Một số nhà phân tích cho biết quá trình phi đô la hóa đang được tiến hành sau khi nhóm BRICS gồm các nền kinh tế mới nổi lớn hồi đầu năm nay đã mời một số quốc gia khác tham gia, bao gồm một số nhà xuất khẩu dầu lớn nhất ở Trung Đông.
Việc Ả Rập Saudi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Iran tham gia nhóm BRICS mở rộng (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) sẽ quy tụ một số nhà xuất khẩu dầu lớn nhất và nhà nhập khẩu dầu thô lớn nhất và lớn thứ ba thế giới lần lượt là Trung Quốc và Ấn Độ.
Trong khi liên minh BRICS+ cũng đề xuất đưa Argentina, Ai Cập và Ethiopia cùng tham gia sẽ có ảnh hưởng lớn hơn nhiều trên chính trường toàn cầu, thì đồng tiền BRICS khó có thể lật đổ sự thống trị của đồng đô la Mỹ trong giao dịch dầu mỏ. Theo phân loại của Freedom House, một giải pháp thay thế cho đồng đô la dưới dạng một số loại tiền tệ BRICS mới sẽ cần sự phối hợp chặt chẽ giữa ngân hàng trung ương của các nền kinh tế khác nhau ở hầu hết các quốc gia “không tự do”.
Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc có thể được thúc đẩy trong thương mại BRICS+, nhưng khó có khả năng nhà xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới, Ả Rập Saudi, sẽ sớm sẵn sàng từ bỏ đồng đô la. Đồng tiền của Vương quốc, đồng riyal, đã được neo giá với đồng bạc xanh kể từ những năm 1980 và Saudi cần đô la để hỗ trợ cho đồng nội tệ. Ngoài ra, theo một số nhà phân tích, không có bất kỳ dấu hiệu nào từ các nhà cầm quyền Ả Rập Xê Út rằng họ sẵn sàng thực hiện một sự thay đổi lớn như vậy.
Các kế hoạch của BRICS
Ziad Daoud và Scott Johnson của Bloomberg News viết: “BRICS sẽ thay đổi thế giới, nhưng có lẽ phần lớn là do tỷ trọng GDP ngày càng tăng và hệ thống kinh tế và chính trị khác nhau của họ hơn là do việc hiện thực hóa các kế hoạch lớn của các nhà hoạch định chính sách”.
Việc mở rộng sẽ khiến BRICS bao gồm 11 quốc gia, từ 5 quốc gia hiện tại và khối này sẽ chiếm 37,3% GDP thế giới vào năm 2024, dự kiến sẽ tăng lên 37,7% vào năm 2025 và 38,5% vào năm 2028. Dân số trong khối BRICS cũng sẽ tăng từ 3,2 tỷ hiện nay lên thêm ít nhất 400 triệu, cao hơn đáng kể so với tổng dân số 800 triệu của G7.
BRICS+ có thể là đối trọng với G7 và G20 trên chính trường toàn cầu trong một thế giới bị phân cực.
Việc chấm dứt sự thống trị của đồng đô la là một phần trong kế hoạch lớn của BRICS+, nhưng các nhà phân tích không nghĩ rằng điều này sẽ sớm xảy ra.
Russell Hardy, Giám đốc điều hành của công ty kinh doanh dầu độc lập lớn nhất thế giới, Vitol Group, phát biểu tại Hội nghị Dầu khí Châu Á Thái Bình Dương (APPEC) vào tháng 9 rằng các biện pháp trừng phạt đối với dầu mỏ của Nga đang mang lại hiệu quả.
“Mặt trái của các biện pháp trừng phạt là nó đang tạo ra mối liên kết mạnh mẽ hơn giữa các nước BRICS,” Hardy nhấn mạnh, được Reuters dẫn lời.
Rào cản đối với trật tự thế giới BRICS
Fereidun Fesharaki, chủ tịch công ty tư vấn năng lượng FGE, phát biểu tại hội nghị tương tự rằng bất kỳ loại tiền tệ nào mà BRICS đưa ra sẽ không thay thế được đồng đô la Mỹ vì đồng nội tệ của các nhà xuất khẩu dầu hàng đầu Trung Đông, Ả Rập Saudi và UAE, được neo tỷ giá với đồng đô la.
Việc phi đô la hóa trong thương mại, kể cả giao dịch dầu mỏ, sẽ gây tổn hại trực tiếp đến các nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ này.
“Không gì có thể thay thế đồng đô la Mỹ,” Fesharaki của FGE nhấn mạnh vào tháng 9.
Có một trở ngại khác đối với một đồng tiền chung BRICS+. Các chính sách tiền tệ khác nhau của tất cả các quốc gia chủ yếu là độc tài, khiến cho việc có một cơ quan thiết lập chính sách tiền tệ của một ngân hàng trung ương duy nhất như Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) là rất khó khăn.
Rồi thì, có vấn đề với đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, đồng tiền mà nhà nhập khẩu dầu thô hàng đầu thế giới đang ngày càng quảng bá trong thương mại của mình để thách thức đồng đô la. Trung Quốc giao dịch bằng đồng nhân dân tệ với Nga, cũng vì các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Moscow sau hành động xâm lược Ukraine của Putin.
Nhưng Ấn Độ không sẵn lòng chấp nhận yêu cầu từ các công ty dầu mỏ của Nga về việc thanh toán tiền nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đồng nhân dân tệ. Moscow có rất nhiều đồng rupee Ấn Độ nhưng không thể tiêu hết trong khi lại cần nhân dân tệ.
Một số chuyến hàng dầu thô từ Nga đến Ấn Độ gần đây đã bị trì hoãn do các bên không thống nhất được đồng tiền thanh toán, các nguồn tin tại các nhà máy lọc dầu nói với Bloomberg.
Bộ trưởng Dầu khí Ấn Độ Hardeep Singh Puri nói với CNBC vào tháng 8 rằng việc phi đô la hóa sẽ không xảy ra sớm, đồng thời lưu ý rằng các hệ thống, thỏa thuận và thanh toán quốc tế đã được thiết lập trong một thời gian dài.
Hơn nữa, Ả Rập Saudi dường như không muốn chuyển sang thanh toán dầu hàng loạt không phải bằng đô la hoặc loại bỏ việc neo giá đồng riyal bằng đồng đô la Mỹ, các chiến lược gia của ING đã viết vào tháng 8.
“Cho đến khi các tổ chức phát hành và nhà đầu tư quốc tế hài lòng phát hành và nắm giữ nợ quốc tế bằng các loại tiền tệ không phải đô la - và việc tiếp nhận trái phiếu CNY Panda thực sự rất chậm - chúng tôi nghi ngờ rằng đây sẽ là một tiến trình kéo dài hàng thập kỷ hướng tới một nền kinh tế đa cực, một thế giới trong đó có lẽ đồng đô la, đồng euro và đồng nhân dân tệ trở thành loại tiền tệ thống trị lần lượt ở Châu Mỹ, Châu Âu và Châu Á”, ING nhận định.
Nguồn tin: xangdau.net
