Nếu nhà nÆ°á»›c thá»±c hiện việc quản lý giá xăng dầu bằng biện pháp hành chính thì cÅ©ng chỉ có thể mang tính ngắn hạn và rất khó quản lý. Vì thông thÆ°á»ng bao giá» các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c cÅ©ng không thể nhạy bén và bám sát thị trÆ°á»ng bằng doanh nghiệp, nên việc áp đặt giá sẽ luôn tạo ra những bất hợp lý. Còn nếu Ä‘Æ°a ra chính sách bù lá»— cho doanh nghiệp thì cÅ©ng sẽ tạo ra những sá»± á»· lại và chuyện lãi tháºt lá»— giả, nhà nÆ°á»›c không thể lúc nào cÅ©ng Ä‘i kiểm tra kiểm soát liên tục việc kinh doanh của doanh nghiệp Ä‘ang lá»— hay lãi, vì hoạt Ä‘á»™ng của doanh nghiệp rất nhiá»u khoản chi phí khác nhau. Còn nếu nói giải tán doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c này để thành láºp doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c khác kinh doanh thì vẫn là Ä‘á»™c quyá»n và vẫn cÅ©ng vÆ°á»›ng vào vết xe đổ nhÆ° cÅ©, chắc gì doanh nghiệp má»›i Ä‘ã hoặt Ä‘á»™ng tốt hÆ¡n doanh nghiệp cÅ©.Vừa qua tôi có Ä‘á»c trên báo chí vá» vụ việc tranh cãi giữa Bá»™ tài chính và Bá»™ công thÆ°Æ¡ng trong chuyện quản lý giá xăng dầu tại Việt Nam. Qua buổi tranh luáºn này vá» phía cá nhân thì tôi chÆ°a thấy má»™t giải pháp nào hợp lý và mang tính dài hạn để quản lý giá xăng dầu tại Việt Nam. Theo tôi, sở dÄ© có những chuyện bất hợp lý và méo mó trong vấn Ä‘á» giá xăng dầu nguyên nhân chính vẫn là do Ä‘á»™c quyá»n.
NhÆ°ng nếu để các doanh nghiệp tá»± ấn định giá và quản lý giá theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng thì sao? Chúng ta biết rằng sá»± Ä‘á»™c quyá»n sẽ làm cho các doanh nghiệp luôn ấn định mức giá mang lại lợi nhuáºn cao nhất cho há» và gây thiệt hại cho ngÆ°á»i tiêu dùng. NhÆ° váºy, cÅ©ng không thể buông xuôi cho các doanh nghiệp Ä‘á»™c quyá»n tá»± quyết định giá và lÅ©ng Ä‘oạn thị trÆ°á»ng.
Váºy xóa bá» Ä‘á»™c quyá»n trong kinh doanh xăng dầu liệu có gì khó khăn không?. Hiện nay chỉ có má»™t số ít các doanh nghiệp má»›i được phép nháºp khẩu xăng dầu. Äiá»u này gây ra sá»± Ä‘á»™c quyá»n. Tôi thiết nghÄ© việc cho phép nháºp khẩu xăng dầu tá»± do không làm hại gì cho sá»± phát triển kinh tế đất nÆ°á»›c, vì váºy tại sao không để cho bất cứ doanh nghiệp nào có khả năng Ä‘á»u có thể nháºp xăng dầu. Giả sá» khi có sá»± tăng giá bất hợp lý giữa thị trÆ°á»ng trong nÆ°á»›c và thị trÆ°á»ng thế giá»›i thì ngay láºp tức sẽ có nhiá»u doanh nghiệp nháºp vỠđể kiếm lá»i và lúc Ä‘ó giá cả sẽ trở vá» cân bằng vì có cạnh tranh bình đẳng. Còn hệ thống đại lý phân phối xăng dầu thì cÅ©ng không khó khăn gì cả, xây dá»±ng má»™t cây xăng theo tiêu chuẩn để phân phối xăng khá Ä‘Æ¡n giản, và ngÆ°á»i chủ cây xăng Ä‘ó tá»± lá»±a chá»n nhà cung cấp xăng dầu cho há», đồng thá»i cÅ©ng tá»± quyết định giá bán xăng tại cây xăng Ä‘ó cho phù hợp.
Kinh nghiệm tại Canada ( nÆ¡i tôi Ä‘ang sống) thì giá xăng dầu thay đổi từng ngày mà không bị cố định má»™t thá»i gian nhÆ° ở Việt Nam, chính việc thay đổi liên tục nhÆ° váºy cÅ©ng tạo ra tâm lý cho ngÆ°á»i dân không bị quá phụ thuá»™c tâm lý vào giá xăng dầu, mặc dù nhiá»u khi giá xăng dầu chỉ tăng và giảm rất nhá» ( 500Ä‘/lít không phải là mức tăng giảm lá»›n có tác dụng tích cá»±c cho Ä‘á»i sống và ná»n kinh tế, nhÆ°ng chỉ tác Ä‘á»™ng vá» mặt tâm lý). Tại Canada các cây xăng há» tá»± quyết định giá bán xăng ( không phụ thuá»™c vào việc nhà cÅ©ng cấp xăng của há» là ai), và há» tá»± xây dá»±ng quảng bá riêng cho mình chứ không bị ràng buá»™c trở thành má»™t đại lý xăng của bất kỳ công ty phân phối xăng nào. Nên giữa các cây xăng khác nhau trong cùng má»™t thành phố giá cÅ©ng khác nhau và luôn cạnh tranh vá»›i nhau. Các nhà cung ứng xăng cạnh tranh bình đẳng vá»›i nhau và các cây xăng cạnh tranh bình đẳng vá»›i nhau và tá»± quyết định giá và quyết định hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của há».
Ông Nguyá»…n Hồng Hải- Nguyên Phó TGÄ Oceanbank
Nguồn tin: VinaCorp