Sự bất ổn chính trị kéo dài ở Bulgaria sẽ tiếp tục tác động đến các quyết định quan trọng về an ninh năng lượng và duy trì vị thế của nước này là khách hàng tốt nhất của Nga ở châu Âu. Bulgaria, hiện là nước mua dầu của Nga lớn thứ ba trên thế giới, đang chuẩn bị cho một đợt tổng tuyển cử khác vào ngày 2 tháng 4, do quốc hội không thể thành lập nội các chính thức sau cuộc bầu cử tháng 10 năm 2022. Đây sẽ là cuộc bầu cử quốc hội thứ năm trong hai năm qua.
Quốc hội Bulgaria sẽ giải tán vào ngày 5 tháng 2 và một chính phủ lâm thời khác do tổng thống chỉ định, chính phủ thứ năm trong hai năm qua, sẽ tiếp quản. Các quyết định quan trọng về năng lượng, bao gồm tìm kiếm nguồn cung dầu thay thế và giành quyền kiểm soát nhà máy lọc dầu của Nga trên bờ biển Biển Đen của Bulgaria có thể sẽ bị hoãn lại, có lẽ trong một năm nữa nếu một chính phủ chính thức không được thành lập vào mùa xuân này.
Trong khi Liên minh Châu Âu hiện đã loại bỏ dần 90% lượng dầu nhập khẩu từ Nga, thì Bulgaria đã trở thành nước mua dầu thô lớn thứ ba của Nga, chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ, vượt qua Thổ Nhĩ Kỳ trong danh sách đó vào tháng 12 năm 2022. Cảng Burgas là cảng duy nhất ở châu Âu mà dầu của Nga vẫn có thể cập bến sau khi Sofia thành công trong việc vận động Ủy ban châu Âu miễn trừ lệnh cấm vận chuyển dầu bằng đường biển của Nga, có hiệu lực từ ngày 5 tháng 12 năm 2022. Khối lượng dầu xuất khẩu từ Nga tới Bulgaria thực tế đã tăng 30% vào giữa năm 2022 và duy trì ổn định sau đó, cho phép nhà máy lọc dầu hoạt động hết công suất 196.000 thùng mỗi ngày.
Dầu được vận chuyển qua Biển Đen bằng tàu chở dầu từ Novorossiysk được tinh chế tại nhà máy lọc dầu lớn nhất ở Balkan, thuộc toàn quyền sở hữu của Lukoil, công ty dầu mỏ lớn thứ hai ở Liên bang Nga. Moscow đã cố gắng duy trì các thị trường truyền thống và tầm ảnh hưởng của mình bằng cách sử dụng các nhà máy lọc dầu của Lukoil và Rosneft ở châu Âu; nhưng sau lệnh cấm vận mới nhất, điều này chỉ có thể thực hiện được ở Bulgaria. Đổi lại, điều này sẽ khiến Bulgaria đặc biệt dễ bị tổn thương trước tuyên truyền của Điện Kremlin trong các cuộc bầu cử sắp tới.
Nhìn chung, Bulgari đã không có đủ nỗ lực để đảm bảo nguồn cung dầu thô thay thế cho nhà máy lọc dầu duy nhất của mình, đây cũng là nơi cung cấp xăng và dầu động cơ chính cho hầu hết các nước vùng Balkan. Khi dầu từ Kazakhstan đang trở nên sẵn có, không chỉ thông qua Đường ống Caspian Pipeline Consortium đến cảng Novorossiysk mà còn thông qua cảng Supsa ở Georgia, Sofia đã không có kế hoạch khai thác tiềm năng này.
Chỉ đến bây giờ, gần một năm sau khi cuộc chiến toàn diện của Nga tại Ukraine bắt đầu, chính phủ lâm thời Bulgaria mới ký một biên bản ghi nhớ với Hy Lạp để tìm hiểu xem liệu dự án đường ống dẫn dầu Burgas-Alexandroupolis hiện đã ngừng hoạt động có thể được hồi sinh và được sử dụng ngược lại để vận chuyển dầu thô từ các cảng của Hy Lạp đến cảng Burgas hay không, tránh đi qua eo biển Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhưng quyền sở hữu nhà máy lọc dầu của Nga sẽ tiếp tục là một vấn đề cho đến khi chính phủ Bulgaria nắm quyền kiểm soát cơ sở này như Đức đã làm với nhà máy lọc dầu Schwedt thuộc sở hữu của Rosneft. Các nhà lập pháp Bulgaria đã bỏ phiếu vào tháng 1 năm nay rằng chính phủ có thể tiếp quản hoạt động của nhà máy lọc dầu Neftochim Burgas thuộc công ty Nga Lukoil trong thời gian tối đa một năm để bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng và nguồn cung cấp nhiên liệu. Nhưng điều này để lại quyết định cho Bộ trưởng kinh tế, và tại thời điểm đang chờ bầu cử quốc hội ở một quốc gia bất ổn về chính trị với hành lang ủng hộ Nga mạnh mẽ, điều này có thể gặp trở ngại.
