Các thống kê cho thấy, trong 3 năm 20011-2013, giá Ä‘iện Ä‘ã được tăng tá»›i 6 lần, giá xăng dầu cÅ©ng tăng 6-7 lần... khiến doanh nghiệp càng khó khăn, sức mua giảm trong bối cảnh chính sách tiá»n tệ thắt chặt.
Năm 2013 sắp qua Ä‘i. Mặc dù Ä‘ây là năm rất khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, có thể coi là má»™t năm bất ổn cá»§a kinh tế vi mô, nhưng cÅ©ng phải ghi nháºn cÅ©ng là má»™t năm, kinh tế vÄ© mô khá ổn định.
Nhưng nhìn lại 3 năm 2011-2013, việc triển khai các chính sách kinh tế, chá»§ yếu là các chính sách tài khóa (CSTK) và chính sách tiá»n tệ (CSTT) tuy có má»™t số hoạt động phối hợp bước đầu nhịp nhàng nhưng cÆ¡ bản, vẫn có những sá»± lạc Ä‘iệu. Äiá»u này cÅ©ng Ä‘ã được nhiá»u chuyên gia kinh tế mổ xẻ, phân tích trông cuá»™c há»™i thảo "phối hợp CSTK và CSTT trong Ä‘iá»u hành kinh tế vÄ© mô 2014-2015" do Há»c viện Chính sách phát triển, Bá»™ Kế hoạch và đầu tư tổ chức sáng nay (19.12).
Nếu nhìn qua vá» chá»§ trương, định hướng cá»§a chính sách, vá» công cụ thá»±c hiện, cÅ©ng có thể coi CSTK và CSTT Ä‘ã có má»™t số bước "đồng nhịp".
Trong 3 năm qua, cùng vá»›i việc Ngân hàng Nhà nước thá»±c hiện CSTT chặt chẽ thì Bá»™ Tài chính, Bá»™ Kế hoạch và đầu tư cÅ©ng đồng thá»i thắt chặt CSTK, cắt giảm mạnh đầu tư công. Nếu Ngân hàng Nhà nước bước đầu kiểm soát tăng trưởng cung tiá»n, tín dụng, Ä‘iá»u hành lãi suất theo lạm phát, thị trưá»ng thì Bá»™ Tài chính cÅ©ng Ä‘ã đỠxuất và thá»±c thi các chính sách giảm, giãn, miá»…n thuế... cho các doanh nghiệp gặp khó khăn.
Nhưng cụ thể hÆ¡n vào việc thá»±c thi chính sách thì vẫn còn nhiá»u sá»± lạc Ä‘iệu trong phối hợp, Ä‘iá»u hành CSTK và CSTT trong những năm qua.
Theo chuyên gia kinh tế, tiến sÄ© Cấn Văn Lá»±c thì Ä‘ã có sá»± lạc Ä‘iệu vá» cách thắt chặt, ná»›i lá»ng, giảm, liá»u lượng thá»±c thi các chính sách Ä‘ó. Có năm, CSTT ná»›i lá»ng nhưng CSTK lại vẫn tiếp tục như đầu tư công. Trong khi CSTT (tín dụng) tháºn trá»ng hÆ¡n thì CSTK vẫn cho phép ná»›i lá»ng khiến thâm hụt ngân sách, nợ công tăng mạnh trở lại.
 |
Trong 3 năm 20011-2013, giá Ä‘iện Ä‘ã được tăng tá»›i 6 lần, giá xăng dầu cÅ©ng tăng 6-7 lần...Ảnh minh há»a |
"Hay việc tài trợ thâm hụt ngân sách bằng cách phát hành trái phiếu Chính phá»§ Ä‘ã làm tăng áp lá»±c lạm phát và tăng lãi suất (trong khi CSTT giảm lãi suất), và có thể chèn lấn tín dụng tư nhân", chuyên gia Cấn Văn Lá»±c nói.
Hay ở trong việc Ä‘iá»u hành giá cả, trong khi CSTT (tín dụng) được Ä‘iá»u hành theo hướng tháºn trá»ng thì lá»™ trình thay đổi giá hàng hóa thiết yếu (Ä‘iện, xăng dầu, than, lương tối thiểu...) lại được thá»±c hiện khá độc láºp vá»›i diá»…n biến CSTT. Các thống kê cho thấy, trong 3 năm 20011-2013, giá Ä‘iện Ä‘ã được tăng tá»›i 6 lần, giá xăng dầu cÅ©ng tăng 6-7 lần... khiến doanh nghiệp càng khó khăn, sức mua giảm trong bối cảnh chính sách tiá»n tệ thắt chặt.
Nhiá»u chuyên gia khác cÅ©ng nêu lên những sá»± "lạc Ä‘iệu" khác trong các chính sách. Ví dụ, trong giám sát, ổn định chính sách tài chính, tiá»n tệ thì chưa có đầu mối nào giám sát các táºp Ä‘oàn tài chính- ngân hàng và các nghiệp vụ phi ngân hàng như cho vay chứng khoán, á»§y thác đầu tư...
