CÆ¡ quan quản lý luôn tuyên bố cÆ¡ chế giá xăng dầu phải hài hòa lợi ích 3 bên, nhÆ°ng thá»±c tế các lần Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ thời gian qua, người tiêu dùng (NTD) thường chịu thiệt thòi.

Giá càng giảm, DN càng lá»— vì tồn kho

Kể từ đầu năm đến nay, sau 11 lần Ä‘iều chỉnh giảm nhÆ°ng giá bán lẻ xăng trong nÆ°á»›c vẫn còn ở mức 19.930 đồng/lít, cao hÆ¡n ở Mỹ tá»›i hÆ¡n 6.000 đồng/lít. Trong phiên giao dịch ngày 15/12 tại thị trường châu Á, giá dầu thô thế giá»›i vẫn tiếp tục giảm, thiết lập mức "Ä‘áy" má»›i của 5,5 năm qua: Trên sàn giao dịch Ä‘iện tá»­ Singapore, giá dầu thô Ä‘ã giảm xuống còn 57,56USD. Giá dầu thô giảm Ä‘ã kéo giá xăng dầu ở nhiều nÆ°á»›c giảm theo.

Người tiêu dùng mua xăng tại cá»­a hàng trên đường Xuân Thủy, quận Cầu Giấy. Ảnh: Phạm Hùng

Trong lần Ä‘iều chỉnh má»›i nhất (ngày 6/12), giá xăng tại Việt Nam cÅ©ng chỉ giảm "nhỏ giọt" 320 đồng/lít, nguyên nhân là do thuế mặt hàng này được Ä‘iều chỉnh tăng. Mức giá bán lẻ xăng trong nÆ°á»›c hiện nay Ä‘ã bao gồm 35% thuế và phí. Đó là chÆ°a kể, các DN đầu mối kinh doanh xăng dầu gần Ä‘ây liên tiếp kêu lá»—

Những tranh cãi liên quan đến giá xăng dầu hiện nay sẽ khó chấm dứt khi mấu chốt vấn đề nằm ở tính minh bạch thông tin, tính Ä‘á»™c quyền xăng dầu chÆ°a được giải quyết. Nếu sòng phẳng ra thì khi giá thế giá»›i tăng, giá bán lẻ trong nÆ°á»›c được Ä‘iều chỉnh thì ngược lại, khi giá thế giá»›i giảm, giá bán lẻ trong nÆ°á»›c cÅ©ng cần phải giảm tÆ°Æ¡ng ứng.

TS kinh tế Nguyễn Thị Hiền

nặng, phát Ä‘i thông tin khẳng định việc giá dầu thô thế giá»›i liên tục vỡ Ä‘áy trong thời gian qua Ä‘ã khiến DN gặp khó. "Do phải đảm bảo dá»± trữ lÆ°u thông 30 ngày nên lượng tồn kho tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng má»™t tháng tiêu thụ. Khi giá thế giá»›i giảm, giá kinh doanh trong nÆ°á»›c giảm thì hàng tồn kho gặp vấn đề do giá mua vào cao, giá bán ra thấp. Nếu nhÆ° giá dầu thô càng giảm nhiều thì các DN kinh doanh xăng dầu chắc chắn sẽ lá»— nặng chứ không nhẹ" - ông Bùi Ngọc Bảo - Chủ tịch Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) nói.
Thời Ä‘iểm trÆ°á»›c khi Bá»™ Tài chính ban hành Thông tÆ° về tăng thuế nhập khẩu, DN xăng dầu kiến nghị "tăng thuế, giữ ổn định giá bán lẻ, trích quỹ nhÆ° hiện hành". Đồng thời, khẳng định những kiến nghị này nhằm há»— trợ DN tháo gỡ khó khăn, ổn định sản xuất, kinh doanh và đặc biệt tăng nguồn thu ngân sách của Nhà nÆ°á»›c khi giá dầu thô giảm ở mức thấp nhất trong vòng 4 năm trở lại Ä‘ây.

