Ngày 11-11, Quốc há»™i (QH) Ä‘ã thảo luận ở tổ cả ngày về Dá»± án Luật Đo lường và việc thá»±c hiện công trình quan trọng quốc gia dá»± án Nhà máy lọc dầu (NMLD) Dung Quất, Luật Tố cáo. Ná»™i dung được các đại biểu (ĐB) tập trung thảo luận nhất là dá»± án NMLD Dung Quất. Hầu hết các ý kiến đề nghị Chính phủ phải làm rõ hiệu quả kinh tế của dá»± án quan trọng này.

Cảng dầu Dung Quất và Ä‘ê chắn sóng đảm bảo an toàn cho tàu vào nhận dầu. Ảnh: Thái Bằng

Làm rõ hiệu quả kinh tế

Ngày 4-11 vừa qua, Chính phủ Ä‘ã báo cáo QH về tổng kết công trình quan trọng quốc gia dá»± án NMLD Dung Quất. Chính phủ cho biết, ngày 30-5-2010, nhà máy Ä‘ã được bàn giao cho chủ đầu tÆ°, chính thức vận hành thÆ°Æ¡ng mại và hiện Ä‘ang vận hành an toàn, ổn định ở 100% công suất thiết kế. Về tiến Ä‘á»™, dá»± án chậm khoảng 9 năm so vá»›i Nghị quyết của QH. Về tổng mức đầu tÆ° dá»± án, Ä‘ã tăng từ 1.500 triệu USD lên 2.501 triệu USD giai Ä‘oạn 1997 - 2005, sau Ä‘ó tăng lên 3.053,5 triệu USD vào 2009. NMLD Dung Quất Ä‘ang vận hành ổn định Ä‘ã Ä‘áp ứng khoảng 30% nhu cầu xăng dầu thị trường trong nÆ°á»›c, giảm bá»›t phụ thuá»™c nhập khẩu từ thị trường nÆ°á»›c ngoài...

Trên cÆ¡ sở Ä‘ánh giá tổng thể của dá»± án NMLD Dung Quất, Chính phủ kiến nghị QH xem xét ra nghị quyết công nhận kết thúc việc xây dá»±ng dá»± án NMLD Dung Quất, giao Chính phủ tiếp tục chỉ đạo chủ đầu tÆ° hoàn thành toàn bá»™ công tác quyết toán và vận hành công trình an toàn, hiệu quả.

Thảo luận về vấn đề này, các ĐBQH cho rằng, hiện chÆ°a thể đủ thời gian để Ä‘ánh giá hiệu quả của dá»± án. Báo cáo của Chính phủ cÅ©ng má»›i chỉ thiên về Ä‘ánh giá mục tiêu kích hoạt vùng kinh tế miền Trung của dá»± án này. Trong khi Ä‘ó, Ä‘iều quan trọng nhất là phải Ä‘ánh giá hiệu quả kinh tế của dá»± án. Nhiều ý kiến cÅ©ng cho rằng, hiện tượng xăng dầu ở Dung Quất thời gian qua bị tồn trong khi các doanh nghiệp vẫn phải nhập khẩu xăng dầu cÅ©ng cần làm rõ. “Đó là do chất lượng, hay do giá cả kém cạnh tranh, hay do vấn đề tổ chức phân phối sản phẩm. Có xăng dầu Dung Quất rồi nhÆ°ng giá thành so vá»›i xăng dầu nhập khẩu ra sao? Tính an toàn của NMLD thế nào... Những vấn đề này cần được Chính phủ bổ sung vào báo cáo để QH có cái nhìn tổng thể hÆ¡n trÆ°á»›c khi thông qua Nghị quyết công nhận”, ĐB Lê Thanh Bình (TPHCM) nói.

ĐB Nguyá»…n Ngọc Hòa (TPHCM) đặt vấn đề: “Tổng mức đầu tÆ° của dá»± án tăng lên hÆ¡n 3 tá»· USD, vậy trong vòng bao lâu sẽ thu hồi được khoản vốn này”.

