Há»™i thảo về Điều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường ở Việt Nam hiện nay do Bá»™ tài chính tổ chức sáng 20/9, Ä‘ã thá»±c sá»± nóng khi những vấn đề về công tác Ä‘iều hành của Nhà nÆ°á»›c hay quỹ bình ổn giá được Ä‘Æ°a ra bàn luận. 

Không thể “buông” giá xăng dầu

Đánh giá lại công tác Ä‘iều hành trong thời gian qua, thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú thẳng thắn, chúng ta Ä‘ang Ä‘iều hành theo kiểu không biết mục tiêu là gì, chỉ quan tâm tá»›i giá mà không quan tâm tá»›i lá»—-lãi của doanh nghiệp.

Cá nhân ông Tú cho rằng, phải coi xăng dầu là hàng hóa và tá»± do hóa từng bÆ°á»›c thị trường xăng dầu, cho doanh nghiệp có quyền quyết định giá.

Ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục quản lý giá cÅ©ng thừa nhận, hiện nay, giá xăng dầu chÆ°a hoàn toàn được vận hành theo cÆ¡ chế thị trường mà còn mang nhiều dấu ấn can thiệp của Nhà nÆ°á»›c bằng cả các biện pháp kinh tế và biện pháp hành chính. 

Tuy nhiên, cÅ©ng theo ông Thỏa, sở dÄ© nhÆ° vậy do có nguyên nhân khách quan là tình hình lạm phát tăng cao, nếu để giá xăng dầu trong nÆ°á»›c tăng liên tục theo giá thế giá»›i sẽ tác Ä‘á»™ng đẩy mặt bằng giá tăng. Vì thế, cần phải có sá»± can thiệp của Nhà nÆ°á»›c đối vá»›i giá cả mặt hàng này.

Thế nhÆ°ng, Cục trưởng Cục quản lý giá cho biết việc Ä‘iều hành giá nhÆ° vậy chỉ là những biện pháp tình thế và nó sẽ tạo ra những khó khăn nhất định cho sản xuất, kinh doanh. "Hậu quả sẽ là, hệ thống giá không phản ánh Ä‘úng giá trị thị trường và tạo cÆ¡ há»™i cho nạn buôn lậu xăng dầu hoạt Ä‘á»™ng," ông Thỏa nói.

Phát biểu tại Há»™i thảo, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ nhấn mạnh, chúng ta chÆ°a thể  để giá xăng dầu hoàn toàn theo thị trường. 

“Thá»­ hình dung thị trường hoàn toàn tá»± do và sẽ ra sao nếu ba công ty xăng dầu lá»›n chiếm 90% thị phần trong nÆ°á»›c là Petrolimex, PV Oil và Saigon Petro "Ä‘i Ä‘êm" vá»›i nhau. Thị trường sẽ thế nào nếu ở má»™t nÆ¡i nào Ä‘ó, người ta không có quyền lá»±a chọn mua xăng dầu của nhà phân phối này hay nhà phân phối khác?” Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính đặt câu hỏi.

Bởi thế, theo Bá»™ trưởng, kiên trì nguyên tắc Ä‘iều hành giá theo thị trường, nhÆ°ng phải có sá»± quản lý  của Nhà nÆ°á»›c là Ä‘iều cần thiết. Tuy nhiên, liều lượng và lá»™ trình Ä‘Æ°a ra phải thích hợp vá»›i các mục tiêu của kinh tế vÄ© mô nhÆ° kiềm chế lạm phát và bảo đảm an sinh xã há»™i. 

Quan trọng hÆ¡n nữa, theo Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ là vấn đề minh bạch về chính sách và thông tin. Nếu minh bạch về chính sách là trách nhiệm của Nhà nÆ°á»›c thì trách nhiệm của doanh nghiệp là phải minh bạch về thông tin. Về Ä‘iều này, theo Bá»™ trưởng, cần có sá»± công bằng, ai vi phạm thì phải kiên quyết xá»­ lý.

