Thế là xăng lại tăng giá. TrÆ°á»›c Ä‘ây, má»—i lần tăng giá, sẽ có nhiá»u cÆ¡ quan, Ä‘Æ¡n vị Ä‘Æ°a ra những thông tin vá» giá thị trÆ°á»ng quốc tế, sá» dụng quỹ bình ổn, những biện pháp chống tăng giá dây chuyá»n và quan trá»ng nhất là công bố các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu Ä‘ang lá»— và thông thÆ°á»ng là tiếng kêu than vá» sá»± lá»— kinh khủng, nếu không tăng giá thì có thể... phá sản. Bây giá» thì không cần. Lý do tăng giá cá»±c kỳ Ä‘Æ¡n giản: theo những chính sách quản lý giá má»›i, các Ä‘Æ¡n vị kinh doanh có quyá»n tăng giá. Hết! Còn lá»— hay lãi? Äó là việc của há». Há» Ä‘ã thá»±c hiện đầy đủ các chính sách thuế và các khoản Ä‘óng góp cho Nhà nÆ°á»›c, thêm má»™t chút nữa, há» là doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c, có lãi cÅ©ng là Nhà nÆ°á»›c lãi, nhân dân lãi(?). NhÆ°ng hình nhÆ° không phải thế. Vụ gian láºn trong kinh doanh xăng dầu má»›i Ä‘ây Ä‘ã bóc trần má»™t mảng tối trong kinh doanh này mà ngÆ°á»i thiệt hại chính là Nhà nÆ°á»›c và sau Nhà nÆ°á»›c, chính là nhân dân, còn ngÆ°á»i được lợi, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên là má»™t nhóm lợi ích.
Pha trá»™n gá»i là chế biến?
Má»›i Ä‘ây, Công ty liên doanh TNHH Kho xăng dầu ngoại quan Vân Phong (VPT) cùng vá»›i má»™t chủ hàng nÆ°á»›c ngoài là Lukoil tiến hành nháºp khẩu 3 lô hàng xăng dầu, được khai là nguyên liệu từ Trung Quốc và Singapore vào Kho ngoại quan xăng dầu Vân Phong và tiến hành pha chế nhằm tạo ra sản phẩm má»›i thích hợp vá»›i thị trÆ°á»ng trong nÆ°á»›c. Ba lô hàng được nháºp khẩu ban đầu vào Kho ngoại quan Vân Phong thì lô hàng Gasoline 92 Ron có chỉ tiêu RON trÆ°á»›c khi pha chế là 95,7, xuất xứ từ Singapore vá»›i trá»ng lượng là 15.935,358 tấn. Hai lô hàng còn lại Ä‘á»u là Gasoline 88 Ron có chỉ tiêu RON trÆ°á»›c khi pha chế lần lượt là 89,4 và 89,3, cùng có xuất xứ từ Trung Quốc vá»›i trá»ng lượng là 13.205,462 tấn và 5.333,241 tấn.
Sau khi “pha chế”, tức là trá»™n vá»›i nhau, tại Kho ngoại quan Vân Phong, lô hàng thành phẩm có tên má»›i là Gasoline 92 RON vá»›i trá»ng lượng 34.474,061 tấn, Ä‘úng bằng tổng trá»ng lượng của 3 lô hàng được dùng để “pha chế”. Tháºt ra Ä‘ó là hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh bình thÆ°á»ng của nhiá»u Ä‘Æ¡n vị kinh doanh xăng dầu trong nÆ°á»›c. Quan trá»ng hÆ¡n, hoàn thành việc pha chế, chủ hàng Ä‘ã xuất lô hàng sản phẩm cuối cùng này ra khá»i Kho ngoại quan. Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) là Ä‘Æ¡n vị nháºp khẩu lô hàng vào ná»™i địa. Theo quy định, khi mở tá» khai để nháºp khẩu lô hàng này, Petrolimex phải cung cấp chứng nháºn xuất xứ (C/O) của lô hàng nháºp khẩu. Vá»›i xuất phát Ä‘iểm lô hàng được pha chế tại Kho ngoại quan Vân Phong và xuất ra từ Ä‘ây, các doanh nghiệp liên quan Ä‘ã khai xuất xứ Việt Nam cho lô hàng này.
