Lúc dầu mỏ giá cao, lợi nhuận thu được thường trích má»™t phần lập quỹ. Quỹ này có nhiệm vụ chống khủng hoảng khi dầu mất giá. Trên thế giá»›i Ä‘ã có rất nhiều mô hình nhÆ° vậy hoạt Ä‘á»™ng hiệu quả.

Ở Na Uy, ngành dầu khí Ä‘óng góp tá»›i 1/4 ngân sách nhà nÆ°á»›c. Nước naÌ€y sở hữu Quỹ lợi ích quốc gia (sovereign wealth fund) lá»›n nhất thế giá»›i quản lý khối tài sản 870 tá»· USD. Số tiền trên phần lá»›n được trích từ tiền bán dầu. Quỹ này không nằm chết mà Ä‘óng góp cổ phần trong 9.000 công ty trên toàn thế giá»›i. Ngoài ra, trong vốn taÌ€i sản của Quỹ có trái phiếu quốc gia của Mỹ, Đức và Nhật Bản. Nhiều chuyên gia lÆ°u ý rằng, Quỹ của Na Uy công khai thông tin tài chính vaÌ€ hoaÌ£t Ä‘ôÌ£ng theo các quy tắc rõ ràng và minh bạch.

Bang Alaska của Mỹ cũng có Quỹ Dầu mỏ, Ä‘Æ°Æ¡Ì£c thaÌ€nh lâÌ£p vaÌ€o năm 1976. Đây laÌ€ loaÌ£i quỹ với thời gian tồn tại vÄ©nh viá»…n. Bây giờ khối taÌ€i sản của nó vượt quá 53 tá»· USD. CÆ¡ quan chính quyêÌ€n Ä‘iÌ£a phÆ°Æ¡ng chuyển cho quỹ 25% phần vốn góp từ các công ty dầu mỏ, và má»™t phâÌ€n vốn phuÌ£c vuÌ£ nhu câÌ€u của cÆ° dân Alaska. Quỹ DâÌ€u mỏ của Alaska cÅ©ng sở hữu cổ phiếu của các công ty Mỹ, trái phiếu của Mỹ vaÌ€ môÌ£t số quốc gia khác, bất Ä‘á»™ng sản và những tài sản khác.

Kuwait, má»™t trong những nhà cung cấp dâÌ€u mỏ lá»›n nhất thế giá»›i, Ä‘ã tài trợ cho việc tái thiết đất nÆ°á»›c sau chiến tranh vùng Vịnh đầu tiên bằng các khoản Ä‘âÌ€u tÆ° lấy tÆ°Ì€ Quỹ Dá»± trữ Ngân sách và Quỹ dá»± trữ cho các thế hệ tÆ°Æ¡ng lai. Chính phủ Ä‘óng góp vaÌ€o Quỹ cho các thế hệ tÆ°Æ¡ng lai 10% tổng thu nhâÌ£p quốc gia (không phuÌ£ thuôÌ£c vaÌ€o nguồn gốc và mức giá dầu). Sau Ä‘ó đầu tÆ° vào chứng khoán của các nÆ°á»›c phát triển cao.

Trong má»™t thời gian dài ở Arập Xê-út, nước có sản lÆ°Æ¡Ì£ng dầu lá»›n nhất thế giá»›i, Ä‘ã không có quỹ dầu mỏ riêng. Tuy nhiên, khi giá dầu sụt giảm trong thời gian dài, gia Ä‘ình hoàng gia cầm quyền phải áp duÌ£ng những biện pháp khẩn cấp. Hoàng tá»­ Muhammed bin Salman tuyên bố rằng, vÆ°Æ¡ng quốc Ä‘ang chuẩn biÌ£ lập quỹ đầu tÆ° quốc gia 2.000 tỷ USD để thoát phụ thuá»™c dầu mỏ.

Tuy nhiên không phải quỹ cứu nguy dầu mỏ nào cÅ©ng hoạt Ä‘á»™ng thành công. Oman Ä‘ã lập Quỹ dá»± trữ nhà nÆ°á»›c vaÌ€o năm 1980, và Quỹ Dầu mỏ vào năm 1993. Đáng tiếc, cả hai quỹ Ä‘ã chiÌ£u thất baÌ£i, bởi viÌ€ quốc gia naÌ€y liên tục cố gắng khắc phục thâm hụt ngân sách. Tại Venezuela Ä‘ã có hai quỹ dá»± trữ. NhÆ°ng, nước naÌ€y Ä‘ã tiêu hết số tiền tiết kiệm, và bây giờ cả hai quỹ Ä‘êÌ€u hết tiêÌ€n. TiÌ€nh hiÌ€nh ở Nigeria cũng tÆ°Æ¡ng tÆ°Ì£ nhÆ° vâÌ£y. VaÌ€o năm 2004, Quỹ dÆ°Ì£ trữ của nước naÌ€y Ä‘ã sở hữu 50% siêu lợi nhuận tÆ°Ì€ viêÌ£c bán dầu thô trong năm 2003. Tuy nhiên, những khoản tiêÌ€n lớn Ä‘ã được rút ra để bù đắp cho người tiêu dùng chênh lệch giá xăng dầu. Trên thÆ°Ì£c tế, Ä‘ã tÆ°Ì€ lâu Quỹ không coÌ€n hoạt Ä‘á»™ng.

Năm 2004, Chính phủ Nga Ä‘ã lâÌ£p ra Quỹ Ổn Ä‘iÌ£nh. Những khoản tiền Ä‘óng góp vào quỹ laÌ€ số tiền thuế xuất khẩu dầu mỏ và nhiên liêÌ£u hydrocarbon. Quỹ Ổn Ä‘iÌ£nh Ä‘ã đầu tÆ° vào viêÌ£c mua ngoaÌ£i têÌ£ và nợ xấu nÆ°á»›c ngoài. Những khoản vốn của Quỹ Ä‘ã được sá»­ dụng để thanh toán nợ nÆ°á»›c ngoài. Đến năm 2008, Quỹ Ổn Ä‘iÌ£nh Ä‘ã sở hữu hÆ¡n 157 tá»· USD. NgaÌ€y 1/2/2008, Quỹ Ổn Ä‘iÌ£nh Ä‘ã được chia thành hai phần: Quỹ Dá»± trữ và Quỹ Phúc lợi Quốc gia. Quỹ Phúc lÆ¡Ì£i Quốc gia bổ sung nguồn tiền đảm bảo Quỹ bảo hiểm hÆ°u trí.

Vào ngày 1/5/2016, Quỹ Dá»± trữ của LB Nga có số vốn khoảng 45 tá»· USD, Quỹ Phúc lợi Quốc gia, khoảng 74 tá»· USD.

Nguồn tin: Petrotimes