3 lần liên tiếp giảm giá xăng dầu - chuyện “lạ” chÆ°a kịp vui thì nhiều thông tin cho biết doanh nghiệp (DN) đầu mối kinh doanh xăng dầu Ä‘ang kêu ca đề xuất tăng chi phí định mức kinh doanh. Nếu Ä‘iều này được chấp nhận, nguy cÆ¡ xăng sẽ Ä‘á»™i giá lên thêm khoảng 400 đồng/lít.

Theo quy định, chi phí định mức mà Bá»™ Tài chính Ä‘ang áp dụng đối vá»›i giá bán lẻ bình quân ở các địa bàn gần cảng nhập khẩu và gần nhà máy chế biến xăng, dầu ở trong nÆ°á»›c, là 860 đồng/lít xăng. Chi phí này bao gồm thù lao đại lý, cÆ°á»›c vận chuyển hàng từ cảng về kho, chi phí quản lý vận hành của DN, hao hụt… Đối vá»›i các địa bàn khác vá»›i quy định trên tối Ä‘a bằng 860 đồng/lít cá»™ng vá»›i tối Ä‘a 2% mức giá bán lẻ xăng, dầu diezel, dầu hỏa ở trong nÆ°á»›c. Con số này Ä‘ã được nâng lên thêm 260 đồng so vá»›i mức 600 đồng được quy định trÆ°á»›c Ä‘ó.

Mức chi phí này, theo tính toán của Bá»™ Tài chính là hợp lý. Thế nên, trÆ°á»›c Ä‘ó, khi Bá»™ Tài chính quyết định nâng chi phí định mức, má»™t số DN Ä‘ã đề xuất phải tăng cao hÆ¡n nữa. Lý do mà họ Ä‘Æ°a ra là chi phí để Ä‘Æ°a xăng dầu lên vùng cao quá tốn kém. Cụ thể, năm 2013, có những DN phải Ä‘Æ°a xăng đến bán cho Mường Lát (Thanh Hóa) Ä‘ã đề xuất Bá»™ Tài chính cho thêm 500 đồng nữa trong chi phí tính giá cÆ¡ sở, nhÆ°ng không được chấp nhận.

Trong thời Ä‘iểm hiện nay, khi giá xăng dầu tại thị trường Singapore – nÆ¡i các đầu mối kinh doanh xăng dầu Việt Nam nhập khẩu, tiếp tục hạ nhiệt. Tính ra sau đợt buá»™c phải giảm giá dầu vào ngày 18-8 vừa qua, DN xăng dầu vẫn Ä‘ang lãi nhẹ. Thế nhÆ°ng, Ä‘iều này chÆ°a thỏa mãn các DN đầu mối. Nhiều DN cho rằng lợi nhuận kinh doanh của họ Ä‘ang bị co hẹp, thậm chí teo Ä‘i do phải bù vào phần chi phí định mức. Phân tích cụ thể hÆ¡n, đại diện má»™t đầu mối kinh doanh xăng dầu phía Nam cho rằng con số 860 đồng/lít nhÆ° quy định hiện hành của Bá»™ Tài chính đến nay Ä‘ã không còn phù hợp. Theo vị này, trong thá»±c tế, nếu cá»™ng chi li các khoản phí vào, thì tổng số tiền DN đầu mối phải chi ra cho má»—i lít xăng lá»›n hÆ¡n nhiều.

Tăng chi phí định mức kinh doanh sẽ Ä‘á»™i giá xăng dầu lên cao.

Không phải chỉ DN nhỏ, mà ngay cả “ông lá»›n” là Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) tại báo cáo kết quả kinh doanh 2 quý đầu năm vừa diá»…n ra cÅ©ng than thở: do không được tính đủ lợi nhuận định mức vào giá cÆ¡ sở, nên Ä‘ã ảnh hưởng tá»›i kết quả kinh doanh thá»±c tế của DN này. Phía Petrolimex cÅ©ng Ä‘ã có những đề xuất lên Bá»™ Tài chính để được tăng chi phí định mức kinh doanh. Dù không tiết lá»™ con số cụ thể là bao nhiêu, nhÆ°ng nếu tính toán theo đại Ä‘a số các DN, thì chi phí định mức kinh doanh trong thá»±c tế hiện nay phải từ 1.200 đồng/lít. Mức chi phí này cÅ©ng trùng vá»›i má»™t báo cáo của Hiệp há»™i Xăng dầu (Vinpa) gá»­i tá»›i Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính vào những ngày cuối tháng 4. Vinpa tính toán, ở thời Ä‘iểm hiện tại, chi phí kinh doanh xăng dầu định mức từ 1.200 đến 1.300 đồng/lít xăng dầu.