Theo Ä‘úng quy định vá» thÆ°Æ¡ng mại và thuế liên quan đến kinh doanh xăng dầu, má»™t hoạt Ä‘á»™ng vốn được xem là khá đặc thù và không phải doanh nghiệp nào cÅ©ng được cấp phép hoạt Ä‘á»™ng, nếu các hoạt Ä‘á»™ng sản xuất xăng dầu tại Việt Nam, các nguyên liệu sẽ có mức thuế nháºp khẩu rất thấp, thấp hÆ¡n nhiá»u so vá»›i xăng dầu thành phẩm. NhÆ° váºy vá»›i hÆ¡n 33,5 ngàn tấn xăng có chỉ tiêu
Gasoline Ron có chỉ tiêu RON từ 89,3 đến 95,7 mà VPT nháºp vỠđược coi là nguyên liệu sản xuất (?). Thêm nữa, nếu là hoạt Ä‘á»™ng sản xuất xăng dầu tại Việt Nam, hoạt Ä‘á»™ng này sẽ được hoàn thuế trị giá gia tăng, nghÄ©a là gần nhÆ° miá»…n các khoản thu ná»™p ngân sách do kinh doanh ná»™i địa. NhÆ° thá»±c tế, Nhà máy Lá»c dầu Dung Quất Ä‘ang được hưởng mức phụ thu (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 7% thuế nháºp khẩu xăng dầu) để lại cho doanh nghiệp do sản xuất xăng dầu ngay tại Việt Nam, thì cấp xuất xứ C/O Việt Nam (nghÄ©a là sản xuất tại Việt Nam) sẽ giúp doanh nghiệp được hưởng các Æ°u Ä‘ãi tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng. Vá»›i những khoản lợi lên đến nhiá»u trăm tá»· liên quan đến việc công nháºn xuất xứ Việt Nam của lô hàng này, dÆ° luáºn lại càng bức xúc khi biết Ä‘Æ¡n vị nháºp lô hàng thành phẩm ra khá»i kho ngoại quan là Táºp Ä‘oàn xăng dầu Việt Nam, còn Ä‘Æ¡n vị bán là má»™t thành viên của Táºp Ä‘oàn xăng dầu Việt Nam, nhÆ°ng là thành viên liên doanh. VPT là Ä‘Æ¡n vị liên doanh giữa Táºp Ä‘oàn xăng dầu Việt Nam vá»›i má»™t doanh nghiệp Singapore. NhÆ° váºy Ä‘ây là má»™t thÆ°Æ¡ng vụ ná»™i bá»™ của má»™t táºp Ä‘oàn kinh tế Nhà nÆ°á»›c mà Ä‘Æ¡n vị hưởng lãi lại là má»™t doanh nghiệp không phải là doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c. Khoản lợi nhiá»u trăm tá»· do được hưởng các chính sách Æ°u Ä‘ãi sẽ không được ná»™p vào ngân sách mà sẽ vào túi ai?.
Sống chết mặc bay, tiá»n thày bá» túi
Mặc dù các Ä‘Æ¡n vị liên quan đến lô hàng này của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu váºn Ä‘á»™ng tích cá»±c, nhÆ°ng lô hàng vẫn chÆ°a được thông quan. Trung tâm Xác nháºn chứng từ thÆ°Æ¡ng mại thuá»™c Phòng ThÆ°Æ¡ng mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Ä‘ã có thông báo, lô hàng được pha chế này không thuá»™c bất kỳ trÆ°á»ng hợp nào trong quy định vá» việc cấp chứng nháºn xuất xứ Việt Nam. Lý do được Trung tâm Xác nháºn chứng từ thÆ°Æ¡ng mại Ä‘Æ°a ra là “hàng hóa không có nguồn gốc xuất xứ tại Việt Nam do không đạt tá»· lệ ná»™i địa hóa”. Do Ä‘ó, xăng dầu pha chế trong kho nêu trên không được xem là hàng hóa được Ä‘óng gói bao bì để được cấp C/O giáp lÆ°ng (C/O back to back). Trong khi Ä‘ó, Tổng giám đốc VPT, ông Äào Minh Châu trong các văn bản Ä‘ã trình bày, Thông tÆ° 88/2013/TT-BTC của Bá»™ Tài chính chÆ°a hÆ°á»›ng dẫn việc cấp C/O cho lô hàng sau pha chế và nếu chÆ°a hÆ°á»›ng dẫn, tức là không cấm thì VCCI phải thừa nháºn xuất xứ Việt Nam cho lô hàng này. NhÆ°ng bà Trần Thị Thu HÆ°Æ¡ng, Giám đốc Trung tâm Xác nháºn chứng từ thÆ°Æ¡ng mại Ä‘ã cÆ°Æ¡ng quyết trả lá»i, các lô hàng trên có nguồn gốc nháºp khẩu từ nÆ°á»›c ngoài (Trung Quốc và Singapore). Sau khi nháºp khẩu vào kho ngoại quan, lô hàng được pha chế để sau Ä‘ó bán vào thị trÆ°á»ng ná»™i địa. Tất cả các hoạt Ä‘á»™ng pha trá»™n thuần tuý, từ nguyên liệu nháºp khẩu và thá»±c hiện gia công Ä‘Æ¡n giản thì không được cấp C/O Việt Nam Ä‘ã được ghi rõ tại Nghị định 19/2006/NÄ-CP và hiện chÆ°a có bất cứ văn bản nào khác thay thế.
