Những quan Ä‘iểm trái chiều về cách giải quyết hàng loạt bất cập trong Ä‘iều hành xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường ở Việt Nam, Ä‘ã được các chuyên gia kinh tế hàng đầu và lãnh đạo Bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a ra “đấu khẩu” khá nảy lá»­a.

Lỗi lại do...cơ chế

Theo nhận định của các chuyên gia, xăng dầu hiện Ä‘ang là má»™t mặt hàng khá nhạy cảm, nên những thay đổi trong cÆ¡ chế giá có thể ảnh hưởng mạnh đến tình hình lạm phát trong nÆ°á»›c. Vì vậy, việc Ä‘iều hành giá xăng dầu trong tình hình hiện nay phải đảm bảo được hài hòa lợi ích các bên là yêu cầu bức thiết.

Mặc dù vậy, việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu vẫn luôn cần thiết khi giá thế giá»›i có sá»± biến Ä‘á»™ng mạnh.

Theo ông Bùi Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc Tổng Công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), hiện tại doanh nghiệp Ä‘ang phải gánh chịu những khoản lá»— nặng do cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá cả xăng dầu.

Ông Bảo cho biết, chỉ tính riêng trong 8 tháng đầu năm 2011, Petrolimex Ä‘ã phải chịu lá»— đến lá»— 1.800 tá»· đồng. “Nếu cứ Ä‘iều hành cÆ¡ chế giá nhÆ° hiện nay thì từ nay đến cuối tháng 9 Petrolimex dá»± kiến sẽ lá»— thêm 200 tá»· đồng nữa”, ông Bảo trần tình.

Trong khi Ä‘ó, theo ông Nguyá»…n Lá»™c An, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, bất cập lá»›n nhất hiện nay là vẫn chÆ°a xác định được mốc giá cÆ¡ sở, do Ä‘ó mà Ä‘ã bỏ lỡ nhiều cÆ¡ há»™i Ä‘iều hành giá trong Ä‘ó có cả cÆ¡ há»™i giảm.

Ông An cÅ©ng cho rằng, việc không xác định được giá cÆ¡ sở Ä‘ã khiến cho việc Ä‘iều hành giá xăng dầu trở nên thiếu chính xác. “Lúc doanh nghiệp lãi thì không giảm giá trong khi Ä‘ang lá»— thì lại giảm”, ông An bá»™c bạch.

Chia sẻ về vấn đề này, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú cho rằng, cÆ¡ chế Ä‘iều hành xăng dầu hiện nay vẫn Ä‘ang theo kiểu “bịt mắt bắt dê”. Điều hành theo kiểu giật cục, lúc giá xăng tăng thì không dám tăng.

“Điều này Ä‘ã dẫn đến những hậu quả lá»›n trong cá»› chế quản lý xăng dầu, khiến người tiêu dùng tưởng kinh doanh xăng dầu lời lắm. Nếu tiếp tục Ä‘iều hành thế này thì vài năm nữa sẽ cạn kiệt nguồn cung”, ông Tú nhận định.

“TrÆ°á»›c Ä‘ây, thời ông VÅ© Văn Ninh (khi còn làm Bá»™ trưởng Tài chính) có nói rằng, nguyên tắc cÆ¡ bản là để doanh nghiệp không bị lá»—, nhÆ°ng tôi thật xấu hổ đến ngày hôm nay, không có giải pháp gì cho các doanh nghiệp cả. Chúng ta nói và lờ, hứa vá»›i doanh nghiệp rất nhiều… nhÆ°ng nay thì thích dùng tay chân hÆ¡n dùng đầu vì chỉ thích dùng biện pháp hành chính không dùng biện pháp kinh tế”, ông Tú bá»™c bạch.

TrÆ°á»›c những bức xúc của doanh nghiệp và Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài Chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ Ä‘ã Ä‘Æ°a ra nhÆ°ng câu hỏi chất vấn Tổng Giám đốc Petrolimex về những nguyên nhân dẫn lá»— lãi của doanh nghiệp.

Đồng thời Bá»™ trưởng cÅ©ng yêu cầu xăng Tổng Giám đốc Petrolimex nêu rõ mức lá»— của xăng là bao nhiêu, dầu lá»— bao nhiêu? Tuy nhiên, ông lãnh đạo này Ä‘ã không thể làm rõ được vấn đề nêu ra.

CÅ©ng vá»›i Ä‘ó Bá»™ trưởng cÅ©ng Ä‘ã đặt ra nhiều câu hỏi: Tại sao các nÆ°á»›c nhập giá thấp trong khi mình nhập giá cao hÆ¡n? Tại sao các doanh nghiệp cứ thi nhau kêu lá»— mà không doanh nghiệp nào dám từ bỏ kinh doanh mặt hàng này?

