Trong khi các cuộc thảo luận về việc hạn chế sự nóng lên toàn cầu đã sa lầy bên trong vùng xanh tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP29 ở Baku, thì lưu vực Caspi và các quốc gia Trung Á đã bận rộn bên lề tìm cách thúc đẩy thương mại "xanh".
Middle Corridor, một tuyến thương mại mới nổi nối liền Trung Quốc và châu Âu qua Kavkaz và Trung Á, đã là chủ đề thảo luận chính bên lề COP29. Theo tinh thần của cuộc họp về khí hậu, những người tham gia cho biết họ có ý định phát triển một hành lang năng lượng "xanh" bền vững, bao gồm việc xây dựng cơ sở hạ tầng mới và số hóa các hệ thống thương mại.
Có một động lực tài chính lớn cho các thỏa thuận như vậy. Với cuộc chiến tranh Nga-Ukraine đã vượt qua mốc 1.000 ngày, hành lang này đã trở nên hấp dẫn như một tuyến đường thay thế để không phải đi qua Nga. Ngân hàng Thế giới ước tính thương mại dọc theo hành lang này sẽ tăng gấp ba vào năm 2030.
Tiến triển lớn đầu tiên của Middle Corridor trong COP29 diễn ra vào ngày 13 tháng 11, hai ngày sau khi cuộc họp bắt đầu, khi các tổng thống Azerbaijan, Kazakhstan và Uzbekistan ký "Quan hệ đối tác chiến lược trong phát triển và truyền tải năng lượng xanh".
Mặc dù không có nhiều cam kết chắc chắn, một cuộc họp báo sau lễ ký kết của các tổng thống đã đưa ra một số dấu hiệu về ý định của họ. Nhà lãnh đạo Azerbaijan Ilham Aliyev xác nhận rằng quan hệ đối tác này liên quan đến nỗ lực đang diễn ra nhằm xây dựng một đường dây điện ngầm qua Biển Caspi. Dự án đã được công bố vào tháng 5 năm ngoái và được thiết kế để tạo điều kiện cho việc chia sẻ điện ba bên được tạo ra từ các nguồn tái tạo và quan trọng nhất là xuất khẩu điện sang châu Âu.
"Nghiên cứu khả thi cho dự án này sắp hoàn thành, vì vậy chúng tôi sẽ kết nối Trung Á, Kavkaz, Châu Âu, Biển Caspi và Biển Đen bằng một hành lang năng lượng duy nhất", Aliyev cho biết.
Aliyev cũng lưu ý về tiến độ của một tuyến đường quan trọng khác trong hành lang đó - một tuyến cáp ngầm Biển Đen đi từ Georgia đến lãnh thổ Liên minh châu Âu. Những dự án như vậy rất quan trọng đối với những nỗ lực đang diễn ra của Azerbaijan nhằm đa dạng hóa nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch và trở thành nguồn năng lượng thay thế cho châu Âu.
Tại cuộc họp báo, Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev đã trực tiếp liên kết các dự án đường dây điện với sự phát triển của Middle Corridor. “Việc thực hiện thỏa thuận này sẽ góp phần vào việc phát triển Middle Corridor như một cây cầu xanh kết nối các nền kinh tế của chúng ta,” Tokayev phát biểu sau lễ ký kết. “Hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực quan trọng này sẽ thúc đẩy trao đổi kinh nghiệm và công nghệ tiên tiến giữa ba quốc gia và góp phần tăng cường hơn nữa an ninh năng lượng của chúng ta.”
COP29 cũng đã chứng minh là một địa điểm hiệu quả để ký kết các thỏa thuận kinh doanh khác liên quan đến Middle Corridor và đồng thời là một nền tảng để Trung Quốc chứng minh vai trò kinh tế ngày càng tăng của mình tại Lưu vực Caspi.
Một thỏa thuận cơ sở hạ tầng khác được ký kết bên lề hội nghị nhấn mạnh thêm quan điểm này. Vào ngày 12 tháng 11, Azerbaijan, Kazakhstan và Trung Quốc đã thành lập một liên doanh để xây dựng một nhà ga hàng hóa liên phương thức mới tại Cảng Baku. Trung Quốc cũng đang giúp xây dựng một trung tâm container ở phía bên kia Biển Caspi tại thành phố cảng Aktau của Kazakhstan.
Tại một cuộc họp bàn tròn tập trung vào Middle Corridor được tổ chức vào ngày 20 tháng 11 dưới sự bảo trợ của COP29, Rashad Nabiyev, một viên chức phát triển của Azerbaijan, cho biết Azerbaijan dự kiến sẽ tăng gấp đôi số lượng tàu chở hàng của Trung Quốc đi qua lãnh thổ của mình vào năm 2025. Ủy ban Kinh tế và Xã hội Liên hợp quốc khu vực Châu Á và Thái Bình Dương (ESCAP), cơ quan của Liên hợp quốc phụ trách thúc đẩy các mối quan hệ kinh tế khu vực, cũng đã xác nhận các sáng kiến khu vực trong cuộc thảo luận bàn tròn.
"ESCAP sẽ tiếp tục hỗ trợ phát triển các hành lang giao thông bền vững và kỹ thuật số, bao gồm Middle Corridor ", Armida Salsiah Alisjahbana, một đại diện của cơ quan này cho biết.
Trong khi đó, một hoạt động do một nhóm giám sát minh bạch, Global Witness, thực hiện, cáo buộc rằng Azerbaijan đã sử dụng tư cách là chủ nhà của COP29 để tổ chức các cuộc đàm phán với các đối tác tiềm năng về việc phát triển và mở rộng xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch được coi là nguồn chính gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu.
Một báo cáo do Global Witness đưa ra, dựa trên báo cáo bí mật trong đó một nhà nghiên cứu của nhóm đóng giả làm đại diện của một công ty đầu tư năng lượng khi thực hiện cuộc gọi video với Elnur Soltanov, Tổng giám đốc điều hành COP29 và Thứ trưởng năng lượng Azerbaijan, dường như cho thấy xung đột lợi ích mà viên chức Azerbaijan không phân biệt rõ ràng giữa vai trò COP của mình và vị trí trong chính phủ của mình.
"Các quan chức COP29 đã lạm dụng chức vụ của mình bằng cách tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán về các thỏa thuận dầu khí tại một hội nghị về khí hậu", Global Witness cáo buộc trong một tuyên bố. "Các quốc gia dầu mỏ đang hoàn thiện một vở kịch đen tối coi COP chỉ là một cơ hội kinh doanh khác cho những kẻ gây ô nhiễm".
Nguồn tin: xangdau.net/Eurasianet.org
