- Nghị định 84 không phải là nghị định thả nổi giá xăng dầu. Nghị định 84 chỉ là má»™t bÆ°á»›c trong lá»™ trình thị trường hoá xăng dầu theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ. Gần Ä‘ây nhất trong Nghị quyết 11/CP, Chính phủ Ä‘ã nhắc lại vấn đề này “chủ Ä‘á»™ng Ä‘iều hành linh hoạt giá xăng dầu, bảo đảm giá xăng dầu trong nÆ°á»›c bám sát giá xăng dầu thế giá»›i”. Tôi xin nói mấy Ä‘iều để thấy rõ vấn đề này. Thứ nhất: Nghị định 84 cho phép DN Ä‘iều chỉnh giá khi thị trường biến Ä‘á»™ng ở mức 7%. Còn từ mức 7% trở lên thì có sá»± tham gia của Nhà nÆ°á»›c. Thứ hai: Việc Ä‘iều chỉnh giá, DN chỉ trên cÆ¡ sở biến Ä‘á»™ng 30 ngày, chứ không phải trên cÆ¡ sở biến Ä‘á»™ng tức thời. Thứ ba: Chỉ được Ä‘iều chỉnh giá tiếp sau tối thiểu là 10 ngày dù thị trường có bất cứ biến Ä‘á»™ng nào. Thứ tÆ°: Việc Ä‘iều chỉnh giá của DN phải được báo cáo liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng và tổ Ä‘iều hành giá xăng dầu do Bá»™ Tài chính làm tổ trưởng và Bá»™ Tài chính có quyền phủ quyết.

Về vấn đề Ä‘á»™c quyền của DN trên thị trường, tỉ lệ thị phần chỉ là má»™t yếu tố để Ä‘ánh giá. Còn có nhiều yếu tố khác cần tính đến. Thứ nhất: Các DN đầu mối xăng dầu hiện nay đều là DNNN nên chịu sá»± quản lý gắt gao chặt chẽ của Nhà nÆ°á»›c thông qua quản lý tài chính DN của Bá»™ Tài chính. Bởi vậy, bên cạnh các nhiệm vụ kinh tế (lợi nhuận, lá»— lãi) thì các DN này thường xuyên phải đảm nhiệm nhiệm vụ chính trị. Thứ hai: Thá»±c tế cho đến ngày hôm nay, việc quyết định giá dù giảm hay tăng đều do Nhà nÆ°á»›c quyết định thông qua sá»± thống nhất giữa hai bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng và bằng quyết định của Bá»™ Tài chính.

Trong bối cảnh nhÆ° vậy thì cÅ©ng dá»… hiểu DN có thể Ä‘á»™c quyền được hay không?

Lâu nay, quan Ä‘iểm của liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng khá đồng nhất trong vấn đề xăng dầu, vì sao lại có chuyện Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính nói rằng ở thời Ä‘iểm giảm giá xăng 26.8, DN Ä‘ang lãi 780Ä‘/lít, mà Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vẫn khẳng định là DN lá»—, liệu có quan liêu không?

- Lá»—, lãi là khái niệm rất khác nhau. Khi tôi nói DN Ä‘ang lá»— tức là lá»— tích lÅ©y lại của DN kể từ khi thá»±c hiện NĐ 84, do Nhà nÆ°á»›c Ä‘iều hành để thá»±c hiện nhiệm vụ chính trị. Thứ hai, cái lá»— mà người ta thường nói tá»›i là lá»— theo ngày cụ thể, chính là lá»— mà anh Lá»™c An và anh Huệ (Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ - PV) tranh luận, nhÆ°ng nó phụ thuá»™c vào cách tính. Cách tính của anh Lá»™c An rất minh bạch, là dá»±a trên công thức tính giá cÆ¡ sở do Bá»™ Tài chính xây dá»±ng. Còn cách tính mà anh Huệ công bố (tại thời Ä‘iểm trÆ°á»›c khi giảm giá xăng ngày 26.8), là Petrolimex lãi 780Ä‘/lít xăng thì chúng tôi không được biết, vì chÆ°a bao giờ anh Huệ công bố cách tính Ä‘ó, cÅ©ng nhÆ° con số Ä‘ó chỉ được anh Huệ Ä‘Æ°a ra tại cuá»™c há»™i thảo ngày hôm Ä‘ó. Tôi nghÄ© rằng, nếu Bá»™ Tài chính công bố cách tính của mình thì sẽ rõ ràng ngay.

Ông cÅ©ng nói rằng, nếu DN lá»— quá sức chịu Ä‘á»±ng thì có nguy cÆ¡ ảnh hưởng tá»›i nguồn cung xăng dầu, “vỡ” hệ thống phân phối. NhÆ°ng Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính lại cho rằng DN đừng dọa Nhà nÆ°á»›c. Vậy sá»± thá»±c là Ä‘âu?

- Đã là kinh doanh thì DN nào khi lãi cÅ©ng muốn bán thật nhiều, khi lá»— thì muốn bán ít để duy trì khách hàng. Xăng dầu cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± thôi. Tuy nhiên vì nhiệm vụ chính trị, tùy thời Ä‘iểm, DN xăng dầu phải chịu má»™t khoản lá»— tích lÅ©y đến nay khá lá»›n. TrÆ°á»›c Ä‘ây, NĐ 55 là Nhà nÆ°á»›c bù lá»—, nhÆ°ng chuyển sang NĐ 84 thì Nhà nÆ°á»›c không bù nữa. Do Ä‘ó, khi giá thấp, DN lá»— thêm và tích lÅ©y lá»—. Để giảm lá»—, các DN đầu mối đều có tâm lý giảm lượng hàng nhập về, đồng thời, giảm hoa hồng cho hệ thống tổng đại lý, đại lý, cá»­a hàng bán lẻ. Khi hoa hồng giảm sâu, các cá»­a hàng lẻ cÅ©ng không muốn bán nữa. Điều này Ä‘ã xảy ra vào đầu năm 2011, khi nhiều cây xăng đồng loạt tìm cách nghỉ bán hàng, gây thiếu nguồn cung. NhÆ° vậy, tưởng nhÆ° được lợi trong ngắn hạn (giá rẻ), nhÆ°ng không có xăng dầu cung cấp, cÅ©ng nhÆ° không có cây xăng nào bán phục vụ cho mục Ä‘ích tiêu dùng thì suy cho cùng giá rẻ mà có hại cho người tiêu dùng.

Nói vậy thì DN lá»— thật và việc dọa Nhà nÆ°á»›c chỉ là cách nói?

- Vá»›i tÆ° cách là người quản lý các DN xăng dầu, tôi khẳng định là chÆ°a có DN nào dọa cả. Có chăng, tôi má»›i là người dọa các DN về chuyện sẽ rút giấy phép. NhÆ°ng nhÆ° tôi Ä‘ã nói, Ä‘iều hành không chỉ cần sá»± quyết liệt, cứng rắn mà còn cần phải Ä‘úng, hợp lý, có tình. Thá»±c tế Ä‘ã có những thời Ä‘iểm DN gánh lá»— thay Nhà nÆ°á»›c, má»™t số DN Ä‘ã trì hoãn không NK xăng dầu. Chúng tôi bên cạnh việc nhắc nhở, nhÆ°ng vẫn Ä‘á»™ng viên để DN tiếp tục nhập hàng về đảm bảo nguồn cung, chỉ dọa chứ không xá»­ phạt nặng ngay lập tức. Vì chúng tôi hiểu cái khó của DN vì Ä‘âu mà không nhập hàng.

- Xin cảm ơn Thứ trưởng!

Nguồn tin:Laodong