Giá bán lẻ xăng trong nÆ°á»›c ngày 20-11-2009 cao hÆ¡n giá nhập khẩu là 6.080 VNĐ/lít (bằng 39,2% so vá»›i giá bán), cao hÆ¡n 7.080 VNĐ/lít vào ngày 21-2-2010 (bằng 41,67% giá bán). Đây là bất hợp lý trong quản lý kinh doanh xăng dầuTiếp theo Công văn 1269 ngày 27-2-2010 về việc tiếp tục thá»±c hiện các biện pháp kiềm chế lạm phát, ngày 5-3-2010, tại Công văn số 1433/VPCP-KTTH, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ Ä‘ã yêu cầu Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nhÆ° sau:

“Chủ trì, phối hợp vá»›i Bá»™ Tài chính thá»±c hiện ngay việc kiểm tra, kiểm soát đối vá»›i việc Ä‘iều chỉnh giá bán của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu để bảo đảm Ä‘úng quy định của pháp luật, đồng thời làm tốt trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thá»±c hiện chỉ đạo của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ về kiềm chế lạm phát; nghiên cứu, trình sá»›m vá»›i cÆ¡ quan có thẩm quyền Ä‘iều chỉnh, bổ sung các quy định hiện hành về kinh doanh xăng dầu cho phù hợp vá»›i tình hình và yêu cầu về quản lý kinh doanh nhằm kiềm chế lạm phát”.

Giá xăng trong nÆ°á»›c quá cao

DÆ° luận hoan nghênh sá»± chỉ đạo kịp thời của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ về má»™t vấn đề gây bức xúc trong dÆ° luận gần Ä‘ây, việc liên tục tăng giá xăng và giá xăng bán trong nÆ°á»›c cao hÆ¡n nhiều so vá»›i giá xăng nhập khẩu từ Singapore.

Ná»™i dung chỉ đạo không chỉ yêu cầu rõ về việc “thá»±c hiện ngay việc kiểm tra, kiểm soát đối vá»›i việc Ä‘iều chỉnh giá bán của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu” mà còn “nghiên cứu, trình sá»›m... Ä‘iều chỉnh, bổ sung các quy định hiện hành về kinh doanh xăng dầu cho phù hợp vá»›i tình hình và yêu cầu về quản lý kinh doanh nhằm kiềm chế lạm phát”.

NhÆ° vậy, cách đặt vấn đề trong chỉ thị của Thủ tÆ°á»›ng bao gồm hai ná»™i dung cần xem xét là việc Ä‘iều chỉnh giá và quy định hiện hành trong kinh doanh xăng dầu.

Bảng sau Ä‘ây cho thấy việc Ä‘iều chỉnh liên tục giá xăng trong thời gian ngắn và giá xăng trong nÆ°á»›c bán cao hÆ¡n giá nhập khẩu và yêu cầu của Thủ tÆ°á»›ng là hoàn toàn chính xác và cần thiết:

NhÆ° vậy, giá bán lẻ trong nÆ°á»›c ngày 20-11-2009 cao hÆ¡n giá nhập khẩu là 6.080 VNĐ/lít (bằng 39,2% so vá»›i giá bán), cao hÆ¡n 7.080 VNĐ/lít vào ngày 21-2-2010 (bằng 41,67% giá bán).

Cần tăng cường giám sát

Điều Ä‘áng ngạc nhiên là Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính luôn ủng há»™ và bảo vệ việc Ä‘iều chỉnh giá của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Cho đến nay, báo chí chÆ°a lần nào Ä‘Æ°a tin về việc Cục Quản lý giá Ä‘ã không ủng há»™ việc Ä‘iều chỉnh giá của doanh nghiệp.

Điển hình là ngày 25-2-2010, trả lời phỏng vấn Báo Giao thông Vận tải, ông cục trưởng Cục Quản lý giá Ä‘ã khẳng định “tăng giá không nằm ngoài lá»™ trình”, “doanh nghiệp được quyền chủ Ä‘á»™ng tăng giá” và “chÆ°a phát hiện doanh nghiệp nào vi phạm Nghị định 84 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu”.

