆ°á»›c vá»›i tÆ° cách đứng đầu có thể Ä‘Æ°a đầu tÆ° thêm, Æ°u Ä‘ãi thêm cho 2 doanh nghiệp thuá»™c nhà nÆ°á»›c có năng lá»±c ngang vá»›i Petrolimex, Ä‘ể cạnh tranh vá»›i Petrolimex. Lúc Ä‘ó các cÆ¡ quan chức năng chỉ cần xem xét việc các doanh nghiệp này có cấu kết hay không?, còn mức giá cả thì tuân theo quy luật thị trường", ông Nguyá»…n Quang A bày tỏ. 

Cụ thể, ông A cho rằng, có thể tách Petrolimex thành các công ty nhỏ chuyên chứa và vận chuyển, công ty chuyên phân phối, công ty bán lẻ, ngoài ra thị trường cần thêm 1-2 doanh nghiệp có thêm tiềm lá»±c và cÅ©ng chia tÆ°Æ¡ng tá»±, để có Ä‘iều kiện cạnh tranh lành mạnh. NhÆ°ng, chia ra không có nghÄ©a là phân chia khu vá»±c đảm nhận mà phải là xuyên suốt trên phạm vi cả nÆ°á»›c, ngoài ra đối vá»›i doanh nghiệp nhỏ thì hợp nhất để tăng cường tính cạnh tranh. Việc làm này giúp hình thành các doanh nghiệp có chá»— đứng và có tiềm lá»±c ngang hàng các doanh nghiệp khác.

Có cùng quan Ä‘iểm về chia tách Petrolimex, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh chỉ rõ, Petrolimex chiếm thị phần quá lá»›n, Ä‘iều này là quá rõ ràng về Ä‘á»™c quyền.

Ông Doanh nói: " Nên tách Petrolimex thành các khâu, đồng thời cho các doanh nghiệp tham gia nhập khẩu ví ...sẽ tạo ra sá»± cạnh tranh. Ngoài ra, sá»± có mặt của tÆ° nhân và nÆ°á»›c ngoài có thể góp phần nâng cao công nghệ và thị trường năng Ä‘á»™ng hÆ¡n. Chúng ta Ä‘ã có những cam kết mở cá»­a, Ä‘ây là trường hợp có Ä‘iều kiện nên chúng ta có thể thận trọng. Song thận trọng không có nghÄ©a là không làm gì". 

Nguồn tin: VTC News