“Việc Petrolimex trả hoa hồng cho các đại lý cao cần phải được Ä‘iều tra và làm rõ. Rất có thể Petrolimex trả cao nhÆ° vậy rồi các đại lý lại trả hoa hồng về cho Petrolimex?”, TS. Lê Đăng Doanh đặt câu hỏi.

Liên bá»™ Tài chính – Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã bị “qua mặt”?

Con số lãi 2.660 tá»· đồng kinh doanh xăng dầu năm 2009 của Petrolimex vừa được công bố khiến dÆ° luận bất ngờ. Bất ngờ không phải vì “lãi” mà vì Ä‘ó là năm có số lần tăng giá xăng nhiều nhất (9 lần), vá»›i mức tăng ká»· lục 5.300 đồng/lít, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 48,2%. 

Điều Ä‘áng nói, trÆ°á»›c má»—i lần tăng giá, doanh nghiệp này đều kêu lá»— và được Liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng chấp nhận vá»›i phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều chỉnh giá má»›i để bù lá»—, chia sẻ khó khăn vá»›i doanh nghiệp.

Vá»›i kết quả kiểm toán lãi 2.660 tá»· đồng mà Deloitte vừa công bố, phải chăng Liên bá»™ Tài chính – Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã bị Petrolimex “qua mặt” quá dá»… dàng?

Liên quan đến vấn đề này, Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, rõ ràng doanh nghiệp Ä‘ã không có sá»± trung thá»±c vá»›i cả cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c và người dân trong việc công bố con số vá»›i công chúng. 

Nhiều câu hỏi được đặt ra vá»›i việc lá»—, lãi của Petrolimex. Ảnh: N.Y

Deloitte là má»™t tổ chức kiểm toán có uy tín, kết quả kiểm toán của họ cho thấy má»™t sá»± thá»±c sát vá»›i thá»±c tế hÆ¡n. Tuy nhiên, câu hỏi cÅ©ng cần phải đặt ra là “Tại sao Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng và Bá»™ Tài chính lại không biết, và khi doanh nghiệp kêu lá»— Ä‘òi tăng giá là đồng ý ngay? Liên bá»™ này Ä‘ã có những cuá»™c kiểm tra thá»±c sá»± chÆ°a hay má»›i chỉ tin lời của doanh nghiệp?

“Tôi nghÄ© vá»›i kết quả kiểm toán này, Liên bá»™ Tài chính và Công thÆ°Æ¡ng nên có câu trả lời cụ thể vá»›i công chúng. Vì không lẽ có má»™t Liên bá»™ lá»›n nhÆ° vậy lại để cho doanh nghiệp qua mặt quá dá»… dàng”, TS. Doanh nhấn mạnh.

Bên cạnh Ä‘ó, theo ông Doanh, Ä‘ã đến lúc việc lá»—, lãi của Petrolimex cần phải được công khai minh bạch. Người dân ngày nào cÅ©ng phải mua xăng vá»›i giá mà doanh nghiệp Ä‘Æ°a ra, trong khi lại không được biết vá»›i mức giá Ä‘ó, doanh nghiệp Ä‘ang lá»— hay lãi thá»±c sá»±. 

Câu chuyện về lá»—, lãi của Petrolimex được ví nhÆ° má»™t “mê hồn trận” vì ngay cả ý kiến của những người đứng đầu, quản lý ngành này cÅ©ng rất mâu thuẫn.

Ông Doanh dẫn lại câu chuyện về Ä‘iều hành giá xăng trong phần trả lời chất vấn của Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ diá»…n ra chiều 24/11 vừa qua.

Theo Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ, trÆ°á»›c năm 2008 chúng ta chỉ bù lá»— cho dầu vì còn đảm bảo sản xuất, còn xăng thì bình thường trong ba năm. Từ 2008- 2010, tình hình kinh doanh của Petrolimex luôn có lãi. Theo kết quả kiểm toán, năm 2008 Petro lãi hÆ¡n 800 tá»·, 2009 lãi hÆ¡n 2.700 tá»·, 2010 lãi hÆ¡n 1000 tá»· và năm 2011, chÆ°a có báo cáo chính thức nhÆ°ng Bá»™ trưởng cho rằng Petrolimex sẽ tiếp tục có lãi.

Tuy nhiên, Bá»™ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng lại phản bác lại. Theo Bá»™ trưởng VÅ© Huy Hoàng, khi tiến hành cổ phần hóa, theo quy định Petrolimex phải công khai tất cả các kết quả sản xuất kinh doanh. Theo Bá»™ trưởng Công thÆ°Æ¡ng, trong ba năm từ 2008- 2010, tính về tổng thể, doanh nghiệp này có lãi, nhÆ°ng riêng kinh doanh xăng dầu bị lá»—. Thậm chí, dá»± kiến 6 tháng đầu năm 2011, Ä‘ã lá»— 1.800 tá»· đồng.

“Đã đến lúc giá xăng dầu cần phải được công khai minh bạch. Về nguyên tắc, việc công khai là không khó. NhÆ°ng tại sao chÆ°a công khai thì các cÆ¡ quan quản lý cÅ©ng nhÆ° Petrolimex cần phải xem xét lại”, ông Doanh nói.

Nên giảm giá xăng

Theo bảng giá của Petrolimex, ná»­a đầu tháng 11/2011, giá xăng thành phẩm trung bình nhập khẩu từ Singapore đứng ở mức 114,27 USD/thùng. Trong khi Ä‘ó, tính từ 15/11 tá»›i nay, giá xăng A92 nhập khẩu luôn dao Ä‘á»™ng xung quanh ngưỡng 107 USD/thùng, thậm chí hôm 21/11 rá»›t xuống còn 105 USD/thùng (thời Ä‘iểm ngày 26/8 giá xăng bán lẻ được Ä‘iều chỉnh giảm từ 21.300 đồng xuống 20.800 đồng/lít, giá nhập khẩu xăng A92 ở mức 122,3 USD/thùng).

