Hội nghị thường niên lần thứ 29 của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, được tổ chức năm nay tại thủ đô Baku của Azerbaijan, đã khai mạc vào ngày 11 tháng 11 với lời kêu gọi những người tham dự dọn dẹp đống hỗn độn.

"Chỉ một hội nghị COP không thể mang lại sự chuyển đổi hoàn toàn mà mọi quốc gia cần đến", Tổng thư ký điều hành về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc Simon Stiell tuyên bố trong bài phát biểu khai mạc. "Các bên cần phải thống nhất về một cách thoát khỏi mớ hỗn độn này. Đó là lý do tại sao chúng ta ở đây tại Baku. Chúng ta phải thống nhất về một mục tiêu tài chính khí hậu toàn cầu mới".

Stiell lập luận rằng hỗ trợ tài chính khí hậu không nên được coi là "từ thiện" mà là điều gì đó vì lợi ích tốt nhất của tất cả các quốc gia, từ quốc gia giàu nhất đến quốc gia nghèo nhất.

"Nếu ít nhất hai phần ba các quốc gia trên thế giới không đủ khả năng cắt giảm khí thải nhanh chóng, thì mọi quốc gia đều phải trả giá đắt. Nếu các quốc gia không thể xây dựng khả năng phục hồi vào chuỗi cung ứng, toàn bộ nền kinh tế toàn cầu sẽ phải khuất phục", ông nói tiếp. "Không một quốc gia nào miễn nhiễm".

Có tới 80.000 người tham gia từ gần 200 quốc gia, gồm các nhà lãnh đạo chính phủ, chuyên gia và nhà hoạt động, sẽ họp tại Baku trong hai tuần tới để giải quyết các vấn đề tài chính khí hậu và các vấn đề liên quan đến sự nóng lên toàn cầu khác. Mục tiêu chính của hội nghị là đảm bảo 100 tỷ đô la hàng năm để giải quyết các thách thức liên quan đến khí hậu, chủ yếu ở các quốc gia đang phát triển.

Trong bài phát biểu chào mừng của mình, Chủ tịch COP29 kiêm Bộ trưởng sinh thái của Azerbaijan, Mukhtar Babayev, cho biết kết quả của cuộc họp sẽ phụ thuộc vào hành động, chứ không phải lời nói.

"Những nỗ lực mới được xác định phải bao gồm các kết quả hiệu quả hơn", ông nói. “Chúng tôi hiểu rằng các cuộc đàm phán sẽ không dễ dàng, nhưng chúng ta phải đạt được mục tiêu chính của hội nghị”.

Đối với Azerbaijan, một quốc gia sản xuất nhiên liệu hóa thạch lớn và là lựa chọn gây tranh cãi để đăng cai hội nghị về khí hậu, COP29 là một cơ hội và có lẽ cũng là một rủi ro. Chính quyền của Tổng thống Ilham Aliyev đã tìm cách đăng cai hội nghị này với mong muốn nâng cao uy tín quốc tế của Azerbaijan. Theo đó, thành công trong việc đạt được mục tiêu gây quỹ 100 tỷ đô la có thể sẽ mang lại cái nhìn tốt về nước chủ nhà. Ngược lại, hình ảnh của Baku có thể bị ảnh hưởng nếu cuộc họp kết thúc mà không có kết quả rõ ràng.

Trong những tháng trước hội nghị, COP29 đã mang lại nhiều  sự chú ý cho Azerbaijan, nhưng phần lớn là tiêu cực. Chính quyền của Aliyev đã nhận nhiều sự chỉ trích vì thực hiện một cuộc đàn áp sâu rộng nhằm làm im lặng mọi hình thức bất đồng chính kiến ​​nội bộ trước cuộc họp. Các hãng tin phương Tây có tầm ảnh hưởng, như Financial Times và Economist, đã đăng các bài phân tích chỉ trích hồ sơ hành động vì khí hậu của Azerbaijan, khiến Aliyev phàn nàn về một chiến dịch "bôi nhọ" Baku.

Aliyev đã làm suy yếu thông điệp về khí hậu của chính mình vào tháng 9 với cam kết sẽ tăng sản lượng dầu và khí đốt. “Chúng tôi hiện đang thực hiện một số dự án mới trong lĩnh vực dầu khí và dựa trên việc triển khai của chúng, chúng tôi có những dự báo sản lượng mới”, ông cho biết. “Tôi tin tưởng rằng sự tăng trưởng trong lĩnh vực dầu khí sẽ là tích cực”.

Khả năng COP29 sẽ tạo ra hành động mong muốn và các cam kết tài chính là không rõ ràng. Trong bối cảnh chiến tranh Nga-Ukraine đang diễn ra, nhiều người có ảnh hưởng nhất thế giới các nhà lãnh đạo, kể cả Tập Cận Bình của Trung Quốc, đang tránh xa hội nghị. Trong số những nhân vật cấp cao sẽ tham dự có Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel, nhà lãnh đạo Belarus Alexander Lukashenko và một vị đạo sư nổi tiếng thế giới người Ấn Độ, Sadhguru.

Hoa Kỳ đang cử một phái đoàn tương đối ít tiếng tăm do cố vấn cấp cao của Nhà Trắng John Podesta dẫn đầu. Chiến thắng bầu cử của Donald Trump đặt ra câu hỏi về việc liệu Hoa Kỳ có đóng góp gì cho mục tiêu tài trợ của COP29 hay không. Trump đã tuyên bố sẽ rút Mỹ khỏi Thỏa thuận khí hậu Paris.

Mặc dù dự báo về mục tiêu tài trợ vẫn còn mơ hồ, COP29 có thể tạo ra cơ hội đạt được tiến bộ về các vấn đề khu vực với những tác động xã hội và kinh tế lớn có thể xảy ra.

Ví dụ, Taliban ở Afghanistan đã cử đại diện đến Baku, đánh dấu lần đầu tiên giới lãnh đạo Hồi giáo cấp tiến lựa chọn tham gia hội nghị khí hậu thường niên. Sự hiện diện của Taliban tạo cơ hội cho các quan chức từ các quốc gia Trung Á tham gia với các đối tác Afghanistan về vấn đề kênh đào Qosh Tepa, một dự án ở phía bắc Afghanistan có thể làm đảo lộn sự cân bằng nước mong manh trên khắp Trung Á. Các quốc gia Trung Á, bao gồm Kazakhstan và Uzbekistan, muốn đưa Afghanistan vào khuôn khổ quản lý nước khu vực, một khái niệm mà Taliban cho đến nay vẫn phản đối.

Nguồn tin: xangdau.net/Eurasianet.org