Giá dầu Ä‘ã có lãi nhÆ°ng còn khiêm tốn, giá xăng vẫn tiếp tục lá»—. Vì vậy, nhiều DN đầu mối khẳng định không thể giảm giá ngay tại thời Ä‘iểm này. Việc giảm giá chậm so vá»›i nhịp thị trường thế giá»›i chính là lá»—i tại Ä‘iều hành.

Lãi chÆ°a đủ “Ä‘ô”

Theo tính toán của các DN đầu mối, hiện nay, giá xăng vẫn Ä‘ang lá»— và giá các mặt hàng dầu chỉ lãi chút ít.
Cụ thể, tính tá»›i ngày 16/12, giá xăng lá»— 55,71 đồng/lít. Ngược lại, giá dầu diezen lãi 167,87 đồng/lít, dầu hỏa lãi 29,46 đồng/lít và dầu madut lãi mạnh nhất là 291,11 đồng/kg. Đây là kết quả tính theo Ä‘úng công thức giá ở Nghị định 84, vá»›i căn cứ giá là bình quân 30 ngày theo thị trường Singapore. Trong Ä‘ó, giá dầu diezen và dầu hỏa đều có giá bình quân khoàng 125 USD/thùng, giá xăng thấp hÆ¡n khoảng 116 USD/thùng, dầu madut khoảng 614 USD/tấn.

Khoản phí được cho là thường có sá»± vênh nhau giữa cách tính của Liên Bá»™ Tài chính- Công ThÆ°Æ¡ng và DN là phí bảo hiểm cÆ°á»›c vận chuyển về Việt Nam Ä‘ã được áp dụng mức thấp nhất là 2,5 USD/thùng. Khoản phí kinh doanh theo định mức vẫn áp dụng mức hiện hành 600 đồng/lít cho xăng, dầu hỏa, dầu diezen và 400 đồng/kg cho dầu madut.

Vì lý do này, cả đại diện hai đầu mối lá»›n nhất là SaigonPetro và Petrolimex khẳng định, chÆ°a thể giảm giá bán lẻ xăng dầu.

Ông Bùi Ngọc Bảo, chủ tịch HĐQT Petrolimex chia sẻ, dÆ° luận có thể cho rằng, vì công thức tính giá Ä‘ã bao gồm cả khoản 300 đồng/lít lợi nhuận định mức nên nếu trừ Ä‘i mức lá»— trên (55 đồng/lít), DN vẫn còn lãi tá»›i 250 đồng/lít xăng. Tuy nhiên, ngay bản thân công thức này còn tồn má»™t khoản Ä‘ã rất lá»—i thời là mức 600 đồng/lít chi phí kinh doanh. Đây mà mức phí ban hành từ năm 2009 mà đến nay, chính các bá»™ ngành Ä‘ã phải thừa nhận là thấp, không đủ trang trải cho hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của DN. Nếu tính theo định mức khoảng 860 đồng/lít mà Liên bá»™ này từng dá»± kiến thì DN Ä‘ã luôn lá»— ít nhất 260 đồng/lít.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, lãnh đạo Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính cÅ©ng chia sẻ, mặc dù giá thế giá»›i gần Ä‘ây có xu hÆ°á»›ng tích cá»±c nhÆ°ng vẫn có lên, có xuống khó dá»± Ä‘oán. Các DN tuy có mặt lãi nhÆ°ng còn lãi thấp nên trÆ°á»›c mắt, Bá»™ cÅ©ng chÆ°a thể yêu cầu DN giảm giá. Đây cÅ©ng là cÆ¡ há»™i để cho DN tranh thủ hồi phục lợi nhuận, bù cho thời gian quý II, quý III bị kiềm giá, thua lá»—.

Tuy nhiên, nếu nhÆ° tính giá trong vòng 10 ngày gần Ä‘ây, giá xăng dầu thế giá»›i Ä‘ã hạ nhiệt Ä‘áng kể. Xăng A92 giao dịch tại Singapore Ä‘ã xuống tá»›i mức giá dao Ä‘á»™ng chỉ hÆ¡n 111- 113 USD/thùng, dầu diezen cÅ©ng Ä‘ã hạ xuống mức giá 122 USD/thùng. Giá xăng A92 lãi tá»›i hÆ¡n 650 đồng/lít và dầu diezen lãi hÆ¡n 700 đồng/lít.

Dù vậy, ông Bùi Ngọc Bảo cho biết, về bản chất, giá xăng dầu vẫn Ä‘ang do Nhà nÆ°á»›c can thiệp Ä‘iều hành. Quy định hiện nay vẫn phải tính giá 30 ngày chứ không phải tính giá 10 ngày để Ä‘iều chỉnh.

Khó sòng phẳng giá xăng dầu, lá»—i tại Ä‘iều hành

Theo nhiều chuyên gia kinh tế, có thể vì quy định 30 ngày này Ä‘ã khiến các DN trì hoãn việc giảm giá. Nếu chỉ tính bình quân 10 ngày thì hiện nay, giá xăng dầu bán lẻ trong nÆ°á»›c Ä‘ã có thể giảm Ä‘áng kể.

Má»›i Ä‘ây, nhân cuá»™c rà soát hiệu quả của Nghị định 84, SaigonPetro Ä‘ã kiến nghị lên Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cần giảm thời gian tính bình quân giá cÆ¡ sở từ 30 ngày hiện nay xuống 10 ngày.

Theo DN này, biên Ä‘á»™ tăng giảm giá xăng dầu thế giá»›i rất cao nhÆ°ng vì tính giá cÆ¡ sở bình quân theo chu kỳ 30 ngày nên không theo sát được vá»›i giá thị trường thế giá»›i, gây nên nhiều bất cập.