Và lô hàng Ä‘ã nằm lại kho ngoại quan. Phía doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu Ä‘ang tiếp tục váºn Ä‘á»™ng, còn các Ä‘Æ¡n vị gác cổng ngoại quan thì cÅ©ng cÆ°Æ¡ng quyết. Nhiá»u chuyên gia kinh tế cho rằng Ä‘ã có biểu hiện của má»™t kế hoạch nhằm gian láºn thÆ°Æ¡ng mại. Nếu trong quá trình pha trá»™n giữa chất này vá»›i chất kia và có phản ứng hóa há»c để tạo ra sản phẩm má»›i, thì má»›i có sá»± biến đổi vá» bản chất. Và Ä‘ó má»›i là sản xuất. Nhiá»u chuyên gia trong lÄ©nh vá»±c hóa dầu nháºn xét, 3 lô hàng nháºp khẩu để pha chế này vá» nguyên tắc Ä‘ã là xăng thành phẩm ở nÆ°á»›c ngoài. Việc pha chế ra xăng RON 92 nói trên không thay đổi thành phần hóa há»c của sản phẩm, cÅ©ng nhÆ° không làm thay đổi tính chất sẵn có của hai loại xăng đầu vào dùng để pha chế. Äây chỉ là hành Ä‘á»™ng pha trá»™n để Ä‘iá»u chỉnh chỉ tiêu RON, không tác Ä‘á»™ng đến bản chất xăng nháºp khẩu. Tất cả các lô hàng này phải được tính thuế nhÆ° bất kỳ lô hàng xăng dầu nháºp khẩu khác, không được hưởng bất kỳ má»™t Æ°u Ä‘ãi nào? Các vấn Ä‘á» cần phải làm rõ để có thể tránh thất thu thuế cho Nhà nÆ°á»›c và tạo ra môi trÆ°á»ng kinh doanh công bằng.
NhÆ°ng quan trá»ng hÆ¡n cả là những ngÆ°á»i tìm kiếm xuất xứ Việt Nam của lô hàng này nhằm mục Ä‘ích tránh thuế và hưởng Æ°u Ä‘ãi chính sách không chính Ä‘áng. Và còn má»™t sá»± lo lắng lá»›n hÆ¡n: Äã có bao nhiêu lô hàng Ä‘ã gây thất thu cho Nhà nÆ°á»›c qua con Ä‘Æ°á»ng chạy xuất xứ từ trÆ°á»›c đến nay? Chắc chắn không chỉ có má»™t vụ này. Hy vá»ng dÆ° luáºn sá»›m nháºn được kết luáºn của các cÆ¡ quan thanh tra.
NgÆ°á»i tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao cho xăng dầu nếu các khoản lợi nhuáºn trong kinh doanh xăng dầu có sá»± minh bạch và ná»™p thuế đầy đủ. Rất tiếc, cho đến nay, qua rất nhiá»u sá»± thay đổi chính sách, bóng dáng má»™t thị trÆ°á»ng xăng dầu cạnh tranh, má»™t thị trÆ°á»ng đầy đủ các yếu tố thị trÆ°á»ng, má»™t thị trÆ°á»ng trách nhiệm, càng ngày càng xa khuất chân trá»i. Má»™t thị trÆ°á»ng nhiá»u tá»· USD vẫn Ä‘ang nằm trong vòng khống chế của vài doanh nghiệp. Sẽ còn cải tiến, còn đắp vá chính sách đến bao giá», khi những hoạt Ä‘á»™ng kiểu chạy xuất xứ, chạy Æ°u Ä‘ãi, trốn ná»™p thuế vẫn diá»…n ra...
Nguồn tin: ANTÄ
