Các chuyên gia đề nghị thay công thức tính giá cÆ¡ sở bằng công bố trần giá bán lẻ xăng dầu; đồng thời bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu vì thất thu lá»›n, không quản lý được

Theo các chuyên gia trong lÄ©nh vá»±c tài chính và giá cả thị trường, tranh luận về giá xăng dầu thời gian qua sẽ khó chấm dứt khi những bất cập trong cÆ¡ chế quản lý, Ä‘iều hành hiện nay không được tháo gỡ.

Nên có trần giá bán lẻ

Tranh cãi trong cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng hiện nay tập trung chủ yếu ở 3 vấn đề lá»›n: cÆ¡ cấu giá; việc trích lập, sá»­ dụng quỹ bình ổn; nguồn nhập khẩu và thời Ä‘iểm tính giá cÆ¡ sở.

Tuy nhiên, cÅ©ng có nhóm ý kiến cho rằng vá»›i cấu trúc thị trường vẫn do má»™t DN chi phối (Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam - Petrolimex) nhÆ° hiện nay, DN vẫn có thể tìm kiếm đặc lợi ngay cả khi cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c quy định công thức tính giá cÆ¡ sở, thông qua việc tác Ä‘á»™ng lên 2 yếu tố: chi phí kinh doanh định mức và lợi nhuận định mức. PGS - TS Phan Duy Minh, Học viện Tài chính, phân tích: Việc xác định các định mức này vẫn còn nhiều vấn đề. Ví dụ cÆ¡ sở tính toán định mức thế nào, có phản ánh Ä‘úng mức bình quân của ngành hay chÆ°a, có sá»± chồng lấn giữa giá CIF (giao hàng theo phÆ°Æ¡ng thức bên bán phải mua bảo hiểm và thuê tàu) hay không…

Chuyên gia kinh tế VÅ© Đình Ánh Ä‘ã nhiều lần đề xuất không quy định công thức giá cÆ¡ sở. Thay vào Ä‘ó, Chính phủ công bố trần giá bán lẻ xăng dầu. NhÆ° vậy, vừa có tác dụng xóa bỏ cÆ¡ chế xin cho vừa tạo sức ép buá»™c DN phải tá»± giảm chi phí sản xuất, nâng cao cạnh tranh, dá»±a vào doanh thu để tìm kiếm lợi nhuận chứ không phải dá»±a vào đề xuất tăng giá. CÅ©ng theo chuyên gia VÅ© Đình Ánh, căn cứ vào dá»± trữ lÆ°u thông, hằng tháng, cÆ¡ quan quản lý sẽ công bố giá trần bán lẻ xăng dầu, cÅ©ng nhÆ° chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu công bố.

Chỉ cần một đầu mối nhập khẩu

Dá»±a trên tình hình thá»±c tiá»…n, nhiều chuyên gia kiến nghị cần tổ chức má»™t đầu mối nhập khẩu xăng dầu để phân bổ lại cho các DN, thay vì để DN tá»± đứng ra nhập khẩu. Có nhÆ° vậy má»›i tận dụng được lợi thế tìm nguồn nhập khẩu giá cạnh tranh, tạo cÆ¡ há»™i cho giá xăng dầu trong nÆ°á»›c theo sát thị trường. Để DN đứng ra nhập khẩu, giá nhập khẩu sẽ được tính toán Ä‘úng theo giá công bố tại thị trường Singapore, trong khi đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh, rất có thể khách hàng “ruá»™t” nhÆ° Petrolimex sẽ được hưởng giá tốt hÆ¡n.

Giá»›i chuyên môn cho rằng việc tổ chức má»™t đầu mối nhập khẩu xăng dầu sẽ tạo Ä‘iều kiện thuận lợi hÆ¡n cho quản lý Nhà nÆ°á»›c, nếu việc Ä‘iều hành thị trường xăng dầu thá»±c hiện bằng công bố trần giá bán lẻ cÅ©ng nhÆ° xác định Ä‘iểm đầu của kỳ tính giá cÆ¡ sở.

Vấn đề trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu cÅ©ng Ä‘ang gây nhiều tranh cãi. DN cho rằng Ä‘ây là quỹ “gió”, quỹ “ảo” vì theo quy định, dù kinh doanh lá»— hay lãi vẫn phải trích má»™t khoản cố định nhÆ°ng khi kêu lá»—, DN Ä‘ã tá»± Ä‘á»™ng dừng trích quỹ. Hệ quả là sau các đợt xả quỹ, người dân vẫn phải chấp nhận tăng giá xăng dầu ở mức ká»· lục (tăng tổng cá»™ng 4.900 đồng trong 2 đợt Ä‘iều chỉnh ngày 24-2 và 29-3-2011).

Bên cạnh Ä‘ó, chÆ°a có quy định tính lãi đối vá»›i tiền gá»­i của quỹ tại ngân hàng và cÅ©ng chÆ°a có cÆ¡ chế giám sát, kiểm tra đối chiếu, công khai quỹ này. Những hạn chế Ä‘ó khiến dÆ° luận hoài nghi về tác dụng của quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Nguồn tin: NLD