Nếu kiểm tra phát hiện gian lận xăng dầu tại các cây xăng Ä‘oàn kiểm tra sẽ lập tức Ä‘oàn xá»­ phạt ngay tại chá»— vi phạm vá»›i mức đền bù 1 - 1 cá»™ng thêm mức phạt hành chính gấp 5 - 10 lần giá trị vi phạm Ä‘ó.

Ông Trần Văn Vinh, Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục tiêu chuẩn Ä‘o lường chất lượng (Bá»™ Khoa học và Công nghệ) chia sẻ quan Ä‘iểm khi xây dá»±ng Dá»± thảo Luật Đo lường trong Ä‘ó có liên quan đến ná»™i dung xá»­ lý các loại sai phạm nhÆ° cây xăng Ä‘ong gian Ä‘ong thiếu.

Năm nào cÅ©ng phát hiện ra sai phạm, nhÆ°ng...

- ThÆ°a ông, vừa qua nhờ sá»± lên tiếng của dÆ° luận, báo chí, các cÆ¡ quan chức năng Ä‘ã tiến hành hàng loạt những đợt kiểm tra và phát hiện ra má»™t sá»± thật Ä‘áng buồn là hầu nhÆ° cứ kiểm tra các cây xăng là có sai phạm "móc túi" người tiêu dùng . Việc thanh kiểm tra phát hiện ra sai phạm Ä‘ó theo ông Ä‘ó là nhờ có sá»± há»— trợ đắc lá»±c của công cụ kỹ thuật, lá»±c lượng thanh kiểm tra hay bản thân NTD?

Những hành vi gian lận trong buôn bán kinh doanh xăng dầu sẽ được luật hóa tại Luật Ä‘o lường

- Công cụ kỹ thuật cÅ©ng chÆ°a chắc Ä‘ã phát hiện ra sai phạm. Vì sao? Vì dù có công cụ kỹ thuật tiên tiến song nếu không "túm" được Ä‘úng thời Ä‘iểm họ vi phạm thì chÆ°a chắc Ä‘ã phát hiện ra sai phạm. Việc kiểm tra theo Ä‘oàn "Ä‘ánh Ä‘á»™ng" các cây xăng, họ chỉ cần trong nháy mắt là Ä‘ã chuyển thành không sai phạm rồi, nên khi kiểm tra lại vẫn Ä‘úng.

Đáng nhẽ ra trong hệ thống pháp luật của chúng ta phải có những Ä‘iều khoản quy định việc này. Tức là Ä‘ã cảnh báo, Ä‘ã nhắc nhở rồi, xảy ra hậu quả rồi nhÆ°ng mà ông vẫn cố tình vi phạm tái diá»…n thì pháp luật phải xá»­ lý ông nhÆ° là vá»›i má»™t người ăn cắp, có nhÆ° vậy thì khi Ä‘ó má»›i mong mọi việc sẽ khác.   Nếu cứ nhÆ° hiện nay, chỉ phạt vi phạm hành chính, rút giấy phép kinh doanh của ông A chẳng hạn, hai tuần sau con ông A là ông B lại lên xin phép mở cây xăng; ông B bị rút giấy phép thì cháu ông A là ông C lại lên xin cấp phép... đăng ký 3 tên khác nhau nhÆ°ng thá»±c chất vẫn là má»™t ông, nên sẽ không giải quyết được gốc của vấn đề.

Thá»±c ra thì các lá»±c lượng chức năng cÅ©ng phải nghiên cứu khá công phu trong việc phát hiện sai phạm, năm nào cÅ©ng làm và năm nào cÅ©ng phát hiện sai phạm.

Phải nói là các lá»±c lượng chức năng ở các địa phÆ°Æ¡ng cÅ©ng phải mật phục, ăn chá»±c nằm chờ ở các cây xăng thì má»›i phát hiện được. Tuy nhiên, đến giờ vẫn không hạn chế được tình trạng này.

- Vì sao vậy, thÆ°a ông?

- Có lẽ là hệ thống pháp luật của mình vẫn chÆ°a Ä‘ủ tính răn Ä‘e. Vì vá»›i cách thức Ä‘ang làm nhÆ° hiện nay, luật pháp chÆ°a quy định những hành vi của những người Ä‘ó nhÆ° má»™t đối tượng ăn cắp. Nếu vẫn chỉ coi nhÆ° Ä‘ó là má»™t vi phạm hành chính thì không Ä‘úng, bây giờ họ Ä‘ã chuyển sang má»™t tình trạng là cố tình vi phạm rồi.

