Có khá nhiều tầng nấc trung gian mua bán trÆ°á»›c khi bán má»™t sản phẩm xăng dầu đến người tiêu dùng. Má»™t số khâu Ä‘ang bị buông lỏng quản lý Ä‘ã tạo Ä‘iều kiện cho các cây xăng “phù phép” móc túi người tiêu dùng.

Cây xăng Trung Huy, tỉnh lá»™ 10, P.Tân Tạo, Q.Bình Tân, TP.HCM - má»™t trong những nÆ¡i bị phát hiện bán xăng dỏm - Ảnh: Thuận Thắng

Khoản lợi từ việc gian dối chất lượng không chỉ là chênh lệch giá 500-1.000 đồng/lít giữa xăng A83 vá»›i xăng A92, A95 mà theo giá»›i kinh doanh xăng dầu, các doanh nghiệp gian lận có thể “bỏ túi” tá»›i vài ngàn đồng/lít xăng.

Gian lận dá»… dàng

Phân tích nguồn gốc của xăng dỏm, giá»›i kinh doanh xăng dầu cho rằng có hai nguồn. Nguồn thứ nhất là xăng A83 được các công ty đầu mối cung cấp. Nguồn thứ hai là xăng dầu bán chui, hàng không có hóa Ä‘Æ¡n chứng từ.

Ở nguồn thứ nhất, doanh nghiệp xăng dầu đầu mối tá»± sản xuất xăng A83, sau Ä‘ó bán cho đại lý bán lẻ, cây xăng tÆ° nhân hoặc tổng đại lý. Từ doanh nghiệp đầu mối đến cây xăng bán lẻ trá»±c tiếp cho người tiêu dùng, đầu mối vẫn bán xăng A83 trên hóa Ä‘Æ¡n chứng từ nhÆ°ng sau khi xăng đổ vào bồn, cây xăng bán lẻ gian lận thành xăng A92, A95.

Trường hợp khác, doanh nghiệp đầu mối bán xăng A83 cho tổng đại lý, tổng đại lý bán xăng A83 cho cây xăng bán lẻ. Sau Ä‘ó cây xăng bán lẻ bán thành xăng A92, A95 giá cao hÆ¡n. Nguồn thứ hai là xăng dầu lậu, trong Ä‘ó chủ yếu “rút ruá»™t” ở các tàu chở hàng nhập tá»›i cảng, xe bồn... Các đại lý bán lẻ lấy hàng rồi tá»± pha trá»™n các loại xăng vá»›i nhau để ra má»™t loại xăng có chỉ số octan thấp, giá rẻ và kém chất lượng.

Đại diện Công ty TNHH xăng dầu L cho biết Ä‘Æ¡n vị này là tổng đại lý của Tổng công ty Dầu VN (PV Oil). Công ty có cung cấp xăng A83 lấy từ PV Oil cho các đại lý bán lẻ. Đại lý nào có nhu cầu mua thì liên hệ, có hợp đồng thÆ°Æ¡ng mại, công ty xuất hóa Ä‘Æ¡n Ä‘àng hoàng. Còn các cây xăng bán lẻ, doanh nghiệp tÆ° nhân mua về sá»­ dụng vào mục Ä‘ích gì, bán cho ai, bán nhÆ° thế nào thì công ty không chịu trách nhiệm. “Người mua muốn làm gì thì làm” - ông K., phụ trách công ty, nói. Đây chính là khâu sÆ¡ hở, lỏng lẻo trong quản lý chất lượng xăng khiến các đại lý bán lẻ dá»… dàng gian lận.

Liên quan việc vi phạm của các cây xăng có mua hàng của Công ty TNHH Dầu khí TP.HCM (Saigon Petro), ông Đặng Vinh Sang, tổng giám đốc Saigon Petro, cho biết không bán xăng A83 cho các cây xăng có tên trong danh sách 11 doanh nghiệp bán xăng dỏm do Chi cục Tiêu chuẩn Ä‘o lường chất lượng TP.HCM vừa công bố.