“Hậu Dung Quất” ra sao?

Nhiều ĐB cÅ©ng cho rằng, hiện dá»± án Ä‘ã hoàn thành Ä‘i vào vận hành, QH không thể không thông qua nghị quyết công nhận, tuy nhiên Chính phủ cần làm rõ thêm nhiều vấn đề để rút kinh nghiệm cho việc triển khai nhiều dá»± án quốc gia sau này. ĐB Nguyá»…n Thị Hoa (Hà Ná»™i) cho rằng: “Không chấp nhận được nhà máy lá»›n nhÆ° thế mà thi công rồi má»›i phát hiện ra má»™t túi bùn khổng lồ, phải làm lại từ đầu”. ĐB Chu SÆ¡n Hà (Hà Ná»™i) cÅ©ng nói: “Đề nghị Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c thá»±c hiện kiểm toán công trình, báo cáo QH trong kỳ họp gần nhất”.

Má»™t số ĐB khác yêu cầu Chính phủ chú trọng những vấn đề “hậu Dung Quất”, trong Ä‘ó có việc chuẩn bị nguồn nhân lá»±c trong nÆ°á»›c đủ trình Ä‘á»™, năng lá»±c để vận hành dá»± án mà không phải dá»±a quá nhiều vào các chuyên gia nÆ°á»›c ngoài; Ä‘ánh giá đời sống của người dân địa phÆ°Æ¡ng sau khi di dời, tái định cÆ°. Đáng lÆ°u ý, việc sá»­ dụng nguồn nguyên liệu đầu vào là “dầu thô khai thác từ mỏ Bạch Hổ và tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng” trong bối cảnh nguồn dầu thô khai thác từ mỏ này Ä‘ang suy giảm cÅ©ng được ĐBQH bày tỏ quan tâm. “Nếu phải thay thế bằng dầu thô nhập từ nÆ°á»›c ngoài về (và không dá»… chọn loại dầu thô tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng) thì bài toán kinh tế có còn Ä‘úng?”, ĐB Nguyá»…n Thị Nguyệt Hường (Hà Ná»™i) lo ngại.

ĐB Trần Du Lịch (TPHCM) cÅ©ng nói, dá»± án có 2 mục tiêu: chính trị (tạo cú hích để phát triển kinh tế miền Trung) và kinh tế (phát triển ngành công nghiệp hóa dầu). NhÆ°ng hiện nay cÅ©ng khó để luận chứng về hiệu quả kinh tế, vì vậy nên làm tốt hÆ¡n mục tiêu chính trị. “Vậy thì phải xem lại, phải đầu tÆ° nhiều hÆ¡n cho mục tiêu tạo cú hích cho kinh tế miền Trung. Theo tôi, về phÆ°Æ¡ng diện lan tỏa miền Trung của dá»± án là còn ít”, ông Lịch phát biểu.

Phát biểu về vấn đề này, Bá»™ trưởng Bá»™ KH-ĐT Võ Hồng Phúc thừa nhận, tuy cÆ¡ bản dá»± án này Ä‘ã thành công “nhÆ°ng qua Ä‘ây phải rút kinh nghiệm về quyết tâm chiến lược”. Dẫn lại việc Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã phải khá “Ä‘au đầu” trÆ°á»›c khi lá»±a chọn địa Ä‘iểm xây dá»±ng NMLD Dung Quất tại khu vá»±c miền Trung, ông Phúc khẳng định vì Chính phủ muốn tạo cú hích để thay đổi bá»™ mặt khu vá»±c này. Còn xét về hiệu quả kinh tế, ông Phúc thừa nhận các đối tác nÆ°á»›c ngoài đều “không làm”, nhÆ°ng “chúng ta cÅ©ng không đặt hiệu quả kinh tế lên đầu, mà đặt mục tiêu hiệu quả chính trị, hiệu quả xã há»™i và xét trong tổng thể”. “Khi tính toán công trình trọng Ä‘iểm quốc gia phải bàn đến nÆ¡i đến chốn”, ông Phúc kết luận.

Nguồn: SGGP