Dầu thô mất giá giúp tiêu dùng tăng lên, lạm phát Ä‘i xuống, kinh tế tăng trưởng nhÆ°ng cÅ©ng khiến căng thẳng chính trị leo thang khi ngân sách co hẹp và phúc lợi xã há»™i giảm sút.

Tháng 11 năm ngoái, Coromoto, má»™t hãng kem nổi tiếng tại Venezuela Ä‘ã phải Ä‘óng cá»­a trong mùa kinh doanh bận rá»™n nhất năm. Nguyên nhân là họ không thể mua sữa nguyên liệu khi lạm phát trong nÆ°á»›c lên tá»›i 64% - cao nhất thế giá»›i.

Đó là tình cảnh của má»™t quốc gia sản xuất dầu.

Còn vá»›i nÆ°á»›c tiêu thụ nhÆ° Mỹ, số xe tải bán được Ä‘ã bỏ xa ôtô trong tháng trÆ°á»›c, nhờ giá xăng giảm mạnh, theo số liệu từ hãng nghiên cứu Ward’s Automotive.

Giá dầu giảm mạnh nhất từ sau khủng hoảng tài chính 2008 Ä‘ang chuyển tài sản và quyền lá»±c từ các quốc gia dầu mỏ sang người tiêu dùng. Việc này sẽ khiến thế giá»›i an toàn hÆ¡n, theo báo cáo của ngân hàng Berenberg. Mỹ tăng sản xuất dầu Ä‘á phiến, nhu cầu tại châu Á và châu Âu yếu Ä‘i, cùng Ä‘ôla Mỹ mạnh lên Ä‘ang khiến giá dầu thô liên tục phá Ä‘áy hÆ¡n 5 năm. Rob Haworth - chiến lược gia đầu tÆ° cấp cao tại U.S. Bank Wealth Management cho rằng giá xuống dÆ°á»›i 40 USD má»™t thùng "là Ä‘iều không cần phải nghi ngờ".

Kenneth Rogoff - Giáo sÆ° kinh tế học tại Đại học Harvard cho biết trên Bloomberg: "Giá dầu là câu chuyện chủ đề cho năm 2015, là cú sốc hàng chục năm má»›i có má»™t và sẽ có tác Ä‘á»™ng lan truyền lá»›n".

Giá dầu thô Ä‘ã lập Ä‘áy 5,5 năm má»›i đầu tuần này. Ảnh: Bloomberg

Giá dầu Brent từng xuống 49,66 USD má»™t thùng hồi đầu tuần, lần đầu dÆ°á»›i 50 USD từ năm 2009. Giá Ä‘ã giảm 48% trong năm 2014 sau 3 năm liên tục lập đỉnh. Dầu thô WTI tại Mỹ cÅ©ng có lúc giao dịch tại 46,8 USD hôm qua, giảm 56% so vá»›i đỉnh giữa năm ngoái.

"Chúng tôi cho rằng giá dầu sẽ còn yếu trong ná»­a đầu năm", Gareth Lewis-Davies – nhà phân tích tại BNP Paribas cho biết. Nếu giá phá mốc 39 USD, thị trường có thể xuống tá»›i 30 USD má»™t thùng, Walter Zimmerman - chiến lược gia trưởng tại United-ICAP cho biết. "Giá chạm Ä‘áy ở Ä‘âu sẽ phụ thuá»™c vào các quyết định cảm tính, chứ không phải quy luật cung cầu. Đó là lý do giá giảm mạnh", ông nói.

Người được lợi lá»›n nhất trong tình hình này sẽ là Philippines, vá»›i tăng trưởng kinh tế được dá»± Ä‘oán lên trung bình 7,6% trong 2 năm tá»›i nếu giá dầu xuống 40 USD. Trong khi Ä‘ó, Nga sẽ co lại 2,5% trong cùng kỳ, theo phân tích tháng trÆ°á»›c của Oxford Economics.

Trong các nền kinh tế phát triển, Hong Kong (Trung Quốc) được lợi nhất. Trong khi Ä‘ó, Ảrập Xêút, Nga và Các tiểu vÆ°Æ¡ng quốc Ả rập thống nhất (UAE) chịu thiệt nhất, Oxford Economics cho biết.

Má»™t mối quan tâm khác của các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng là ảnh hưởng của giá dầu giảm đến lạm phát. Nếu dầu thô vẫn tiếp tục dÆ°á»›i 60 USD má»™t thùng, lạm phát toàn cầu sẽ xuống thấp nhất từ năm 2009, theo Bruce Kasman từ công ty chứng khoán JP Morgan. Kasman dá»± báo lạm phát toàn cầu sẽ chạm 1,5% ná»­a đầu năm nay. Còn nếu giá dầu tiếp tục thấp, lạm phát sẽ về 1%.