Ông Sang cho biết hiện Saigon Petro Ä‘ang sản xuất xăng A83 tại Nhà máy lọc dầu Cát Lái (Q.2, TP.HCM). Công suất hiện nay của nhà máy khoảng 175.000 tấn/năm. Trong Ä‘ó, sản phẩm xăng A83 chiếm 5-7% tùy từng thời Ä‘iểm. Tại TP.HCM, công ty chỉ bán xăng A83 cho má»™t cây xăng ở ngã tÆ° Nguyá»…n Văn Cừ - An DÆ°Æ¡ng VÆ°Æ¡ng, còn lại phân phối cho các tỉnh ĐBSCL, Lâm Đồng... “Việc các đại lý lấy xăng A83 đổi tên thành xăng A92, hoặc loại xăng A92 có thể do đại lý lấy hàng chui từ các nguồn khác” - ông Sang nói. Việc pha chế ra loại xăng dỏm Ä‘ó không quá khó khăn. Doanh nghiệp chỉ cần mua chất laphtha - chất bán thành phẩm của xăng dầu - về pha chế vá»›i các dung môi, hóa chất... để tạo ra sản phẩm có chỉ số octan thấp, giá rẻ và bán gian lận cho người tiêu dùng.

Đồ họa: v.cường - Ảnh: Minh Đức

Lời nhiều, phạt ít

Về việc kiểm soát chất lượng xăng dầu và ràng buá»™c trách nhiệm giữa các bên liên quan trong hệ thống phân phối xăng dầu, tổng giám đốc má»™t đầu mối xăng dầu khu vá»±c phía Nam cho biết khi bán bất cứ mặt hàng nào, kể cả xăng dầu... đều có ràng buá»™c trách nhiệm giữa doanh nghiệp vá»›i đại lý, tổng đại lý... Nếu thỏa thuận theo phÆ°Æ¡ng thức công ty đầu mối vận chuyển thì công ty đầu mối chịu trách nhiệm về chất lượng hàng đến trÆ°á»›c khi sản phẩm đổ vào bồn của cây xăng bán lẻ hoặc tổng đại lý. Còn nếu bên mua vận chuyển thì công ty đầu mối chịu trách nhiệm đảm bảo chất lượng đến khi xuất bán khỏi kho. Phần còn lại là của bên mua. Bên nào vi phạm thì pháp luật xá»­ lý.

Trong khi Ä‘ó, theo nghị định 84 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, tổng đại lý có nghÄ©a vụ kiểm tra, giám sát hoạt Ä‘á»™ng của đại lý trong hệ thống phân phối của mình, liên Ä‘á»›i chịu trách nhiệm đối vá»›i hành vi vi phạm của các đại lý. Do Ä‘ó, nhiều chuyên gia cho rằng cần Ä‘iều tra thêm nguồn gốc xăng dỏm để xá»­ lý các bên có trách nhiệm liên quan.

Theo đại diện tổng đại lý xăng dầu này, xăng dầu ngoài luồng được các tài xế bán rẻ hÆ¡n giá thị trường nên khi kinh doanh xăng dỏm từ nguồn xăng lậu, các cây xăng tÆ° nhân có thể lời 3.000-4.000 đồng/lít so vá»›i sản phẩm hợp pháp.

Lời nhiều nhÆ°ng theo quy định, mức phạt tiền đối vá»›i hành vi bán hàng chất lượng không Ä‘úng tiêu chuẩn Ä‘ã công bố sẽ bị phạt 2-3 lần tổng giá trị sản phẩm, hàng hóa vi phạm tại thời Ä‘iểm kiểm tra. Tuy nhiên, trong nhiều cuá»™c họp về gian lận thÆ°Æ¡ng mại, theo Cục Quản lý thị trường, Ä‘iểm khó khăn là xác định lượng hàng hóa Ä‘ã bán ra.

Theo các chuyên gia, ngay cả khi nghị định 104 của Chính phủ về xá»­ phạt vi phạm trong kinh doanh xăng dầu có hiệu lá»±c thi hành từ ngày 1-1-2012, mức phạt đối vá»›i hành vi gian lận về chất lượng xăng dầu tối Ä‘a là 30 triệu đồng cÅ©ng vẫn quá nhẹ so vá»›i những khoản lợi mà doanh nghiệp thu được.

BẠCH HOÀN

Nguồn tin: Tuoitre