Đáng nhẽ ra trong hệ thống pháp luật của chúng ta phải có những Ä‘iều khoản quy định việc này. Tức là Ä‘ã cảnh báo, Ä‘ã nhắc nhở rồi, xảy ra hậu quả rồi nhÆ°ng mà ông vẫn cố tình vi phạm tái diá»…n thì pháp luật phải xá»­ lý ông nhÆ° là vá»›i má»™t người ăn cắp, có nhÆ° vậy thì khi Ä‘ó má»›i mong mọi việc sẽ khác.

Nếu cứ nhÆ° hiện nay, chỉ phạt vi phạm hành chính, rút giấy phép kinh doanh của ông A chẳng hạn, hai tuần sau con ông A là ông B lại lên xin phép mở cây xăng; ông B bị rút giấy phép thì cháu ông A là ông C lại lên xin cấp phép... đăng ký 3 tên khác nhau nhÆ°ng thá»±c chất vẫn là má»™t ông, nên sẽ không giải quyết được gốc của vấn đề. 

- Vậy Ä‘âu là Ä‘iểm mấu chốt để ta có thể hạn chế tình trạng ăn gian, Ä‘ong gian xăng dầu hiện nay?

- Tính răn Ä‘e phải được thá»±c thi thật mạnh để người ta cảm thấy là khi phạm vào lá»—i này chính là Ä‘ã phạm vào má»™t tá»™i gì Ä‘ó và bản thân họ cÅ©ng cảm thấy là không nên làm nhÆ° vậy.

Phát hiện Ä‘ong gian, Ä‘ong thiếu phạt ngay tại trận

- NhÆ°ng nhÆ° ông nói, hệ thống pháp luật của ta chÆ°a hoàn chỉnh, vì vậy, nếu cần chế tài mạnh đồng nghÄ©a vá»›i việc phải sá»­a luật?

- Hiện nay chúng ta má»›i có pháp lệnh về xá»­ phạt hành vi vi phạm hành chính, nhÆ°ng nếu muốn giải quyết được tình trạng gian lận trên thì pháp lệnh này chÆ°a đủ mạnh để răn Ä‘e. Muốn làm triệt để thì mình phải thay đổi cÆ¡ bản về mặt nguyên tắc, phải làm chuyên sâu hÆ¡n nữa.

Hiện nay, Bá»™ Khoa học Công nghệ Ä‘ang xây dá»±ng dá»± thảo Luật Đo lường, trong Ä‘ó quy định chặt chẽ hÆ¡n về vấn đề này. Tinh thần chung của dá»± thảo Luật này là tá»›i Ä‘ây sẽ không xá»­ lý những sai phạm về gian lận trên trên luật dân sá»± nữa mà Ä‘Æ°a vào má»™t Ä‘iều khoản đặc biệt trong quá trình Ä‘o lường.

- Cụ thể của chế tài này là gì, thÆ°a ông?

- Theo các quy định hiện hành là nếu DN sai muốn đền bù thiệt hại thì phải có người thiệt hại. NhÆ°ng hiện nay, thói quen người tiêu dùng khi mua hàng là không có hóa Ä‘Æ¡n, chứng từ, không có Ä‘Æ¡n khởi kiện và tâm lý ngại kiện...

Vì vậy, Ä‘iểm má»›i tại dá»± thảo luật là trong quá trình kiểm tra Ä‘o lường, phát hiện tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, sá»­ dụng có hành vi cố tình vi phạm pháp luật về Ä‘o lường, lợi dụng hoạt Ä‘á»™ng liên quan đến Ä‘o lường để chiếm Ä‘oạt, lừa dối người tiêu dùng thì phải yêu cầu dừng ngay việc sản xuất, kinh doanh, sá»­ dụng, thông báo công khai đồng thời đề nghị cÆ¡ quan công an, quản lý thị trường hoặc cÆ¡ quan có thẩm quyền khác chủ trì hoặc phối hợp xá»­ lý ngay.

Cụ thể, nếu kiểm tra phát hiện cây xăng A Ä‘ong thiếu, gắn chíp hay vi phạm các quy định khác thì lập tức Ä‘oàn kiểm tra sẽ tính toán ngay tại hiện trường và xá»­ lý theo nguyên tắc thì anh sai phạm phải đền bù.

Ví dụ, cách Ä‘ây 3 tháng tôi có kiểm tra cây xăng của ông, đến thời Ä‘iểm hiện tại ông bán hàng được 100 tấn xăng, khi kiểm tra tôi bắt được ông gian lận 5%, tức là trong 100 tấn ông ăn gian được 5 tấn. Điều này cÅ©ng có nghÄ©a: anh phải đền bù trị giá tiền của 5 tấn Ä‘ó, và Ä‘Æ¡n vị kiểm tra có thể xá»­ lý ngay mà không cần qua các thủ tục mà các luật khác Ä‘ang áp dụng.

Ngoài ra, tùy theo mức Ä‘á»™ sẽ quy định mức phạt gấp 5 - 10 lần trong tổng số sai phạm Ä‘ó.

