Cụ thể, chi phí bán lẻ bình quân các địa bàn vùng 1 đối vá»›i xăng, dầu Ä‘iêden, dầu hỏa sẽ tăng từ tối Ä‘a 600 đồng/lít lên tối Ä‘a 860 đồng/lít (tăng tá»›i 43%) và chi phí bán buôn bình quân tăng từ tối Ä‘a 400 đồng lít lên tối Ä‘a 500 đồng/lít (tăng 25%). 

Các DN cho rằng, khi giá xăng tăng trong suốt cả năm 2010 và đặc biệt là đợt Ä‘iều chỉnh giá xăng, dầu hồi đầu năm nay khiến chi phí vận chuyển của họ từ cảng đến kho bãi và hệ thống bán buôn, bán lẻ cÅ©ng bị Ä‘á»™i lên. 

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, việc chi phí kinh doanh tăng thì giá phải tăng theo là Ä‘iều hoàn toàn hợp lý, bởi xét trong bối cảnh các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối hiện phải gánh các chi phí đầu vào bắt buá»™c tăng lên nhÆ° chi phí về nhân công, chi phí vận chuyển hàng hóa để bán cho người tiêu dùng... “Đòi hỏi tăng giá là tất yếu, không cấm được” - TS Ngô Trí Long nói. 

NhÆ°ng vấn đề cần quan tâm ở Ä‘ây là chi phí hợp lý và mức tăng cÅ©ng phải hợp lý. Theo TS Ngô Trí Long, “ngay cả mức chi phí Ä‘ang áp dụng hiện nay cÅ©ng phải xem thá»±c tế nó nhÆ° thế nào, có hợp lý không”. Điều này nhằm tránh tình trạng khi DN Ä‘òi tăng chi phí mà cÆ¡ quan quản lý bác bỏ yêu cầu của các DN cÅ©ng không được, mà Ä‘áp ứng ngay những yêu cầu này cÅ©ng không được, vì có thể sẽ tạo ra phản ứng dây chuyền. 

Muốn thế, TS Ngô Trí Long cho rằng, vấn đề cần làm là phải có sá»± tham gia của cÆ¡ quan kiểm toán để xác định, bóc tách các chi phí đầu vào của các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối. Trong Ä‘ó, kiểm toán sẽ xác định vá»›i định mức chi phí bình quân hiện nay DN nào chÆ°a phải tăng, DN nào cần tăng và mức tăng là bao nhiêu, bởi cÅ©ng không thể khẳng định là chi phí kinh doanh của tất cả các DN đầu mối đều nhÆ° nhau. 

Xăng, dầu là mặt hàng chiến lược, chi phí tăng sẽ dẫn tá»›i giá bán tăng sẽ gây ra má»™t loạt hệ lụy khác. Và Ä‘iều Ä‘áng lÆ°u ý là thế nào để tránh rÆ¡i vào vòng luẩn quẩn chi phí tăng đẩy giá tăng, giá tăng lại đẩy chi phí tăng... Điều này cần Ä‘òi hỏi năng lá»±c của cÆ¡ quan quản lý.

Trong chÆ°Æ¡ng trình năm nay của Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ã bao gồm cả việc kiểm toán 11 DN xăng dầu đầu mối cÅ©ng nhÆ° việc sá»­ dụng quỹ bình ổn, trong Ä‘ó tập trung vào Petrolimex - Ä‘Æ¡n vị chiếm tá»›i hÆ¡n 60% thị phần trong nÆ°á»›c. Việc kiểm toán này sẽ làm rõ chi phí đầu vào, cÆ¡ cấu giá thành, thuế nhập khẩu, chi phí, tỉ giá, giá bán, lợi nhuận... của các DN này. Tuy nhiên, theo kế hoạch thì phải tá»›i tháng 7 năm nay việc kiểm toán các DN xăng dầu má»›i bắt đầu được tiến hành. 

Trong bối cảnh giá cả tăng cao, hầu hết các DN đều tìm cách tiết giảm tối Ä‘a chi phí, tái cÆ¡ cấu DN, nâng cao vai trò quản trị... để tồn tại. Do Ä‘ó, việc cho phép mặt hàng chiến lược nhÆ° xăng, dầu tăng thêm chi phí cần có cÆ¡ sở thá»±c tế để tính Ä‘úng, tính đủ chi phí cho DN hoạt Ä‘á»™ng mà vẫn tạo được môi trường để các DN cạnh tranh, tiết giảm chi phí để có cÆ¡ sở giảm giá thành, đồng thời cÅ©ng không tạo ra phản ứng dây chuyền thái quá.