Khu vá»±c đồng euro được dá»± báo sẽ lạm phát âm. Trong khi tốc Ä‘á»™ này tại Anh, Mỹ và Nhật Bản cÅ©ng xuống 0,5%. TrÆ°á»›c Ä‘ó, để bình ổn giá cả, Cục Dá»± trữ liên bang Mỹ (FED) Ä‘ã đặt mục tiêu lạm phát 2%. Giá cả tại các nÆ°á»›c má»›i nổi cÅ©ng sẽ hạ nhiệt, nhÆ°ng ná»™i tệ mất giá và các chính sách nhằm làm chậm lại ảnh hưởng lên giá bán lẻ sẽ hạn chế sức giảm này. Còn vá»›i tăng trưởng kinh tế, giá dầu duy trì ở 60 USD thời gian dài sẽ giúp GDP toàn cầu tăng thêm 0,5%.

Tuy nhiên, dầu thô giảm giá sẽ khiến căng thẳng chính trị trên toàn cầu thêm nghiêm trọng, do ngân sách Chính phủ co hẹp và phúc lợi xã há»™i giảm sút, Citigroup nhận xét trong báo cáo hồi đầu tuần. Những chuyện tưởng chừng không thể trÆ°á»›c Ä‘ây giờ lại rất có khả năng xảy ra.

Byron Wien - Phó chủ tịch Blackstone dá»± Ä‘oán Tổng thống Nga - Vladimir Putin sẽ từ chức năm nay. Iran cÅ©ng sẽ đồng ý ngừng chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân. NÆ°á»›c này Ä‘ã mất hàng chục tá»· USD doanh thu dầu mỏ vì các lệnh trừng phạt của phÆ°Æ¡ng Tây và nhiều năm dÆ°á»›i chính sách Ä‘iều hành kinh tế sai lầm của cá»±u tổng thống Mahmoud Ahmadinejad.

Trong khi Ä‘ó, kinh tế Nga được dá»± báo co lại 4,7% năm nay nếu giá dầu trung bình 60 USD má»™t thùng, ngân hàng trung Æ°Æ¡ng nÆ°á»›c này dá»± báo. Giá dầu lao dốc Ä‘ã khiến rouble Nga bị bán tháo, xuống thấp ká»· lục so vá»›i USD tháng trÆ°á»›c và giảm tổng cá»™ng 46% năm ngoái.

Còn Venezuela, nÆ°á»›c phụ thuá»™c 95% doanh thu xuất khẩu vào dầu mỏ, lại Ä‘ang đối mặt nguy cÆ¡ vỡ nợ, Jefferies cho biết. Chủ tịch Venezuela - Nicolas Maduro dá»± định tá»›i Trung Quốc để bàn bạc về vấn đề cấp vốn và có thể bay tá»›i má»™t số nÆ°á»›c OPEC để Ä‘àm phán chiến lược giá.

Mỹ hiện vẫn là nÆ°á»›c nhập khẩu ròng dầu thô. Tăng trưởng GDP nÆ°á»›c này sẽ nhích lên 3,8% trong 2 năm tá»›i nếu giá dầu 40 USD, Oxford Economics cho biết. Dù vậy, tác Ä‘á»™ng từ chi tiêu của người dân sẽ bị hạn chế phần nào khi các công ty dầu giảm đầu tÆ°, theo Kate Moore - chiến lược gia đầu tÆ° tại JPMorgan Private Bank nhận xét. Các hãng sản xuất nÆ°á»›c này Ä‘ang giảm 20-40% chi tiêu .

Bức tranh sáng tối Ä‘an xen này Ä‘ã ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tÆ°. Chỉ số S&P 500 Ä‘ã mất gần 2% đầu tuần này, mạnh nhất từ tháng 10 năm ngoái, do cổ phiếu năng lượng Ä‘i xuống và ná»—i lo tăng trưởng toàn cầu suy giảm.

Dù giá dầu thấp há»— trợ người tiêu dùng, chi tiêu doanh nghiệp lại có ảnh hưởng tá»›i chứng khoán mạnh hÆ¡n. Giá dầu ở mốc 50 USD sẽ khiến lợi nhuận trên má»—i cổ phiếu của các công ty trong S&P 500 giảm 6 USD, theo hai chiến lược gia Savita Subramanian và Dan Suzuki tại Bank of America.

Cổ phiếu Fifth Third Bancorp - nhà băng đặt cược vào sá»± bùng nổ của hoạt Ä‘á»™ng khai thác dầu Ä‘á phiến Ä‘ã giảm 12% từ giữa tháng 6 năm ngoái. Cổ phiếu các hãng liên quan đến dầu khí nhÆ° Caterpillar, Joy Global, Allegheny Technologies đều Ä‘ã giảm 20% so vá»›i thời Ä‘iểm giá dầu đạt đỉnh 108 USD.

Dù vậy, theo báo cáo Morgan Stanley công bố tháng trÆ°á»›c, nhìn chung giá dầu giảm có lợi cho thế giá»›i. "Sá»± phân chia lại thu nhập có thể gia tăng căng thẳng chính trị. Tuy nhiên, tính tổng lại thì Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc và Ấn Độ sẽ được lợi. Còn Nga, Iran, Ả rập Xê út và Venezuela sẽ yếu Ä‘i. Việc này sẽ giúp thế giá»›i trở nên an toàn hÆ¡n", Schmieding từ Berenberg cho biết.

Nguồn tin: Vnexpress