Mặc dù Nghị định 84/2009/NĐ-CP ban hành ngày 15/10/2009 khẳng định thị trường hóa kinh doanh xăng dầu có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c, theo Ä‘ó doanh nghiệp được quyết định giá bán lẻ; nhÆ°ng sau gần 2 năm, nghị định này vẫn chÆ°a thá»±c hiện, gây nhiều bất cập, khó khăn trong Ä‘iều hành và hoạt Ä‘á»™ng của doanh nghiệp.

Tiếng nói của doanh nghiệp

Tại Há»™i thảo “Điều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường ở Việt Nam hiện nay” tổ chức sáng ngày 20/9, đại diện hai doanh nghiệp (DN) đầu mối nhập khẩu xăng dầu lá»›n là Petrolimex và PV Oil đều Ä‘Æ°a ra những biểu đồ minh chứng cho việc giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c trong má»™t thời gian dài luôn thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở (giá tính theo Nghị định 84) và thấp hÆ¡n giá xăng dầu các nÆ°á»›c trong khu vá»±c. Trong khi giá thế giá»›i có sá»± biến Ä‘á»™ng liên tục, thì giá xăng dầu trong nÆ°á»›c luôn biến thiên theo đường thẳng (rất ít tăng và giảm). Dù có Nghị định 84 nhÆ°ng giá xăng dầu luôn được Ä‘iều hành bằng các biện pháp hành chính, chỉ thá»±c hiện được Ä‘úng 2 tháng. Vì thế trong má»™t thời gian dài, DN phải giữ giá để kiềm chế lạm phát. Hậu quả là kinh doanh xăng dầu luôn trong tình trạng bị lá»—.

Ông Bùi Ngọc Bảo- Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Petrolimex- cho biết: Theo cách Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay, nguy cÆ¡ Nghị định 84 cÅ©ng sẽ “phá sản” nhÆ° Nghị định 55. Từ đầu năm đến hết tháng 8, Petrolimex lá»— khoảng 1.800 tá»· đồng, chÆ°a kể dá»± kiến trong tháng 9 còn lá»— trên 100 tá»· đồng. Ông Bảo đề nghị, cần tiếp tục thá»±c hiện hoàn chỉnh Nghị định 84, theo Ä‘ó giao quyền cho DN tá»± quyết định giá bán lẻ xăng dầu để DN chủ Ä‘á»™ng trong kinh doanh và đảm bảo nguồn.

Ông Lê Xuân Trình- Phó tổng giám đốc PV Oil - cÅ©ng cho rằng: DN chÆ°a được thá»±c thi đầy đủ Nghị định 84 trong việc công bố giá bán. Sá»± can thiệp mạnh của các bá»™, ngành vào Ä‘iều hành giá bán lẻ ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh (lá»— kéo dài) vẫn chÆ°a có các hình thức ghi nhận và xá»­ lý lá»— cho DN.

Đại diện Tổng công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i- Tổng giám đốc VÆ°Æ¡ng Đình Dung- khẳng định, quyền chủ Ä‘á»™ng kinh doanh của các DN kinh doanh xăng dầu chÆ°a được đảm bảo. Nhà nÆ°á»›c vẫn can thiệp quá sâu, quá trá»±c tiếp vào việc định giá. Qua Ä‘ó làm méo mó tín hiệu của thị trường dẫn đến người tiêu dùng không kiểm soát được giá, gây phản cảm về thị trường giá xăng dầu “không minh bạc rõ ràng”. Ông Dung đề nghị xá»­ lý dứt Ä‘iểm các tồn đọng ở DN nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu do cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá trong những năm qua. Nhà nÆ°á»›c không quy định giá, không Ä‘iều hành giá chỉ mà chỉ nên định hÆ°á»›ng mức giá.

Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng: Mục tiêu chính là bảo đảm nguồn

Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú nêu rõ quan Ä‘iểm: TrÆ°á»›c hết chúng ta phải xác định rõ mục tiêu Ä‘iều hành. Thời gian qua chúng ta thá»±c hiện 3 mục tiêu - Ä‘ó là: bảo đảm an ninh năng lượng; chống lạm phát và bao cấp cho dân. Tuy nhiên, thời gian qua, chúng ta nặng về bao cấp cho dân.

Đánh giá lại công tác Ä‘iều hành giá xăng dầu trong thời gian, Thứ trưởng thẳng thắn: Lúc Ä‘áng tăng thì không dám tăng, để rồi lúc phải giảm cÅ©ng không dám giảm. Hoặc vừa giảm xong thì giá lại tăng. Vì thế người dân không hiểu, không thông cảm. Má»™t tồn tại nữa là, cÆ¡ quan quản lý Ä‘iều hành bằng nhiều biện pháp tài chính mà ngại dùng biện pháp kinh tế. Vì thế, hậu quả là DN lá»— lá»›n, ngại nhập về, vì càng bán càng lá»—. Hệ thống xăng dầu có nguy cÆ¡ bị “vỡ” khi nguồn không được bảo đảm.

