Sửa nửa vời

Tại kỳ họp này của Quốc há»™i, khi Ä‘ánh giá về Nghị định 84, cả hai Bá»™ trưởng Tài chính và Công ThÆ°Æ¡ng đều nhìn nhận rằng, việc Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay Ä‘ã tránh được các cú sốc về giá và người dân Ä‘ã quen dần vá»›i sá»± lên-xuống của giá xăng dầu. Tuy nhiên, các Bá»™ trưởng cÅ©ng cho biết, việc sá»­a Nghị định 84 là cần thiết nhằm Ä‘iều hành giá xăng dầu mềm dẻo, sát thá»±c tế hÆ¡n. Theo Ä‘ó, ná»™i dung Nghị định 84 thời gian tá»›i sẽ được sá»­a đổi và ban hành sá»›m theo hÆ°á»›ng sát diá»…n biến thị trường hÆ¡n.

Và để Ä‘úng theo hÆ°á»›ng "sát thị trường hÆ¡n", Nghị định 84 sá»­a đổi Ä‘ã được đề xuất cÆ¡ chế định giá vẫn theo 3 mức (nhÆ°ng biên Ä‘á»™ có thấp hÆ¡n trÆ°á»›c), cụ thể: DN xăng dầu có quyền tá»± định giá (tăng, giảm vá»›i biên Ä‘á»™ 2%), còn vá»›i các biên Ä‘á»™ cụ thể trên 2- 7%, thì Nhà nÆ°á»›c và cùng tham gia vá»›i DN. Trên 7% thì Nhà nÆ°á»›c "quyết".

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá nhÆ° vậy sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và người tiêu dùng vẫn xếp hàng thứ yếu. Theo ông Long, hiện xăng dầu chÆ°a có thị trường cạnh tranh thá»±c sá»±, còn có DN giữ vị trí thống lÄ©nh thị trường (thá»±c chất là Ä‘á»™c quyền nhóm). Sá»± cạnh tranh còn rất yếu, bởi hiện trên thị trường kinh doanh xăng dầu nÆ°á»›c ta có 21 đầu mối, nhÆ°ng Petrolimex vẫn chiếm khoảng gần 50% thị phần. Giá cÆ¡ sở để tính giá bán lẻ xăng dầu đều được tính từ "ông lá»›n" Petrolimex.

Điểm “tối” nhất của Nghị định 84 là để cho DN tá»± định giá theo biên Ä‘á»™, ai cÅ©ng biết, nhÆ°ng sá»­a lại vẫn là để cho DN tá»± định giá theo biên Ä‘á»™, có chăng thấp hÆ¡n, vậy là "sá»­a quá ná»­a vời, vô lý". Trên thá»±c tế, khi giá xăng dầu thế giá»›i vừa tăng nhẹ, trong thời gian quy định các DN xăng dầu ngay lập tức kêu lá»— và tăng giá.

Khi giá xăng dầu thế giá»›i giảm liên tục và giảm sâu, các DN Ä‘ã không giảm giá kịp thời, hoặc giảm rất ít và viện đủ lý do cho việc giảm giá không tÆ°Æ¡ng xứng này. Ông Long cho rằng, vá»›i biên Ä‘á»™ cho phép DN xăng dầu tá»± tăng giá đến 2%, so vá»›i mức giá xăng hiện tại thì DN được phép tăng trên 400 đồng/lít - mức giá tuyệt đối mà DN được phép tăng nhÆ° vậy sẽ không phải là nhỏ và nếu cứ tăng liên tục theo quy định thì người dân cÅ©ng đủ "hết hÆ¡i".

Nhà nÆ°á»›c muốn "buông"

Trên cÆ¡ sở sá»­a đổi Nghị định 84 nhÆ° nói trên, trả lời chất vấn các đại biểu Quốc há»™i má»›i Ä‘ây, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Đinh Tiến DÅ©ng cÅ©ng đề nghị, cần mạnh dạn cho DN tá»± định giá xăng dầu trên cÆ¡ sở hÆ°á»›ng dẫn của Nhà nÆ°á»›c... Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh lo ngại: Thị trường xăng dầu chÆ°a hình thành cạnh tranh Ä‘úng nghÄ©a, nếu Nhà nÆ°á»›c "buông" thì dân quá "gay".

"Giờ Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang "bám" vào mà giá xăng dầu cÅ©ng Ä‘ã nhảy loạn xạ, người dân, DN không có quyền lá»±a chọn giá khi mua xăng. Nếu Nhà nÆ°á»›c bỏ quyền định giá thì không biết nền kinh tế, quyền lợi người dân sẽ Ä‘i về Ä‘âu trong tay má»™t vài DN xăng dầu lá»›n nhÆ° hiện nay?!"- ông Doanh nói.

Phân tích sâu hÆ¡n vấn đề này, chuyên gia kinh tế VÅ© Đình Ánh cÅ©ng cho rằng, thị trường xăng dầu Việt Nam, vá»›i 11 đầu mối kinh doanh nhập khẩu xăng dầu, trong Ä‘ó Petrolimex chiếm đến gần 60% thị phần, PVOil chiếm gần 20%, hai DN trên chiếm đến 80% thị phần nên việc để cho DN tá»± định giá là chÆ°a hợp lý.

HÆ¡n nữa, tính công khai, minh bạch của DN trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu chÆ°a đảm bảo để họ tá»± quyết định giá. Vá»›i năng lá»±c hạn chế trong viêc kiểm soát nguyên tắc tính giá xăng dầu của DN nhÆ° hiện nay, nếu Nhà nÆ°á»›c tiếp tục để cho họ tá»± định giá dù biên Ä‘á»™ hẹp cÅ©ng sẽ rất nguy hại. DN xăng dầu Ä‘ang thống lÄ©nh thị trường họ sẽ làm mọi cách để tính giá có lợi cho DN và Ä‘Æ°a lại lợi nhuận mà Nhà nÆ°á»›c rất khó "cầm cÆ°Æ¡ng", còn người tiêu dùng luôn phải chịu thiệt.

Ông Ánh đề nghị: Vá»›i thị trường xăng dầu, để phù hợp vá»›i thể chế xác định giá đối vá»›i thị trường, khi còn có DN giữ vị trí thống lÄ©nh thị trường, phù hợp vá»›i Luật Giá Ä‘ã ban hành, Nhà nÆ°á»›c cần quy định giá trần, má»›i đảm bảo lợi ích của người tiêu dùng, tạo sá»± cạnh tranh về giá giữa các DN.

Theo Ä‘ó, giá bán của các DN không được vượt qua giá trần. Để làm được nhÆ° vậy, bản thân DN cần cố gắng phấn đấu giảm chi phí quản lý, kinh doanh, tiếp thị để giảm giá bán nhằm thu hút khách hàng. Mức giá tối Ä‘a này phải đảm bảo cho DN bù đắp được chi phí và có lãi hợp lý, phải sát vá»›i giá thị trường.

Nguồn tin: Dân việt