Tân Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Ä‘ang trở thành người hùng trên nhiều diá»…n Ä‘àn kinh tế khi ông không đứng về phía những doanh nghiệp "đại gia" mà đứng về phía hÆ¡n 80 triệu người dân Việt Nam…

Lại diá»…n bài… "lá»— lắm"

Tại Há»™i thảo về "Điều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường" diá»…n ra ngày 20-9-2011, đại diện cho các DN đầu mối xăng dầu, đại diện cho Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã Ä‘Æ°a ra khá nhiều con số để chứng minh các DN kinh doanh xăng dầu Ä‘ang gặp "thảm họa" vì lá»—. Ông Bùi Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc Petrolimex Ä‘ã Ä‘Æ°a ra con số gây sốc: "8 tháng đầu năm, Petrolimex Ä‘ã lá»— 1.800 tá»·. Nếu cÆ¡ chế tiếp tục nhÆ° hiện nay thì tá»›i tháng 9 thì còn lá»— tá»›i 2.000 tá»· đồng. Nếu tính cả bù lãi suất thì mức lá»— là hÆ¡n 1.600 tá»· đồng". Ông Nguyá»…n Lá»™c An, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng sau khi bày tỏ quan Ä‘iểm không đồng tình vá»›i việc Bá»™ Tài chính quyết định giảm giá xăng dầu hồi cuối tháng 8 vừa qua còn nhấn mạnh: "Quyết định này là thiếu căn cứ và không hiểu nổi". Ông An nhận định, quyết định của Bá»™ Tài chính Ä‘ã khiến nhiều cây xăng ở khu vá»±c Tây Nam Ä‘óng cá»­a, gây nguy cÆ¡ vỡ thị trường. Còn ông Lê Xuân Trình, Phó Tổng giám đốc Tổng Cty Dầu VN (PV Oil) bày tỏ quan Ä‘iểm Bá»™ Tài chính nên "thả" giá xăng dầu và để thị trường tá»± Ä‘iều tiết giá giống nhÆ° gas hay má»™t số mặt hàng khác. 

Lãnh đạo Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng tham gia buổi há»™i thảo hôm Ä‘ó là Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú cÅ©ng cho rằng: "Cách Ä‘iều hành giá bán lẻ xăng dầu của Việt Nam thời gian qua mang tính ná»­a vời và chẳng giống ai, không hẳn là bao cấp cÅ©ng chẳng thị trường. Bá»™ Tài chính không xác định rõ mục tiêu là đảm bảo an ninh năng lượng hay bao cấp cho dân. Đối vá»›i DN, Bá»™ Tài chính Ä‘ã hứa bù lá»— bao lần nhÆ°ng đều thất hứa. Nếu vẫn duy trì cách Ä‘iều hành này sẽ dẫn đến hậu quả là cÆ¡ quan quản lý bất lá»±c trÆ°á»›c DN. Nếu giá không theo thị trường, không giải quyết các khoản lá»— cho DN thì sẽ dẫn đến các nguy cÆ¡ vỡ hệ thống, đứt nguồn cung. Vì vậy, việc tăng giá từng bÆ°á»›c cần thiết phải thá»±c hiện" .

Khi Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ yêu cầu Petrolimex giải trình con số lá»— lãi của từng mặt hàng thì đại diện Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng lại lên tiếng phản đối vì cho rằng, Ä‘iều này là không cần thiết. Ông Bùi Ngọc Bảo cÅ©ng nói: "Chúng tôi không tách ra từng mặt hàng giá lá»— lãi bao nhiêu mà tính tổng thể". Vì vậy ông Bảo không nắm được cụ thể số lá»— của từng loại xăng, dầu. Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng: "Qua cuá»™c tranh luận này, thị trường xăng dầu Ä‘ã bá»™c lá»™ hết những mảng tối, những bất cập trong quản lý và cả sá»± lÅ©ng Ä‘oạn của DN bấy lâu. Từ trÆ°á»›c đến nay, nhà quản lý chỉ biết lắng nghe DN rồi báo cáo số lá»— lên đến hàng nghìn tá»· đồng để dọn đường cho tăng giá chứ chÆ°a có ai thẳng thắn yêu cầu các "ông lá»›n" này phải hạch toán cụ thể số lá»— nhÆ° Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ".