Dù kêu ca giảm lợi nhuận vì chi phí định mức Bá»™ Tài chính quy định quá thấp, nhÆ°ng hiện nay, trên thị trường xăng dầu Ä‘ang diá»…n ra má»™t nghịch lý, Ä‘ó là thù lao hoa hồng cho các đại lý Ä‘ang bị “phá giá”. Cụ thể, trong cÆ¡ cấu chi phí định mức 860 đồng/lít, Bá»™ Tài chính cÅ©ng ấn định mức thù lao được phép chi trả cho tổng đại lý, đại lý bán lẻ xăng dầu tối Ä‘a là 50%, tức mức cao nhất là 430 đồng/lít xăng. Thế nhÆ°ng, mặc dù kêu lá»— mức phí ấn định mà cÆ¡ quan quản lý Ä‘Æ°a ra lá»—i thời, khiến lợi nhuận bị ảnh hưởng, nhÆ°ng mặt khác DN “lén lút” chi trả hoa hồng cho đại lý lên đến 650 đồng/lít – 750 đồng/lít - mức này xấp xỉ vá»›i phần lợi nhuận. Thậm chí, có nhiều DN đầu mối Ä‘ang chạy Ä‘ua phần chiết khấu, thay đổi mức chiết khấu theo ngày.

Câu chuyện chi phí định mức và lợi nhuận DN thá»±c ra không má»›i và luôn là vấn đề nóng trên thị trường xăng dầu. Kinh doanh dÄ© nhiên cần có lãi, nhÆ°ng giống nhÆ° cái bình thông nhau, lợi bên này thiệt bên kia. Nếu đề xuất tăng chi phí định mức của DN được chấp nhận, thì nguy cÆ¡ Ä‘á»™i giá xăng dầu sẽ hiện hữu. Để giải bài toán này, cÆ¡ quan quản lý cần phải có tính toán rõ ràng. Chuyên gia kinh tế - TS. Nguyá»…n Minh Phong cho rằng cần viết lại công thức tính giá. Từ công thức này để tính ngược lại các khoản hoa hồng, mục Ä‘ích không để tình trạng loạn hoa hồng, làm Ä‘á»™i giá, khổ người tiêu dùng. Theo Ä‘ó giá xăng dầu bán lẻ sẽ bằng tổng phần "cứng” A + phần "mềm” B. Trong Ä‘ó phần cứng A - tức giá cÆ¡ sở má»›i, sẽ chỉ gồm các chi phí sản xuất tối thiểu, cụ thể: Giá nhập khẩu gốc tại thời Ä‘iểm hiện hành (giá thá»±c trả, bao gồm có tính đến biến Ä‘á»™ng thá»±c của tá»· giá); chi phí vận chuyển hợp lý tối thiểu); hao hụt định mức kỹ thuật và chi phí lÆ°u thông khách quan khác tối thiểu để chuyển xăng dầu đến tổng kho và cÆ¡ sở bán lẻ. Phần "mềm” B sẽ bao gồm: Khoản lãi định mức của DN kinh doanh phân phối xăng dầu, các nghÄ©a vụ tài chính đối vá»›i NSNN và các khoản thu khác cho Nhà nÆ°á»›c (nhÆ° thuế, phí, và các khoản thu đặc biệt khác cho NSNN). Phần mềm này có thể linh hoạt Ä‘iều chỉnh cho từng thời Ä‘iểm, đối tượng cụ thể và buá»™c DN kinh doanh xăng dầu tuân thủ nghiêm ngặt…

Cùng quan Ä‘iểm, chuyên gia kinh tế - PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, cần minh bạch chi phí kinh doanh này gồm các chi phí cố định và chi phí biến đổi để có thể Ä‘ánh giá sá»± biến Ä‘á»™ng của các chi phí mà DN phải thá»±c hiện. “Khi Ä‘Æ°a ra mức cụ thể cần phải khảo sát, Ä‘ánh giá có cÆ¡ sở khoa học và thá»±c tiá»…n, không Ä‘Æ°a ra mức theo chủ quan của cÆ¡ quan quản lý hoặc theo đề nghị của các DN. Nếu Ä‘Æ°a ra mức quá cao sẽ thiệt hại cho người tiêu dùng, nếu quá thấp không đủ bù đắp chi phí thì DN sẽ không thể tồn tại để hoạt Ä‘á»™ng”, PGS.TS Long góp ý.

Trao đổi vá»›i Báo CAND, ông Nguyá»…n Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) cho biết: CÆ¡ quan này Ä‘ã nhận được các ý kiến từ phía DN. Tuy nhiên, hiện nay, cÆ¡ chế Ä‘iều hành xăng dầu vẫn Ä‘ang thá»±c hiện theo Nghị định 84 và Thông tÆ° 234 của Bá»™ Tài chính, nên chi phí định mức kinh doanh vẫn Ä‘ang giữ nguyên nhÆ° cÅ©. Hiện, Bá»™ cÅ©ng Ä‘ang rà soát để nắm bắt tình hình thá»±c tế kinh doanh của DN, đặc biệt chú ý đến các yếu tố cấu thành chi phí. Khi Nghị định sá»­a đổi Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu có hiệu lá»±c, có thông tÆ° hÆ°á»›ng dẫn má»›i, thì má»›i tính đến chuyện thay đổi, có thể tăng hoặc giảm tùy theo thá»±c tế cho hợp lý

Nguồn tin: CAND Online