Tăng thuế - gánh nặng dồn lên người tiêu dùng

Cách Ä‘ây tròn má»™t năm, câu chuyện thuế, phí xăng dầu cÅ©ng Ä‘ã được đặt ra. NhÆ°ng giá xăng lúc Ä‘ó cao và cÆ¡ quan quản lý không chịu hạ thuế suất nhập khẩu để giảm áp lá»±c giá. Còn nay thì thế cờ ngược lại, giá thế giá»›i xuống thấp, cÆ¡ quan quản lý quyết định tăng thuế, chỉ giảm nhỏ giọt giá bán lẻ.
Tại thời Ä‘iểm này, dÆ° luận bắt đầu đặt câu hỏi về sá»± thá»±c ẩn sau con số lá»— - lãi của DN kinh doanh xăng dầu đầu mối. Nhiều ý kiến cho rằng, cách Ä‘iều hành giá bán lẻ xăng dầu Ä‘ã không sòng phẳng vá»›i NTD, DN chỉ lo cho "lợi nhuận nhóm" mà hoàn toàn không chú ý đến NTD: Khi giá thế giá»›i giảm, giá kinh doanh trong nÆ°á»›c giảm thì DN kêu lá»—, nhÆ°ng khi giá tăng, DN lãi khủng lại không chia sẻ vá»›i NTD mà vẫn tìm mọi cách tăng cho thật nhanh, thật mạnh. Lời thì ăn nhÆ°ng lá»— lại đổ lên đầu NTD chịu.

DÆ°á»›i góc Ä‘á»™ Ä‘iều hành, liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng sẽ căn cứ trên 3 lợi ích ngân sách - DN - NTD... Tuy nhiên, chuyên gia Ngô Trí Long cho rằng, ngay cả cái gọi là quyền lợi hình tam giác này vẫn còn nhiều Ä‘iều cần phải xem xét lại. Có sá»± hài hòa lợi ích ở Ä‘ây hay không khi NTD luôn bị xếp ở vị trí cuối cùng của thứ tá»± Æ°u tiên: Khi DN có lãi, Nhà nÆ°á»›c thu đủ thuế, khi ấy má»›i tính đến việc giảm giá. Và khi nhà Ä‘iều hành tuyên bố cân đối lợi ích giữa DN - Nhà nÆ°á»›c và NTD thì các lần tăng, giảm giá bán lẻ và Ä‘iều chỉnh thuế cần phải nhịp nhàng má»™t cách sòng phẳng nhất.

Chuyên gia kinh tế VÅ© Vinh Phú cho rằng, Bá»™ Tài chính không nên tính tá»›i việc bù khoản thâm hụt ngân sách bằng giải pháp tăng thuế nhập khẩu xăng dầu. Vì thu thuế thì chắc chắn giá xăng dầu sẽ cao và việc giá dầu thế giá»›i giảm mạnh trong thời gian qua không còn ý nghÄ©a gì. Theo ông Phú, quan trọng nhất lúc này là phải có giải pháp làm sao cho nền kinh tế phát triển để thu thuế của DN nhằm bù vào khoản thâm hụt. TrÆ°á»›c mắt phải có các chính sách tốt hÆ¡n há»— trợ DN phục hồi sản xuất, tiết giảm chi phí để kích thích sản xuất của DN, tiêu dùng của người dân. "Việc giá dầu thô thế giá»›i giảm Ä‘áng lẽ ra là cÆ¡ há»™i cho nền kinh tế Việt Nam thì lại trở thành thách thức. Thách thức lá»›n nhất là phải tăng cường kiểm soát vấn đề trốn thuế, lậu thuế, lách thuế, chứ không phải tận thu thuế, chi tiêu công sao cho phù hợp để tránh thâm thủng ngân sách nặng nề" - ông VÅ© Vinh Phú nhấn mạnh.

Nguồn tin: KTĐT