"Cú đấm" thép từ Bá»™ Tài chính

Tại cuá»™c há»™i thảo, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ kiên quyết: "Tôi ra quyết định giảm giá thì tôi chịu trách nhiệm cá nhân. Ở Ä‘ây không có sá»± quan liêu nào cả bởi sau má»—i quyết định là sá»± bàn bạc của cả tập thể lãnh đạo Bá»™ Tài chính". Ông chứng minh: "Ngay trong thời Ä‘iểm giảm giá xăng mức 500 đồng, theo số liệu thá»±c tế của hải quan, riêng Petrolimex có chênh lệch dÆ°Æ¡ng 780 đồng/má»—i lít xăng ngoài 300 đồng lãi định mức mà Chính phủ cho phép. Vậy các DN kêu lá»— gì ở Ä‘ây?". Để bác lại quan Ä‘iểm "sẽ bị vỡ hệ thống kinh doanh xăng dầu" của đại diện Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ thẳng thắn: "Nếu DN nào muốn bỏ thì Nhà nÆ°á»›c sẵn sàng chấp nhận. DN đừng dọa Nhà nÆ°á»›c".

Má»™t câu nói của Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ tại buổi há»™i thảo này Ä‘ã khiến ông trở thành người hùng trên các diá»…n Ä‘àn kinh tế: "Phần tăng giá bất hợp lý làm lạm phát tăng thêm, cần phải tính đến lợi ích toàn cục chứ không chỉ là lợi ích DN. Chúng tôi Ä‘iều hành xăng dầu không vì quyền lợi của 11 DN đầu mối mà vì lợi ích chung của hÆ¡n 80 triệu dân". Chốt lại buổi làm việc, tân Bá»™ trưởng khẳng định, thời gian tá»›i Bá»™ Tài chính sẽ yêu cầu các cÆ¡ sở đầu mối xăng dầu báo cáo toàn bá»™ tình hình thá»±c trạng kinh doanh xăng dầu từ đầu năm đến nay.

Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ Ä‘ã nói là làm, ngay trong ngày 20-9, Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Trần Văn Hiếu Ä‘ã ký công văn thành lập 3 tổ kiểm tra giá nhập khẩu xăng dầu tại Tổng Cty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex); Tổng Cty Dầu Việt Nam (PV Oil); Cty TNHH má»™t thành viên Xăng dầu TP.HCM (Saigon Petro) và Cty TNHH má»™t thành viên ThÆ°Æ¡ng mại dầu khí Đồng Tháp. Theo Ä‘ó, các tổ kiểm tra sẽ làm việc trá»±c tiếp vá»›i các DN để xác định giá vốn các mặt hàng xăng dầu tồn kho tính đến ngày 26-8, giá nhập khẩu trong giai Ä‘oạn từ 1-1 đến hết ngày 15-9; rà soát các khoản chi phí thá»±c tế liên quan đến kinh doanh của các DN làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh xăng, dầu. Bên cạnh Ä‘ó, các tổ kiểm tra cÅ©ng sẽ rà soát kết quả sản xuất kinh doanh xăng dầu của DN đến thời Ä‘iểm lập Báo cáo kế toán gần nhất vá»›i thời Ä‘iểm kiểm tra và kiểm tra việc chấp hành các quy định về trích và sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu tính đến hết ngày 15-9-2011.

