Tại cuá»™c tọa Ä‘àm “Điều hành giá thị trường: nhìn từ mặt hàng xăng và Ä‘iện...” do Cổng thông tin Ä‘iện tá»­ Chính phủ tổ chức hôm qua, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long Ä‘ã Ä‘Æ°a ra ý kiến trên.

Theo ông Long, hiện nay nhiều hoạt Ä‘á»™ng của Tập Ä‘oàn Ä‘iện lá»±c VN (EVN) chÆ°a hiệu quả, mọi chi phí phát sinh chÆ°a minh bạch. Các chi phí về tổn thất Ä‘iện năng cao, năng suất thấp... vẫn vào giá Ä‘iện.

Chỉ má»›i đứng về phía Ä‘á»™c quyền

Tại tọa Ä‘àm, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) Nguyá»…n Anh Tuấn biện minh phÆ°Æ¡ng án tăng giá Ä‘iện 7,5% vừa qua là tÆ°Æ¡ng đối phù hợp vá»›i mặt bằng thị trường cÅ©ng nhÆ° các yếu tố thay đổi đầu vào và báo cáo kiểm toán về giá thành Ä‘iện cÅ©ng Ä‘ã công khai, khá rõ ràng.

Tuy nhiên, ông Ngô Trí Long phản bác rằng không Ä‘Æ¡n giản nhÆ° vậy, bởi chi phí giá thành Ä‘iện khá phức tạp. Thời gian qua còn nhiều vấn đề, nhÆ° những khoản đầu tÆ° ra ngoài của EVN, các chi phí tổn thất lá»›n, các khoản lá»— do quản trị yếu kém đều đẩy vào giá Ä‘iện mà cuối cùng, người tiêu dùng phải chịu thiệt. Vì thế, việc Ä‘iều chỉnh giá, muốn được sá»± đồng thuận của xã há»™i cần có má»™t cuá»™c “đại phẫu thuật, thuê chuyên môn, tÆ° vấn Ä‘á»™c lập” để kiểm tra cho khách quan. Theo ông, cách Ä‘iều hành giá hiện nay Ä‘Æ¡n giản là EVN báo cáo, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng xem xét thì chủ yếu đứng về phía Ä‘Æ¡n vị Ä‘á»™c quyền. “Thậm chí còn có người phát ngôn là giá Ä‘iện tăng, mọi người đều được hưởng lợi, hay nếu giá Ä‘iện không tăng thì EVN phá sản... Đó là phát ngôn rất phi lý, phi thị trường”, ông Long nhấn mạnh.

Ông Long cÅ©ng tỏ ý lo ngại ngay sau giá Ä‘iện tăng, việc Ä‘iều hành để giá xăng tăng ngay sau Ä‘ó sẽ có những ảnh hưởng tiêu cá»±c đến sản xuất, đời sống.

Trao đổi lại, ông Võ Văn Quyền, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c, thừa nhận giá xăng tăng sẽ làm tăng chi phí đầu vào của các ngành sản xuất. NhÆ°ng theo ông, việc Ä‘iều chỉnh Ä‘ã phải gắn vá»›i cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá theo Nghị định 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ và việc tăng giá xăng vừa qua không sốc, có sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu và vẫn theo hÆ°á»›ng thị trường hóa.

So sánh đầu ra, "quên" đầu vào

CÅ©ng tại cuá»™c tọa Ä‘àm, nói về việc tăng thuế môi trường vá»›i xăng dầu vá»›i mức tăng 300% vừa qua của Bá»™ Tài chính, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bá»™ Tài chính) Phạm Đình Thi cho rằng việc tăng thuế do hiện nay xăng Ä‘ang được sá»­ dụng vá»›i số lượng rất lá»›n và trên diện rá»™ng, còn dầu hỏa chỉ sá»­ dụng chÆ°a bằng 1/10 xăng nên Ủy ban Thường vụ Quốc há»™i không đồng ý tăng thuế bảo vệ môi trường dầu hỏa mà chỉ tăng thuế vá»›i xăng. Theo ông Thi, do hiện nay VN áp dụng 2 cÆ¡ chế thuế nhập khẩu xăng dầu khác nhau từ ASEAN và từ các thị trường khác nên việc Ä‘iều chỉnh thuế môi trường vừa để nhằm cân đối cho ngân sách vừa để bảo vệ môi trường.

Không hoàn toàn đồng tình vá»›i cách giải thích này, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng giá xăng dầu cÅ©ng có thể so sánh nhÆ°ng việc so sánh về chi phí giá Ä‘iện của VN vá»›i các nÆ°á»›c hiện nay cÅ©ng không hợp lý. NhÆ° EVN khi tăng giá, chỉ so sánh về đầu ra mà không so sánh giá đầu vào để biện luận có lợi cho mình. Cụ thể, nói giá Ä‘iện Singapore cao tá»›i 21 cent/kWh nhÆ°ng sản xuất Ä‘iện của Singapore 100% chạy dầu trong khi ở VN, 40% nguồn Ä‘iện là từ thủy Ä‘iện, giá thành chỉ bằng má»™t ná»­a.

Ông Long cÅ©ng không đồng tình quan Ä‘iểm là hiện nay, việc đẩy mạnh cổ phần hóa các doanh nghiệp của EVN khó là do giá Ä‘iện thấp, nhà đầu tÆ° không mặn mà mua cổ phiếu. “Tôi nghÄ© chủ yếu do quy mô vốn 3 tổng công ty phát Ä‘iện của EVN quá lá»›n, bá»™ máy hoạt Ä‘á»™ng không hiệu quả... chứ không phải do giá Ä‘iện thấp”, ông Long bày tỏ quan Ä‘iểm.

Nguồn tin: Thanhnien