Bá»™ trưởng Bá»™ Tài Chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ nhận định rằng, cÆ¡ quan quản lý luôn bên cạnh doanh nghiệp. Những vấn đề do Nhà nÆ°á»›c Ä‘iều hành khách quan dẫn đến tình trạng thua lá»— của doanh nghiệp, Nhà nÆ°á»›c sẽ hoàn toàn có trách nhiệm để bù đắp, nhÆ°ng bù đắp những chi phí hợp lý chứ không thể nào Ä‘i gánh những khoản bất hợp lý của thị trường.

“Bởi vậy, năm 2008, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã trích hÆ¡n 4.600 tá»· đồng để bù lá»— cho các doanh nghiệp. Sá»± hy sinh của Nhà nÆ°á»›c doanh nghiệp chẳng đề cập tá»›i, trong khi chỉ biết kêu lá»—, mà không chịu sẻ chia vá»›i người tiêu dùng” Bá»™ trưởng nói .

ChÆ°a thể “thả” giá xăng dầu

Ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục quản lý giá cho rằng, hiện nay giá xăng dầu chÆ°a hoàn toàn được vận hành theo cÆ¡ chế thị trường mà còn mang nhiều dấu ấn can thiệp của Nhà nÆ°á»›c bằng cả các biện pháp kinh tế và biện pháp hành chính.

Cùng quan Ä‘iểm, TS Nguyá»…n Minh Phong, Trưởng phòng Nghiên cứu kinh tế, Viện nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã há»™i Hà Ná»™i, cÅ©ng cho rằng cÆ¡ chế quản lý xăng dầu trong nÆ°á»›c vẫn còn nhiều thiếu sót, trong Ä‘ó Quỹ bình ổn giá lại bá»™c lá»™ những bất cập.

Trong khi Ä‘ó, Tiến sÄ© khoa học Nguyá»…n Thị Hiền cÅ©ng nhận định, giải pháp thiết thá»±c nhất trong cách Ä‘iều hành xăng dầu Ä‘ó là phải giảm Ä‘á»™c quyền của doanh nghiệp, tăng cường những quy định mang tính công khai, minh bạch trong giá cả, mục Ä‘ích là để cÆ¡ quan quản lý có thể dá»… kiểm soát hÆ¡n.

Nhận định về vấn đề này, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài Chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ cho rằng, việc lập quỹ bình ổn xăng dầu là cần thiết, nhÆ°ng cần phải thay đổi cÆ¡ chế cho phù hợp. Bởi vì, nếu tồn tại quỹ này thì thời gian tá»›i phải giao cho má»™t cÆ¡ quan quản lý. Tuy nhiên Ä‘ã là quỹ thì phải có “két” và ai là người giữ? Ai là người cầm chìa khóa? Rồi quản lý thu chi nhập xuất nhÆ° thế nào?

Đặc biệt, khi có quỹ trong tay đủ mạnh thì các biện pháp bình ổn giá sẽ tốt hÆ¡n. Mọi thứ chúng ta nên ổn định. Bá»™ Tài chính sẽ làm hết sức mình để làm tốt công tác quản lý giá và Ä‘iều hành.

“Chúng ta kiên trì Ä‘iều hành giá xăng dầu theo nguyên tắc giá theo thị trường, nhÆ°ng bao giờ cÅ©ng phải sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c. Liều lượng và lá»™ trình tăng giảm phải thích hợp vá»›i các mục tiêu của kinh tế vÄ© mô là kiềm chế lạm phát và đảm bảo an sinh xã há»™i, trên cÆ¡ sở minh bạch về chính sách và minh bạch về thông tin. Minh bạch về chính sách là trách nhiệm của Nhà nÆ°á»›c và minh bạch về thông tin là trách nhiệm của doanh nghiệp, ai vi phạm sẽ bị xá»­ lý”, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài Chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ khẳng định.

CÅ©ng theo Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ, từ nay đến cuối năm, chúng ta chÆ°a thể thả hoàn toàn giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường. “Thá»­ hình dung khi thị trường hoàn toàn tá»± do thì sẽ ra sao nếu ba công ty xăng dầu lá»›n chiếm 90% thị phần trong nÆ°á»›c là Petrolimex, PV Oil và Saigon Petro "Ä‘i Ä‘êm" vá»›i nhau?” Bá»™ trưởng đặt câu hỏi.

“Vá»›i tÆ° cách là Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính tôi xin tuyên bố sẽ không cho phép doanh nghiệp nào bỏ việc lÆ°u thông xăng dầu, khó khăn nào cÅ©ng có thể giải quyết. Chúng tôi làm việc và Ä‘iều hành có trách nhiệm, không phải vì 11 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu, mà vì cả nền kinh tế và hÆ¡n 86 triệu người tiêu dùng xăng dầu trên lãnh thổ này”, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài Chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ, khẳng định.

Nguồn tin: VnMedia