Cụ thể, cụ thể, có thời Ä‘iểm giá xăng dầu thị trường thế giá»›i giảm nhÆ°ng giá cÆ¡ sở bình quân 30 ngày vẫn cao nên không thể giảm giá bán lẻ trong nÆ°á»›c. Hệ quả kéo dài là tình trạng cạnh tranh thù lao không lành mạnh giữa các DN lá»›n và nhỏ. 

Má»™t số doanh nghiệp đầu mối không có hàng tồn kho hoặc tồn kho thấp, khi nhập hàng má»›i về có lãi cao nên bán ra thị trường vá»›i thù lao cao cho đại lý. Trong khi Ä‘ó, các doanh nghiệp đầu mối khác nghiêm túc đảm bảo Ä‘úng mức dá»± trữ lÆ°u thông 30 ngày thì phải chịu tồn kho cao, giá thành nhập trÆ°á»›c cao thì bị lá»—. Để cạnh tranh, các DN này buá»™c phải chiết khấu thù lao thị trường nên bị lá»—.

Ngược lại, khi giá thị trường thế giá»›i tăng nhÆ°ng giá cÆ¡ sở bình quân 30 ngày vẫn còn thấp nên cÅ©ng không thể Ä‘iều chỉnh tăng giá bán lẻ. Thị trường lại xuất hiện những lo ngại, dá»± báo sẽ có đợt tăng giá bán lẻ nên phát sinh tình trạng đầu cÆ¡, găm hàng.

Hiện nay, thù lao đại lý xăng dầu ở phía Nam Ä‘ã lên tá»›i 800-900 đồng/lít, vượt xa “chuẩn” giá»›i hạn của bá»™ Tài chính.
Tuy nhiên, ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch HĐQT Petrolimex lại có quan Ä‘iểm khác.

Ông nói: “Tính giá xăng dầu theo 30 ngày hay 20 ngày, 10 ngày không phải là mấu chốt vấn đề. Lá»—i ở Ä‘ây là do Ä‘iều hành chứ không phải do công thức tính giá. Vì cách Ä‘iều hành hiện nay nên việc tính giá xăng dầu theo thị trường Ä‘ang bị méo mó”.

“Vấn đề là cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c muốn mục tiêu gì ở thị trường xăng dầu?”, ông nhấn mạnh.

Nếu tính giá bình quân 30 ngày thì mức Ä‘á»™, tần suất Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu trong nÆ°á»›c sẽ chậm hÆ¡n giá thế giá»›i. Bù lại, thị trường giá cả có sá»± ổn định.

Còn nếu tính giá bình quân theo chu kỳ 20 hay 10 ngày thì việc Ä‘iều chỉnh giá rõ ràng sẽ nhanh hÆ¡n theo giá thế giá»›i. Còn nếu tính giá theo 1 ngày thì thị trường trong nÆ°á»›c hoàn toàn chạy theo thị trường thế giá»›i.

Tuy nhiên, cần có cái nhìn song phẳng ở câu chuyện này. Theo phân tích của ông Bảo, Ä‘iều chỉnh giá nhanh, hay chậm thì cÅ©ng có cả chiều lên và xuống. Nếu giá giảm chậm thì cÅ©ng có nghÄ©a là tăng chậm, giá giảm nhanh, giảm sâu thì cÅ©ng có nghÄ©a sẽ có lúc tăng nhanh, tăng mạnh.

Giả dù tính giá bình quân 10 ngày hiện nay, giá xăng dầu có thể giảm 500-600 đồng/lít. NhÆ°ng cÅ©ng nếu áp dụng số ngày này thì trÆ°á»›c Ä‘ây, có lúc giá xăng dầu sẽ tăng mạnh tá»›i 2.000-2.500 đồng/lít.

Ông Bảo phân tích thêm, đặc thù ở Việt Nam, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c không chỉ phụ thuá»™c vào giá thế giá»›i mà còn phụ thuá»™c vào Ä‘á»™ng thái Ä‘iều hành thuế và Quỹ bình ổn. Tuy gọi là công thức tính giá theo thị trường nhÆ°ng có quá nhiều biến số mà bản thân DN không chủ Ä‘á»™ng được. Chẳng hạn, khi giá thế giá»›i tăng, Nhà nÆ°á»›c lại giảm thuế, xả Quỹ nên DN cÅ©ng không thể tăng giá theo Ä‘úng nhịp thế giá»›i. Còn khi giá thế giá»›i giảm, Nhà nÆ°á»›c luôn hồi phục nguồn thu cho ngân sách bằng việc tăng thuế, dừng xả Quỹ hoặc tăng trích Quỹ nên DN cÅ©ng không thể giảm giá theo Ä‘úng biên Ä‘á»™ giảm của giá thế giá»›i.

CÅ©ng chính vì vậy, có ý kiến cho rằng, giá xăng giảm chậm vì lá»—i chậm sá»­a Nghị định 84 cÅ©ng khiến ông Bảo rất băn khoăn. Thời gian qua, Nghị định 84 hầu nhÆ° không vận hành đầy đủ, việc Ä‘iều chỉnh giá theo thị trường do DN chủ Ä‘á»™ng ít khi được thá»±c hiện, Nhà nÆ°á»›c can thiệp là chủ đạo. Bản chất, cÆ¡ chế kinh doanh theo Nghị định này má»›i chỉ là bÆ°á»›c tiệm cận theo thị trường chứ chÆ°a phải là thị trường hóa thá»±c sá»±.

Hiện nay, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vẫn Ä‘ang rà soát Nghị định 84, dá»± kiến sẽ trình Chính phủ trong tháng 12 này.

Nguồn tin: VEF