Còn có sá»± "lạc Ä‘iệu" trong phân vai: có nhiá»u việc CSTT lại gánh thay cho CSTK như việc cho vay tạm ứng ngân sách để giải phóng mặt bằng, tạm ứng ngân sách giải ngân vốn đối ứng ODA, thá»±c hiện gói há»— trợ 30.000 tỉ đồng, xá» lý nợ cấu... CÅ©ng có má»™t số ý kiến cho rằng, sá»± phối hợp CSTT và CSTK cần phối hợp vá»›i các chính sách khác, đặc biệt là các biện pháp giám sát vÄ© mô tháºn trá»ng nhằm quản lý dòng vốn, tá»· giá, chính sách ngoại thương...
Tiến sÄ© Lưu Äức Hải, Viện Chiến lược phát triển cÅ©ng cho rằng, hiện nay má»›i chỉ phổ biến nháºn thức phối hợp 2 chính sách tài khóa và tiá»n tệ mà chưa thấy được phải phối hợp cả vá»›i các chính sách khách như: chính sách thương mại, chính sách công nghiệp, chính sách việc làm... "Việc chia nhá» các chính sách: kiểm soát lạm phát, thuế, chi tiêu ngân sách, đầu tư... nhưng chưa quy định rõ vá» ná»™i dung, phương thức phối hợp giữa các cÆ¡ quan thá»±c hiện chính sách khiến tính pháp lý cá»§a việc phối hợp kém và việc phối hợp thá»±c tế là khó khăn", ông nói.
Theo tiến sÄ© Trịnh Quang Anh, chuyên gia nghiên cứu cá»§a Há»c viện Chính sách và phát triển, để giảm bá»›t những sá»± lạc Ä‘iệu, không đồng nhịp cá»§a CSTT và CSTK, trong các năm 2014-2015 tá»›i, sá»± phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa CSTL và CSTT càng có ý nghÄ©a đặc biệt quan trá»ng khi ngân sách nhà nước Ä‘ã gia tăng mức bá»™i chi và Bá»™ Tài chính Ä‘ang đẩy mạnh phát hành trái phiếu Chính phá»§.
Theo ông, NHNN trong khi vẫn cần đảm bảo cung ứng đủ cho thanh khoản cá»§a hệ thống tổ chức tín dụng nhưng không được làm gia tăng áp lá»±c lạm phát tiá»n tệ và cần tạo Ä‘iá»u kiện để Bá»™ Tài chính phát hành thành công tín phiếu và trái phiếu Chính phá»§ theo kế hoạch 2 năm tá»›i theo dá»± kiến.
Ngược lại, tiến sÄ© Trịnh Quang Anh cÅ©ng cho rằng, Bá»™ Tài chính cÅ©ng cần tính toán kỹ và thống nhất vá»›i Ngân hàng Nhà nước vá» lượng, cÆ¡ cấu kỳ hạn, thá»i Ä‘iểm cÅ©ng như mức lãi suất trái phiếu dá»± kiến phát hành. "Hệ thống tài chính tín dụng hiện Ä‘ang nắm giữ gần 450 ngàn tỉ đồng tín phiếu và trái phiếu Chính phá»§, chiếm khoảng 90% tổng lượng trái phiếu Chính phá»§ Ä‘ang lưu hành là má»™t Ä‘iá»u rất Ä‘áng quan ngại", ông cảnh báo.
Vá»›i áp lá»±c phát hành trái phiếu Chính phá»§ gá»™p, cả đỠđảo nợ đến hạn (tổng lượng phát hành 2 năm 2014-2015 là khoảng 320 ngàn tỉ đồng, dá»± Ä‘oán sẽ phát hành táºp trung trong năm 2014) thì nguy cÆ¡ nợ công sẽ chuyển sang trạng thái mất an toàn là có khả năng và kéo theo nguy cÆ¡ bất ổn cá»§a hệ thống ngân hàng. Äứng trước nguy cÆ¡ này, sá»± nhịp nhàng trong Ä‘iá»u hành CSTT và CSTK càng được yêu cầu gay gắt.
Äể CSTK và CSTT đồng Ä‘iệu hÆ¡n trong 2 năm tá»›i, Tiến sÄ© Cấn Văn Lá»±c đỠxuất thành láºp má»™t Ủy ban hoặc má»™t Há»™i đồng tài chính tiá»n tệ quốc gia để chịu trách nhiệm Ä‘iá»u phối mảng quản lý nợ công; xây dá»±ng cÆ¡ chế phối hợp chính thức vá»›i hiệu lá»±c thi hành cao; hướng hoạt động cá»§a Ngân hàng nhà nước vào kiểm soát lạm phát mục tiêu để tăng tính độc láºp thá»±c sá»± cá»§a Ngân hàng Nhà nước đồng thá»i thiết láºp, nâng cao hiệu lá»±c ká»· luáºt tài khóa (hạn mức thâm hụt ngân sách, hạn mức lá»— cá»§a Ngân hàng Nhà nước). Ông cÅ©ng đỠnghị thiết láºp đầu mối, trao đổi, tham vấn thông tin nhất là phục vụ tài tợ ngân sách, hoạch định chính sách...
Nguồn tin: Vietnamnet