NhÆ° vậy, ý kiến này của ông cục trưởng hoàn toàn khác vá»›i ý kiến chỉ đạo của Thủ tÆ°á»›ng trong công văn nêu trên. Người dân phải tá»± hỏi Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính là cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c, phải bảo vệ lợi ích quốc gia, lợi ích của nền kinh tế quốc dân, không hiểu vì lý do gì Ä‘ã luôn ủng há»™ vô Ä‘iều kiện doanh nghiệp Ä‘iều chỉnh giá, ngay khi dÆ° luận Ä‘ã có ý kiến phản đối gay gắt.

Điều này liên quan đến yêu cầu của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ “nghiên cứu, trình sá»›m Ä‘iều chỉnh, bổ sung các quy định hiện hành về kinh doanh xăng dầu”. Hiện nay, Petrolimex chiếm giữ trên 60% thị phần, có mạng lÆ°á»›i bán lẻ phát triển rá»™ng khắp.

Giá xăng tăng nhiều giảm ít trong thời gian qua Ä‘ã gây bức xúc trong dÆ° luận. Ảnh: N.Há»®U

NhÆ° vậy, theo Luật Cạnh tranh, rõ ràng Petrolimex Ä‘ang chiếm vị thế thống lÄ©nh thị trường xăng dầu trong cả nÆ°á»›c. Cho phép má»™t doanh nghiệp có vị thế thống lÄ©nh tá»± Ä‘iều chỉnh giá bán “theo cÆ¡ chế thị trường” thì Ä‘iều cần xem xét là “cÆ¡ chế thị trường” nào trong Ä‘iều kiện không thể có cạnh tranh lành mạnh, má»™t mình Petrolimex có quyền Ä‘iều chỉnh giá và các doanh nghiệp khác cÅ©ng phải Ä‘iều chỉnh theo.

Trao quyền tá»± Ä‘iều chỉnh giá trong Ä‘iều kiện nhÆ° vậy Ä‘ã hợp lý chÆ°a và có lợi cho ai? Chắc chắn, người hưởng lợi không phải là người tiêu dùng nhÆ° thá»±c tế Ä‘ã chứng minh. Trong Ä‘iều kiện thiếu công khai minh bạch, rất khó có thể biết được lá»—, lãi thá»±c của doanh nghiệp.

Cách Ä‘iều chỉnh tăng giá, lá»™ trình Ä‘iều chỉnh giá mà ông cục trưởng Cục Quản lý giá nhắc đến trong trả lời phỏng vấn nói trên, người dân có được biết không, vai trò của Há»™i Bảo vệ người tiêu dùng trong toàn bá»™ quá trình này là những vấn đề cần bổ sung.

CÆ¡ quan giám sát Nhà nÆ°á»›c cần hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° thế nào để thá»±c sá»± bảo vệ được lợi ích của nền kinh tế quốc dân, bảo đảm doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả, có lợi nhuận hợp lý, song không phải là lợi nhuận Ä‘á»™c quyền và doanh nghiệp có quyền muốn nâng giá lúc nào cÅ©ng được và được ủng há»™ là “Ä‘úng lá»™ trình”.

Trong các cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c liên quan thá»±c hiện quản lý giám sát hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu, bên cạnh vai trò nổi bật của Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài Chính nhÆ° báo chí Ä‘ã phản ánh, thiết nghÄ© cÅ©ng cần làm rõ trách nhiệm, quyền hạn của Cục Quản lý cạnh tranh, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, nhằm giám sát hành vi kinh doanh, tránh lợi dụng vị thế thống lÄ©nh thị trường để định giá, vai trò giám sát của các tổ chức quần chúng và quy định rõ trách nhiệm giải trình của các cÆ¡ quan giám sát này. CÅ©ng rất mong các ủy ban của Quốc há»™i, trong hoạt Ä‘á»™ng giám sát của mình, quan tâm đến vấn đề nhạy cảm này.

nld