Kể từ mùa xuân năm 2021, Bulgaria đã tổ chức bốn cuộc tổng tuyển cử khiến Quốc hội bị chia rẽ không thể bổ nhiệm Thủ tướng, trừ một người - Kiril Petkov, người chỉ giữ chức vụ được bảy tháng. Nhưng chính phủ của Petkov đã sụp đổ sau khi một trong các đối tác liên minh bốn bên rút lại sự ủng hộ vào giữa năm 2022, trong bối cảnh khủng hoảng nguồn cung khí đốt tự nhiên. Khi Petkov từ chối trả tiền mua khí đốt của Nga bằng đồng rúp, Moscow đã dừng việc cung cấp khí đốt cho Bulgaria, cùng với Ba Lan.
Mặc dù chính phủ đã nhanh chóng đảm bảo nguồn cung khí đốt thay thế từ Azerbaijan và Hoa Kỳ, nhưng các doanh nghiệp lớn của Bulgari có liên hệ với Gazprom đã bắt đầu hạ bệ chính phủ. Những tiết lộ công khai đồng thời nói rằng Sofia đã bí mật bán vũ khí và đạn dược cho các bên thứ ba để chuyển đến Ukraine đã góp thêm căng thẳng vào chiến dịch chính trị do những người trung thành với Nga phát động, cuối cùng đã hạ bệ chính phủ.
Vào ngày 5 tháng 2, một lệnh cấm vận khác của EU - đối với các sản phẩm dầu được sản xuất từ dầu của Nga - sẽ có hiệu lực. Theo các điều kiện miễn trừ của Ủy ban châu Âu, Bulgaria sẽ không thể xuất khẩu các sản phẩm xăng dầu, ngoại trừ tới Ukraine. Trước đây, xăng, dầu diesel và dầu động cơ được cung cấp cho toàn bộ vùng Balkan, khiến Lukoil trở thành một công ty lớn trong khu vực.
Vào ngày 1 tháng 2, chính phủ lâm thời của Bulgari thông báo rằng việc xuất khẩu các sản phẩm dầu được lọc từ dầu thô của Nga sang Ukraine sẽ tiếp tục sau ngày 5 tháng 2. Lukoil đã phủ nhận việc nhiên liệu sản xuất từ dầu của Nga đã được gửi đến Ukraine vào năm 2022, tuyên bố rằng họ giao dịch với hơn 500 trung gian khác nhau chứ không phải trực tiếp với Ukraine. Nhưng một cuộc điều tra của cơ quan Euractiv của Bulgaria cho thấy, theo Viện thống kê quốc gia, Ukraine đã mua nhiên liệu từ Bulgaria nhiều hơn 1.000 lần vào năm 2022 so với năm 2021. Trên thực tế, quy mô các sản phẩm xăng dầu của Bulgaria xuất khẩu sang Ukraine lớn bằng 1 phần trăm của nền kinh tế Bungari.
Có vẻ như sắc lệnh của Tổng thống Nga Vladimir Putin, bắt đầu từ ngày 1 tháng 2, để ngừng cung cấp dầu cho các quốc gia ủng hộ giá trần đã không ảnh hưởng đến nhà máy lọc dầu Neftochim của Lukoil. Là một thành viên EU, Bulgaria ủng hộ mức trần giá được nhóm kinh tế G7, EU và Australia thông qua, hiện ở mức 60 USD/thùng. Nhưng việc công khai thêm về việc dầu của Nga được sử dụng để cung cấp nhiên liệu diesel cho quân đội Ukraine có thể khiến Putin thay đổi suy nghĩ. Sofia rõ ràng có rất ít thời gian để tìm nguồn cung dầu thay thế cho nền kinh tế của mình.
Nguồn tin: Jamestown.org
© Bản tiếng Việt của xangdau.net