Quỹ bình ổn giá: Công khai, minh bạch

Sá»± tồn tại của quỹ bình ổn giá cÅ©ng là má»™t vấn đề được quan tâm nhiều trong cuá»™c há»™i thảo. Câu hỏi Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ đặt ra cho những đại biểu trong há»™i thảo xoay quanh vấn đề, vị trí, vai trò của quỹ bình ổn trong thời gian qua ra sao, liệu sá»± hoạt Ä‘á»™ng của quỹ này còn những bất cập gì? 

Cục trưởng Cục quản lý giá Nguyá»…n Tiến Thỏa cho rằng, nếu không có công cụ Quỹ bình ổn giá thì giá xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ã phải tăng cao hÆ¡n và tần suất tăng giá cÅ©ng nhiều lần hÆ¡n. Ông Thỏa lấy ví dụ, nếu không có Quỹ bình ổn để sá»­ dụng thì trong khoảng 5 tháng từ tháng 10/2010 đến tháng 2/2011, giá xăng Ä‘ã phải Ä‘iều chỉnh ít nhất 4 lần, má»—i lần tăng khoảng 500 đồng/lít. Vì thế, theo ông Thỏa, việc hình thành và sá»­ dụng Quỹ là cần thiết và Ä‘ây là biện pháp có hiệu quả.

Đồng tình vá»›i vai trò nhất định của Quỹ bình ổn, tuy nhiên, theo tiến sÄ© Nguyá»…n Minh Phong, Trưởng phòng Nghiên cứu kinh tế, Viện nghiên cứu phát triển Kinh tế-Xã há»™i Hà Ná»™i, Quỹ bình ổn giá xăng dầu Ä‘ang bá»™c lá»™ những bất cập. 

Ông Phong nhấn mạnh việc ủy thác quản lý thu, trích lập và chi dùng Quỹ cho doanh nghiệp có thể tạo nhiều kẽ hở cho sá»± lạm dụng và tham nhÅ©ng, hoặc làm phát sinh chi phí quản lý, giám sát hoạt Ä‘á»™ng của Quỹ. Bởi thế, việc cần làm hiện nay theo ông Phong là bãi bỏ ngay cÆ¡ chế quản lý Quỹ vì vừa yếu, vừa thiếu năng lá»±c và trách nhiệm pháp lý. 

“Phải coi Quỹ này là Quỹ quốc gia và phải được quản lý trá»±c tiếp, tập trung bởi Há»™i đồng quỹ liên ngành và trá»±c thuá»™c má»™t cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c, tốt nhất là Bá»™ Tài chính hoặc Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng,” ông Nguyá»…n Minh Phong cho biết.

Đồng tình vá»›i quan Ä‘iểm của ông Phong, tiến sÄ© khoa học Nguyá»…n Thị Hiền khẳng định, bản thân bà không cá»±c Ä‘oan Ä‘òi xóa bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu nhÆ°ng bà cho rằng, không nên đặt quỹ ở doanh nghiệp. Theo bà, giải pháp thiết thá»±c nhất là giảm Ä‘á»™c quyền, quy định công khai, minh bạch, dá»… kiểm soát và ít đầu mối.

Ghi nhận những ý kiến của há»™i thảo, Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ nhấn mạnh, quỹ bình ổn giá vá»›i thời Ä‘iểm hiện tại là cần thiết. "Nếu do giá Nhà nÆ°á»›c Ä‘iều hành mà doanh nghiệp lá»— thì Nhà nÆ°á»›c sẽ bù đắp nhÆ°ng chỉ vá»›i những chi phí hợp lý. Nếu doanh nghiệp kêu lá»— nhÆ°ng thá»±c sá»± không nhÆ° thế hoặc bảo lá»— nhiều nhÆ°ng thật ra lá»— ít thì cÅ©ng không thể bù lá»— được," Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ khẳng định.

Tuy nhiên, Bá»™ trưởng cÅ©ng thừa nhận, Quỹ bình ổn sẽ cần có cÆ¡ chế khác. CÆ¡ quan nào sẽ giữ quỹ này, vấn đề bảo toàn tăng trưởng ra sao, Bá»™ sẽ tiếp tục theo dõi tổng kết./.

Nguồn tin:Vietnam+