Sá»± phụ thuá»™c ngày càng nhiều vào nguồn dầu nhập khẩu của các quốc gia phÆ°Æ¡ng Tây và khả năng tiêu thụ lá»›n của Trung Quốc, Ấn Độ... Ä‘ã tạo áp lá»±c không nhỏ đối vá»›i 38 quốc gia xuất khẩu dầu của châu Phi, buá»™c họ phải đẩy mạnh việc tìm kiếm các nguồn dá»± trữ má»›i và tăng quy mô sản xuất nhằm thúc đẩy xuất khẩu hÆ¡n nữa. Theo Ä‘ánh giá của giá»›i phân tích quốc tế, châu Phi Ä‘ang trở thành khu vá»±c cung cấp năng lượng quan trọng và lâu dài của thế giá»›i.

Triển vọng và cÆ¡ há»™i

Khu vá»±c Bắc Phi, giành được nguồn lợi lá»›n từ thị trường châu Âu bằng việc cho phép xây dá»±ng hệ thống đường ống liên kết sản xuất tá»›i Tây Ban Nha và Italia. Đồng thời, Bắc Phi cÅ©ng Ä‘ang hÆ°á»›ng tá»›i thị trường khu vá»±c Đại Tây DÆ°Æ¡ng và Thái Bình DÆ°Æ¡ng trong lÄ©nh vá»±c khí tá»± nhiên hóa lỏng (LNG).

Algeria hiện Ä‘ã triển khai hoạt Ä‘á»™ng tại thị trường châu Âu, cung cấp khoảng 13% tổng mức tiêu thụ tại thị trường này. Những ná»— lá»±c đầu tÆ° mạnh vào lÄ©nh vá»±c khí đốt tại Ai Cập trong thập niên qua Ä‘ã tạo Ä‘à cho quốc gia này trở thành nhà sản xuất khí tá»± nhiên hóa lỏng đứng thứ 6 thế giá»›i.

Theo dá»± báo, nguồn dá»± trữ khí đốt của Libya Æ°á»›c tính vào khoảng 54.400 tỉ m3, Algeria, Ai Cập và Nigeria có tổng nguồn dá»± trữ dầu lá»­a Æ°á»›c tính vào khoảng 44,3 tỉ thùng. Đây cÅ©ng là má»™t trong những nguyên nhân dẫn đến sá»± can thiệp quân sá»± của Mỹ và NATO vào Lybia vừa qua.

Khu vá»±c Ngoại Sahara, cÅ©ng Ä‘ã cung cấp má»™t khối lượng lá»›n dầu lá»­a và khí đốt cho Trung Quốc. CNPC, CNOOC và Sinopec hiện nổi lên nhÆ° những những công ty tiên phong tại Sudan, giúp Sudan trở thành quốc gia xuất khẩu dầu đứng thứ 3 tại khu vá»±c. Việc đầu tÆ° tăng mạnh của Trung Quốc vào Angola cÅ©ng tạo Ä‘iều kiện thuận lợi giúp cho sản lượng dầu khai thác của nÆ°á»›c này tăng vọt và trở thành nhà cung cấp dầu lá»­a hàng đầu vào thị trường Trung Quốc.

Khu vá»±c Đông Phi, cùng vá»›i những đổi má»›i về đường lối chính sách và công nghệ hiện đại, các công ty dầu khí nÆ°á»›c ngoài hiện Ä‘ang tích cá»±c quay trở lại thăm dò và đầu tÆ° mạnh vào lÄ©nh vá»±c dầu khí tại khu vá»±c.

Tullow là má»™t trong những nhà đầu tÆ° dầu khí đầu tiên hiện diện tại khu vá»±c này và Ä‘ã phát hiện được má»™t giếng dầu Æ°á»›c tính có trữ lượng khoảng 2 tỉ thùng tại Uganda. Tháng 2/1010, Tập Ä‘oàn Anadarko Petroleum cÅ©ng Ä‘ã phát hiện thấy má»™t giếng ngoài khÆ¡i lá»›n đầu tiên tại Mozambique.

Khu vá»±c Tây Phi, theo các số liệu thống kê cho thấy, nguồn dá»± trữ dầu lá»­a của Nigeria Æ°á»›c tính khoảng 37,2 tỉ thùng, trữ lượng khí đốt Æ°á»›c tính vào khoảng 5,25 nghìn tỉ m³.