Quan Ä‘iểm của Thứ trưởng là phải quay lại thá»±c hiện toàn diện Nghị định 84 vì trong nghị định này có 2 Ä‘iều quan trọng: tá»± do hóa từng bÆ°á»›c thị trường xăng dầu và dành quyền tá»± do cho DN quyết định giá. Thứ trưởng đề nghị, thời gian tá»›i cần giải quyết lá»— cho DN mà cứu cánh là quỹ bình ổn giá. Cần thá»±c hiện chia nhỏ chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán hiện tại rồi từng bÆ°á»›c tăng giá.

Theo ông Nguyá»…n Lá»™c An - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng) - Bá»™ Tài chính Ä‘ã bỏ lỡ nhiều cÆ¡ há»™i giảm giá bán lẻ xăng dầu, đặc biệt là trong tháng 7 vừa qua, khi Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng có công văn đề nghị giảm giá gá»­i sang, nhÆ°ng Bá»™ Tài chính không trả lời.

Bá»™ Tài chính: ChÆ°a thể “buông” giá xăng dầu!

TrÆ°á»›c bức xúc của DN và ý kiến của lãnh đạo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ cho rằng, phải kiên trì Ä‘iều hành giá theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c, tuy nhiên lá»™ trình liều lượng thích hợp vá»›i mục tiêu của Nhà nÆ°á»›c và kinh tế vÄ© mô, kiềm chế lạm phát, bảo đảm an sinh xã há»™i trên cÆ¡ sở minh bạch về chính sách và minh bạch về thông tin. Ông dẫn chứng: Chúng ta không thể thiên về má»™t phía là thị trường. Sá»± sụp đổ tài chính của Mỹ gây ra khủng hoảng tài chính toàn cầu chứng minh sá»± thất bại thảm hại của mô hình kinh tế hoàn toàn tá»± do theo trường phái Andro Sacsong. Vì thế, mặc dù không thể quay lại thời kỳ bao cấp nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây nhÆ°ng chúng ta vẫn phải kiên trì nguyên tắc thị trường nhÆ°ng có định hÆ°á»›ng, có lá»™ trình phù hợp.

Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ kết luận: Chúng tôi rất muốn quay về Nghị định 84, nhÆ°ng trong bối cảnh kinh tế hiện nay không thể “buông” giá xăng dầu ngay, kể cả giá Ä‘iện cÅ©ng vậy.

Lý do mà tân Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Ä‘Æ°a ra là: “Petrolimex, PV Oil và Petrovietnam chiếm 90%, nếu 3 DN này liên kết vá»›i nhau thì thị trường chắc “chết”. Muốn có thị trường phải có má»™t thị trường cạnh tranh bình đẳng. Thá»­ tưởng tượng nếu ngày mai cho DN định giá thì không biết Ä‘iều gì sẽ xảy ra, trong khi giá cả thế giá»›i Ä‘ang bất cập, bất ổn kinh tế”.

Không thể Ä‘i ngược quy luật

Tại cuá»™c há»™i thảo, tiến sÄ© khoa học Nguyá»…n Thị Hiền Ä‘ánh giá, Nghị định 84 là má»™t cá»™t mốc quan trọng trong tiến trình tá»± do hóa giá cả những mặt hàng được cho là “nhạy cảm”. Chủ trÆ°Æ¡ng giao cho DN định giá xăng dầu là thể hiện quyết tâm của Chính phủ hoàn thiện cÆ¡ chế thị trường. Tuy nhiên, sau Ä‘ó khi giá dầu thô trên thị trường thế giá»›i biến Ä‘á»™ng mạnh thì giá ná»™i địa lại “bình ổn” bằng các biện pháp hành chính khiến giá xăng dầu không được Ä‘iều chỉnh linh hoạt theo thị trường thế giá»›i.

Bà Hiền cÅ©ng cho rằng, trong lÄ©nh vá»±c quản lý kinh doanh xăng dầu, nếu duy trì cách Ä‘iều hành hiện nay là Nhà nÆ°á»›c quyết định thay DN thì cÆ¡ quan quản lý luôn phải chạy theo họ, sa vào má»› bòng bong kinh doanh lá»—, lãi thì còn thì giờ Ä‘âu mà xây dá»±ng chiến lược, hoạch định chính sách, thanh tra, kiểm tra, nguồn tài chính cÅ©ng bị phân tán…

Có nhiều giải thích cho sá»± can thiệp hành chính đối vá»›i giá xăng dầu nhÆ°: cần khôi phục mức thuế nhập khẩu để bảo đảm nguồn thu ngân sách, Ä‘iều chỉnh mức trích quỹ bình ổn giá để bảo đảm lợi nhuận cho DN kinh doanh xăng dầu… Tuy nhiên, các giải thích Ä‘ó đều không được người dân và DN đồng tình vì má»™t lẽ Ä‘Æ¡n giản là việc giá xăng dầu trong nÆ°á»›c không cập nhật giá thị trường thế giá»›i Ä‘ã gây thiệt hại cho họ: lúc giá thế giá»›i tăng mà giá trong nÆ°á»›c không được Ä‘iều chỉnh DN sẽ gặp khó khăn, còn khi giá thế giá»›i giảm mà giá trong nÆ°á»›c chậm Ä‘iều chỉnh thì quyền lợi người tiêu dùng bị ảnh hưởng.

Nguồn tin: Baocongthuong