Xăng dầu là mặt hàng thiết yếu quan trọng liên quan đến đời sống của người dân. Do Ä‘ó, khi thị trường xăng dầu Ä‘ang nằm trong tay các “ông lá»›n” khiến người dân thiếu lòng tin vào sá»± minh bạch về giá cả.

Vậy làm sao để minh bạch giá xăng dầu? Nhiều chuyên gia kinh tế Ä‘ã chỉ ra nhiều “nút thắt” trong Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay. Nếu cÆ¡ quan chức năng tạo lập cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu không phù hợp vá»›i thể chế định giá trong nền kinh tế thị trường, dù có giao cho má»™t bá»™ hoặc siêu bá»™ nào Ä‘ó Ä‘iều hành giá, kết cục cÅ©ng sẽ gây những tác Ä‘á»™ng và hậu quả xấu. Do Ä‘ó, việc giao Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng là đầu mối duy nhất Ä‘iều hành giá xăng dầu lại càng khiến dÆ° luận thêm râm ran vì lo bá»™ này “vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi”.

Có thể nói, sá»± cạnh tranh trên thị trường xăng dầu ở nÆ°á»›c ta còn rất yếu. Bởi, hiện trên thị trường kinh doanh xăng dầu nÆ°á»›c ta có 21 đầu mối, nhÆ°ng Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) vẫn chiếm khoảng gần 50% thị phần. Giá cÆ¡ sở để tính giá bán lẻ xăng dầu hiện nay, thá»±c chất cÅ©ng được tính từ Petrolimex.

Nguyên Bá»™ trưởng ThÆ°Æ¡ng mại, ông TrÆ°Æ¡ng Đình Tuyển, từng khẳng định, muốn minh bạch hoá thị trường xăng dầu, trÆ°á»›c tiên và then chốt là phải giám sát được giá cÆ¡ sở của các doanh nghiệp (DN) nhập khẩu xăng dầu. Cách làm này, theo ông Tuyển là không hề khó. Giá nhập bao nhiêu, chi phí bao nhiêu, Nhà nÆ°á»›c cho lợi nhuận bao nhiêu % (trên chi phí hoặc doanh thu) hoàn toàn có thể nắm được, làm được. Điều quan trọng là tất cả các khâu này phải công bố người dân biết và giám sát.

Muốn vậy, Nhà nÆ°á»›c cần phải xóa bỏ vị thế Ä‘á»™c quyền trong kinh doanh xăng dầu của má»™t số DN. Tiếp Ä‘ó là phải tách khâu nhập khẩu, bán buôn xăng dầu vá»›i khâu bán lẻ, không để các DN thống lÄ©nh “làm tất, ăn cả” theo hình thức vừa nhập khẩu, vừa bán buôn, vừa bán lẻ vì sẽ rất khó kiểm soát. Do Ä‘ó, cách tốt nhất là nên khuyến khích để thêm nhiều DN tham gia thị trường. Từ Ä‘ó, tạo thêm sức ép cạnh tranh để các DN phải tá»± thay đổi và gia tăng tính năng Ä‘á»™ng, minh bạch của giá xăng dầu và thị trường xăng dầu.

Khi những vấn đề trên chÆ°a được tháo gỡ má»™t cách thấu Ä‘áo, dù Nghị định 84 về kinh doanh xăng tá»›i Ä‘ây có sá»­a đổi thá»±c ra theo đồn Ä‘oán vẫn chỉ là “bình má»›i rượu cÅ©”. Xăng dầu là mặt hàng chiến lược và vì thế không có DN nào - trong tÆ° cách người kinh doanh - lại hồn nhiên qua mặt cÆ¡ quan chức năng khi có các thông số giám sát do cÆ¡ quan chức năng Ä‘ó đề ra.
Minh bạch giá xăng dầu, hay thị trường xăng dầu không phải là câu chuyện áp đặt ý chí mà phải là lời giải của lá»±a chọn định hÆ°á»›ng quản lý. Định hÆ°á»›ng Ä‘ó phải đảm bảo tạo được sá»± cạnh tranh quyết liệt từ các DN trong tìm kiếm lợi nhuận qua kinh doanh xăng dầu. Sá»± giám sát lẫn nhau giữa các DN vì mục tiêu lợi nhuận má»›i là giải pháp tối Æ°u cho bài toán minh bạch hóa thị trường xăng dầu hiện nay.

Nguồn tin: TP