Trong những năm gần Ä‘ây, 3 quốc gia Chad, Code d’Ivoire và Mauritania Ä‘ang nổi lên là những quốc gia sản xuất dầu lá»­a má»›i tại Tây Phi. Hiện Chad Ä‘ang là quốc gia có sản lượng dầu lá»­a đứng thứ 2 tại khu vá»±c Tây Phi. Các báo cáo cho thấy trữ lượng dầu của Chad Æ°á»›c tính đạt khoảng 900 triệu thùng.

Cote d’Ivoire có công suất trung bình 98.000 thùng/ngày và có trữ lượng vào khoảng 100 triệu thùng.

Mauritania, Ghana cÅ©ng Ä‘ã phát hiện ra các giếng dầu vá»›i trữ lượng lá»›n.

Thách thức cận kề

Quy chế thắt chặt: Việc thắt chặt các quy chế tài chính trong lÄ©nh vá»±c dầu khí tại má»™t số quốc gia châu Phi, các công ty nhÆ° Devon, Occidental và Woodside Ä‘ang phải rút lại các doanh mục đầu tÆ° của mình tại Ä‘ây. Shell, Tập Ä‘oàn Dầu khí có bề dày lịch sá»­ hoạt Ä‘á»™ng tại Nigeria, hiện cÅ©ng Ä‘ang cÆ¡ cấu lại các doanh mục đầu tÆ°, vá»›i việc cắt giảm chi phí và bán tài sản của công ty.

Bên cạnh vấn đề môi trường thì mối quan ngại lá»›n nhất là liệu chính phủ tại các quốc gia châu Phi có thể đảm bảo tốt an ninh cho các công ty dầu khí nÆ°á»›c ngoài sau khi trúng thầu và Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng khai thác tại Ä‘ây hay không, vì hiện nay vấn đề đảm bảo an ninh và ổn định chế Ä‘á»™ là rất khó lường, nhất là từ khi cuá»™c khủng khoảng chính trị – dầu mỏ nổ ra hồi đầu năm 2011 đến nay.

Nguồn cung khí đốt: Theo các báo cáo năm 2009, châu Phi nắm khoảng 7,9% trữ lượng khí đốt toàn cầu. CÆ¡ quan Năng lượng thế giá»›i dá»± báo sản lượng khí đốt từ châu Phi sẽ đạt tá»›i 277 tỉ m³ vào năm 2015. Điều này sẽ giúp châu Phi trở thành khu vá»±c có mức tăng trưởng khí đốt nhanh nhất sau Trung Đông.

Can dá»± và cạnh tranh: Mặc dù, châu Phi có rất nhiều thách thức đặt ra nhÆ°ng Ä‘ây vẫn được xem là má»™t trong những thị trường thu hút đầu tÆ° lá»›n của các công ty dầu khí nÆ°á»›c ngoài, đặc biệt là đối vá»›i những nền kinh tế Ä‘ang nổi lên nhÆ° Trung Quốc, Ấn Độ và các quốc gia châu Á.

Việc chuyển hÆ°á»›ng đầu tÆ° sang thị trường châu Phi tÆ°Æ¡ng đối ổn định hÆ¡n Ä‘ang là má»™t trong những sách lược đảm bảo an ninh năng lượng của các nền kinh tế lá»›n. Do vậy, châu Phi sẽ tiếp tục thu hút đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài lá»›n trong lÄ©nh vá»±c công nghiệp quan trọng này và Ä‘ây cÅ©ng sẽ là khu vá»±c cạnh tranh lá»›n của các nền kinh tế trên thế giá»›i.

Việc đẩy mạnh hợp tác về năng lượng vá»›i các quốc gia châu Phi nhÆ° Algeria, Angola… cÅ©ng Ä‘ã được đặc biệt quan tâm qua Há»™i nghị quốc tế Việt Nam – châu Phi lần thứ 2 được tổ chức tại Hà Ná»™i hồi tháng 8/2010 Ä‘ang là má»™t trong những Æ°u tiên và được sá»± há»— trợ mạnh mẽ của Chính phủ về chủ trÆ°Æ¡ng chính sách và nguồn vốn từ ngân sách.

 Nhu cầu năng lượng thế giá»›i theo dá»± báo tăng 57% vào năm 2025, Ä‘ã đẩy châu Phi vào vòng xoáy của ngành công nghiệp này. Theo báo cáo của CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế, thị phần sản xuất năng lượng của châu Phi chiếm 12% năng lượng toàn cầu, trong khi tiêu thị tại khu vá»±c chỉ chiếm 3,7%.

Nguồn tin: Petrotimes