Ví dụ anh ăn bá»›t 5 tấn xăng dầu nếu phạt tối Ä‘a gấp 10 lần thì số tiền phạt cÅ©ng phải lên đến hàng tá»· đồng. Vá»›i việc xá»­ phạt nặng nhÆ° vậy, anh cÅ©ng không dám mắc sai phạm nữa.

Có nhÆ° vậy mình má»›i có bÆ°á»›c Ä‘á»™t phá, chứ nếu chờ đợi sá»­a đổi cả má»™t hệ thống luật pháp thì phải chờ đợi cả má»™t thời gian dài.

- Quy định nhÆ° vậy đồng nghÄ©a vá»›i việc quyền của Ä‘oàn kiểm tra được phép yêu cầu doanh nghiệp Ä‘ó cung cấp ngay những hồ sÆ¡ liên quan đến hoạt Ä‘á»™ng của DN. Điều này liệu có khả thi?

- Lúc Ä‘ó căn cứ trên cÆ¡ sở hóa Ä‘Æ¡n, chứng từ, cá»™ng vá»›i số lượng hàng còn ở thời Ä‘iểm Ä‘ó, nếu thấy ông nhập nhiều hÆ¡n số ghi trong hóa Ä‘Æ¡n, thì ngoài sai phạm trong việc ăn gian Ä‘ong thiếu ông còn vi phạm thêm quy định về trốn thuế nữa.

Nói chung kiểm soát vấn đề Ä‘ó không khó.

- Ngoài việc kiểm tra phát hiện sai phạm và phạt ngay tại chá»— thì mình có Ä‘iều khoản nào hay chế tài gì mạnh hÆ¡n. Ví dụ nhÆ° có cả chế tài xá»­ lý hình sá»±?

- Việc áp dụng Bá»™ Luật Hình sá»± thì luật nào cÅ©ng có quy định. Nếu có sai phạm nghiêm trọng sẽ truy cứu trách nhiệm hình sá»±, khởi tố vụ án khởi tố bị can... và Ä‘iều tra, xét xá»­ phải theo Bá»™ Luật Hình sá»±...

Song nhiều khi, để chuyển thành má»™t vụ án hình sá»± thì nếu không đủ chứng cứ thì cÅ©ng khó.

Ví dụ, vừa rồi ở Đồng Nai, cÆ¡ quan chức năng có bắt được hẳn má»™t đối tượng bán chíp Ä‘iện tá»­, công an bắt quả tang hẳn hoi nhÆ°ng khi xá»­ lý hình sá»± cÅ©ng không xá»­ được. Vì sao? Vì không có người bị hại...

...Ba năm nữa Luật má»›i có có hiệu lá»±c

- Tóm lại thì tiền xá»­ phạt vào ngân sách nhà nÆ°á»›c cÅ©ng tốt thôi, song cuối cùng NTD vẫn bị thiệt hại trá»±c tiếp, có quy định nào bảo vệ cả NTD không, thÆ°a ông?

- NhÆ° tôi nói, dá»± thảo Luật má»›i phải Ä‘Æ°a Ä‘ược những quy Ä‘ịnh: CÆ¡ quan chức năng phải Ä‘ược xá»­ lý các sai phạm theo nguyên tắc bất bình thường, nhÆ° vậy thì các cÆ¡ sở sai phạm má»›i sợ, và khi sợ không dám làm sai, làm liều. Đến lúc Ä‘ó, người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi, cÅ©ng chính là bảo vệ họ.

- Dá»± thảo Luật này dá»± kiến bao giờ trình Chính phủ, thÆ°a ông?

- Hiện nay cÅ©ng Ä‘ang bàn, nhÆ°ng phải đến Quốc há»™i khóa 13 (khoảng tháng 5/2011 - pv) má»›i Ä‘Æ°a ra xin ý kiến Quốc há»™i. Chậm nhất thì cÅ©ng phải cuối năm 2011 thông qua và đầu 2012 má»›i có hiệu lá»±c thi hành.

- Mình không thể làm ngay được sao, thÆ°a ông, vì tình trạng này hiện nay Ä‘ang  ngày càng phổ biến. Hoặc trong khi chờ Luật có hiệu lá»±c thì tạm thời xây dá»±ng má»™t Nghị định, hoặc bằng Nghị quyết của Chính phủ theo tinh thần xá»­ lý thật nghiêm?

- Không làm được vì Nghị quyết của Chính phủ, Nghị định thấp hÆ¡n cả Luật. Nghị quyết của Chính phủ thì không phải văn bản pháp quy.

Bây giờ mình Ä‘ang giảm tối Ä‘a thủ tục hành chính mà bây giờ lại áp dụng thì trái vá»›i tinh thần cải cách hành chính của Chính phủ.

- Xin cảm Æ¡n ông!

(VTC)