Giá xăng dầu trên thế giá»›i giảm mạnh liên tiếp trong nhiều ngày qua, nhiều chuyên gia cho rằng, thời Ä‘iểm này Bá»™ Tài chính cÅ©ng có thể cân nhắc để Ä‘iều chỉnh giảm giá xăng dầu.

Theo lý giải của má»™t doanh nghiệp đầu mối phía Nam, nhiều thời Ä‘iểm Ä‘ã có thể giảm giá, nhÆ°ng áp theo quy định tính giá bình quân 30 ngày, giá cÆ¡ sở vẫn xấp xỉ giá bán lẻ.

Đây chính là má»™t trong những bất cập khiến cho giá xăng, dầu tăng và giảm đều khó. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho biết, giá xăng tính 30 ngày là không nên, vì giá xăng, dầu trên thế giá»›i biến Ä‘á»™ng thường xuyên, tính vá»›i thời gian nhÆ° thế này rất khó, dá»… để doanh nghiệp lợi dụng để giữ giá hoặc tăng giá.

“Giá không phải do người dân quyết định, nên việc tính theo giá cÆ¡ sở 30 ngày không phản ánh chính xác diá»…n biến liên tục của thị trường xăng dầu. Thí dụ, trong chu kỳ, 20 ngày giảm liên tục, nhÆ°ng 10 ngày tăng thì giá vẫn không giảm, nhÆ° vậy phản ánh sai diá»…n biến thị trường. Theo tôi nên Ä‘iều chỉnh xuống 15 ngày là hợp lý”, ông Long cho biết.

Trả lời báo Ä‘iện tá»­ VTC News, ông VÆ°Æ¡ng Thái DÅ©ng, Phó Tổng giám đốc Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) lại cho rằng, việc quy định giá cÆ¡ sở 30 ngày của Bá»™ Tài chính còn phải gắn vá»›i dá»± trữ, lÆ°u thông, phân phối của doanh nghiệp.

“Petrolimex bán giá bao nhiêu không biết nhÆ°ng vẫn phải đảm bảo lượng hàng trong kho đủ cung cấp ra thị trường tối thiểu 30 ngày. Còn Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên khi bán, doanh nghiệp phải tính trung bình phải là trong 30 ngày”, ông DÅ©ng cho biết.

Còn theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, ông đồng tình vá»›i ý kiến việc Ä‘iều hành xăng dầu phải theo phÆ°Æ¡ng châm mà Liên bá»™ Tài chính – Công thÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c má»—i lần tăng giá là "giải quyết hài hoà lợi ích giữa Nhà nÆ°á»›c, người dân và doanh nghiệp".

Cụ thể, hiện nay xăng dầu Ä‘ang lãi 1.000 đồng/lít, thì nên Ä‘Æ°a 1 ná»­a vào quỹ bình ổn, 1 ná»­a giảm giá cho người tiêu dùng.

“Giá xăng Ä‘óng góp rất lá»›n vào chỉ số giá cả và là liều thuốc tốt để kìm chế tăng CPI. Từ má»› rau, quả trứng đều liên quan đến giá xăng hết”, ông Doanh nhấn mạnh.

Các đại lý có Ä‘Æ°a lại hoa hồng cho Petrolimex?

Má»™t trong những vấn đề khiến dÆ° luận phải đặt câu hỏi thời gian gần Ä‘ây là “Tại sao doanh nghiệp xăng dầu kêu lá»— nhÆ°ng lại chi “hoa hồng” cho các đại lý quá cao và bắt người tiêu dùng phải gánh khoản lá»— Ä‘ó qua giá xăng dầu?”.

Theo TS. Lê Đăng Doanh, Ä‘ây cÅ©ng là má»™t mâu thuẫn và do sá»± “nhập nhèm” trong việc công khai, minh bạch của Petrolimex. 

Đề xuất giải pháp để minh bạch các mặt hàng xăng dầu, ông Doanh cho rằng, phải tách Petrolimex thành 3 doanh nghiệp khác nhau, tức là phải cÆ¡ cấu lại Petrolimex. 

Theo Ä‘ó, má»™t công ty chuyên nhập khẩu xăng dầu và hạch toán từ việc nhập khẩu theo tá»· giá bán ra. Má»™t công ty chuyên bán buôn, chỉ vận tải bán buôn. Và má»™t công ty chỉ chuyên bán lẻ, công ty này có thể Petrolimex và các đại lý khác cùng làm. 

Nếu tách ra được nhÆ° vậy thì quy định tính giá bình quân 30 ngày là không có ý nghÄ©a vì có thể kiểm soát Ä‘á»™c lập được giá của công ty nhập khẩu. Việc lá»—, lãi từ nhập khẩu, bán buôn, bán lẻ, trong Ä‘ó có cả chi phí “hoa hồng” cho các đại lý cÅ©ng sẽ rõ ràng và không cần phải tranh luận lá»— hay lãi nhÆ° hiện nay.

Về việc tại sao Petrolimex trả hoa hồng cho đại lý cao nhÆ° thế, TS. Lê Đăng Doanh cho rằng: “Cần phải Ä‘iều tra và làm rõ, rất có thể Petrolimex trả cao nhÆ° vậy rồi các đại lý lại trả hoa hồng về cho Petrolimex”. 

Nguồn tin: VTC News