Theo TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường và giá cả, việc Bá»™ Tài chính công bố cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu là chÆ°a tính đến quyền lợi người tiêu dùng.

Tại sao? Vì “Bá»™ Tài chính luôn cho biết cÆ¡ chế Ä‘iều hành sẽ đảm bảo hài hòa quyền lợi Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp (DN) và người tiêu dùng. Thế nhÆ°ng hiện tại Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang thu khoảng 6.000 đồng/lít xăng, dầu từ các loại thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng và các loại phí…”.

. Nhà nÆ°á»›c thu thuế là để Ä‘óng góp ngân sách để chi cho an sinh xã há»™i, thÆ°a ông?

 

+ TS Ngô Trí Long (ảnh): Tôi không đồng tình chủ trÆ°Æ¡ng của Bá»™ Tài chính cho rằng sẽ khôi phục thuế nhập khẩu khi giá thế giá»›i giảm. Quyền lợi của người dân ở Ä‘âu? Thuế Ä‘úng là má»™t nguồn thu để chi đảm bảo cho an sinh xã há»™i. Song đối vá»›i xăng dầu, mặt hàng này rất nhạy cảm vá»›i đời sống người dân và hoạt Ä‘á»™ng của nền kinh tế. Trong bối cảnh lạm phát tăng cao, chi phí vốn vay đến 20%/năm thì việc giảm giá xăng dầu hết sức có ý nghÄ©a. Nó sẽ há»— trợ trá»±c tiếp cho các DN giảm chi phí đầu vào. Còn đối vá»›i người tiêu dùng, má»™t lít xăng dù có giảm 500 đồng thì họ cÅ©ng cảm nhận được sá»± chia sẻ của Nhà nÆ°á»›c.

. Có lý do chÆ°a thể giảm giá là vì DN Ä‘ang lá»— từ hÆ¡n 300 đến trên 500 đồng/lít tùy mặt hàng. Trong khi Ä‘ó, các DN cho rằng họ phải tăng chiết khấu hoa hồng cho các đại lý lên 1.000 đồng/lít để đẩy hàng tồn. Ông bình luận gì về Ä‘iều này?

+ Có hai vấn đề cần bàn. Mức chiết khấu là do DN thỏa thuận vá»›i đại lý. Khi chiết khấu tăng lên thì được hiểu là DN nhường bá»›t lợi nhuận cho đại lý. Nếu chiết khấu lên tá»›i trên 1.000 đồng/lít, DN chịu được mà lại nói “không có Ä‘iều kiện giảm giá” là Ä‘iều vô lý, bởi nó chứng tỏ DN vẫn có lãi vì lợi nhuận định mức mà Nhà nÆ°á»›c quy định là 300 đồng/lít mà thôi.

Nếu DN nói là phải chạy Ä‘ua tăng chiết khấu để đẩy hàng tồn thì cần phải xem lại cÆ¡ chế tính giá 30 ngày. Giá dầu thế giá»›i họ Ä‘iều chỉnh hằng ngày, nay chúng ta tính trong thời gian quá dài nhÆ° vậy có nên không? Nếu không có sá»± Ä‘iều chỉnh cách tính này thì mục tiêu giá xăng dầu theo cÆ¡ chế giá thị trường, có lên có xuống theo giá thế giá»›i là bất khả thi.

HÆ¡n nữa, DN luôn đặt mục tiêu vì lợi nhuận lên hàng đầu, trong bối cảnh thị trường xăng dầu còn chÆ°a có sá»± cạnh tranh lành mạnh, Nhà nÆ°á»›c nên ấn định giá. Petrolimex chiếm 60% thị phần thì rõ ràng là anh này Ä‘ang giữ vị thế Ä‘á»™c quyền. Nhà nÆ°á»›c Ä‘iều hành giá không phải là quay lại cÆ¡ chế bao cấp mà Nhà nÆ°á»›c chỉ nên Ä‘Æ°a ra giá để DN tá»± tính toán thời Ä‘iểm nhập hàng sao cho có lợi.

. Hôm 12-8, Bá»™ Tài chính công khai giá cÆ¡ sở giá xăng dầu, giá nhập khẩu trong 30 ngày qua. Đây là lần đầu tiên bá»™ này công khai dÆ° luận về những con số này. Ông Ä‘ánh giá Ä‘iều này nhÆ° thế nào?

+ Thá»±c tế việc công khai này là tốt. Tuy nhiên, tôi băn khoăn cách tính giá cÆ¡ sở có hợp lý không? Ai sẽ xác nhận giá cÆ¡ sở Ä‘ó? Cần phải có má»™t cÆ¡ quan có đủ khả năng thẩm tra vì số liệu quyết toán của cả má»™t quá trình. Chỉ riêng Petrolimex, dÆ° luận vẫn đặt câu hỏi tại má»—i lần buá»™c giảm giá xăng, hầu hết anh này kêu Ä‘ang lá»—. Còn khi lên sàn thì anh lại báo cáo lãi. Có sá»± gì không minh bạch ở Ä‘ây?

. Xin cảm Æ¡n ông.