Cần nói thêm rằng, từ năm 2008, Nhà nÆ°á»›c cho phép các DN giá bán lẻ được định hÆ°á»›ng vận hành theo cÆ¡ chế thị trường. Nhà nÆ°á»›c chỉ giữ vai trò kiểm soát và sẵn sàng can thiệp khi thị trường có biến Ä‘á»™ng mạnh. Tuy nhiên, DN phải công khai cách tính giá và má»—i lần Ä‘iều chỉnh phải báo cáo Tổ giám sát liên bá»™ vá»›i vai trò chủ yếu của Bá»™ Tài chính và Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng. Tuy nhiên, việc trao quyền quá lá»›n cho DN Ä‘ã nảy sinh bất cập. Dù có tá»›i 11 DN cạnh tranh trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu nhÆ°ng thị phần khống chế lại rÆ¡i vào tay 4 "ông lá»›n", trong Ä‘ó lá»›n nhất là Petrolimex. Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, vá»›i sức mạnh của 4 DN đầu mối, nếu không có sá»± kiểm tra, kiểm toán rõ ràng và minh bạch thì việc "lái" thị trường theo hÆ°á»›ng có lợi cho mình là Ä‘iều các DN này có thể làm được. Nếu Ä‘iều Ä‘ó xảy ra, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên giá xăng dầu sẽ tăng cao, quyền lợi của người dân sẽ bị thiệt thòi. Chính vì xác định xăng dầu là mặt hàng quan trọng vá»›i cuá»™c sống của người dân nên Nhà nÆ°á»›c từng phải bỏ ra những số tiền khổng lồ để bù lá»—.


DÆ° luận ủng há»™ Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nguyên Phó chủ tịch Phòng ThÆ°Æ¡ng mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết: "Tôi thá»±c sá»± ấn tượng vá»›i phát biểu của Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ. Lâu lắm rồi má»›i có vị lãnh đạo lập trường rõ ràng và đứng về phía người dân chứ không phải DN kinh doanh xăng dầu. Tôi mong các Ä‘Æ¡n vị chức năng phối hợp vá»›i Bá»™ Tài chính để làm rõ tính minh bạch trong kinh doanh xăng dầu. Nếu thị trường lập lại trật tá»±, Ä‘ây sẽ là bÆ°á»›c Ä‘á»™t phá để tiến tá»›i mục tiêu minh bạch thị trường".

Chuyên gia kinh tế VÅ© Đình Ánh cÅ©ng phát biểu vá»›i báo chí, Bá»™ trưởng Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ Ä‘ã hoàn toàn có cÆ¡ sở khi nói rằng: "Doanh nghiệp nào kinh doanh lá»— thì nên rút, kể cả Petrolimex". Bởi lẽ Nhà nÆ°á»›c không đầu tÆ° nhà xưởng, đất Ä‘ai vốn cho DN để kinh doanh lá»—. Và cÅ©ng chính cÆ¡ chế quản lý không rõ ràng dẫn đến việc DN nói lá»— cÅ©ng được mà nói lãi cÅ©ng chẳng sai. Bằng chứng là Petrolimex sau nhiều năm kêu lá»— đến khi lên sàn IPO họ lại công bố con số lãi cá»±c “khủng”. Số lãi này được giải thích là do các danh mục đầu tÆ° ngoài xăng dầu mang lại. Ông Ánh nói thêm: "Tôi cho rằng gốc rá»… vấn đề nằm ở chá»— DN Ä‘ã không thá»±c hiện Ä‘úng chức năng nhiệm vụ của mình. Nhà nÆ°á»›c đầu tÆ° tiền của, vốn cho DN là để kinh doanh xăng dầu chứ không phải đầu tÆ° ra lÄ©nh vá»±c khác để kiếm lợi".

Bạn đọc từ địa chỉ linkluan@yahoo.com viết: "Nếu DN nào muốn bỏ thì Nhà nÆ°á»›c sẵn sàng chấp nhận. Doanh nghiệp đừng dọa Nhà nÆ°á»›c" Câu nói này có lẽ là hay nhất mà tôi được nghe của má»™t vị lãnh đạo nÆ°á»›c ta 20 năm trở lại Ä‘ây . Ủng há»™ quan Ä‘iểm của Bá»™ trưởng, tất cả các DN và người dân Việt Nam cần quên Ä‘i cái lợi của bản thân để vá»±c dậy nền kinh tế nÆ°á»›c nhà".