Bá»™ Tài chính Ä‘ã Ä‘Æ°a ra 3 phÆ°Æ¡ng án liên quan đến cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c, trong bối cảnh thị trường xăng dầu vẫn cần đến sá»± Ä‘iều tiết của Nhà nÆ°á»›c.

Theo Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Trần Văn Hiếu, các phÆ°Æ¡ng án được Ä‘Æ°a ra đều có Æ°u nhược Ä‘iểm, do Ä‘ó để chọn má»™t phÆ°Æ¡ng án tối Æ°u là má»™t việc hết sức khó khăn.

Má»™t loạt các phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành giá xăng dầu trong thời gian tá»›i vừa được Bá»™ Tài chính đề xuất lên Chính phủ.

Bao trùm lên các phÆ°Æ¡ng án chính là quan Ä‘iểm đảm bảo việc quản lý kinh doanh xăng dầu vừa được vận hành theo cÆ¡ chế thị trường, đảm bảo cho doanh nghiệp thá»±c hiện quyền tá»± chủ về giá và tá»± chịu trách nhiệm về kết quả hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của mình, đồng thời vẫn đảm bảo được vai trò quản lý của Nhà nÆ°á»›c về giá hÆ°á»›ng vào việc khắc phục tình trạng Ä‘á»™c quyền, cạnh tranh không lành mạnh cÅ©ng nhÆ° bảo vệ được người tiêu dùng.

Theo ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính), má»™t trong những mục tiêu quan trong nhất của phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành giá xăng dầu được lá»±a chọn là phải đảm bảo bình ổn giá, ngăn ngừa tác Ä‘á»™ng tá»± phát của giá thị trường thế giá»›i vào hệ thống giá trong nÆ°á»›c, chống lại được tình trạng “neo giá” cao quá lâu khi giá thế giá»›i giảm cÅ©ng nhÆ° tạo được má»™t sá»± linh hoạt giá khi các chi phí đầu vào giảm mạnh.

Trên cÆ¡ sÆ¡ Ä‘ó, Bá»™ Tài chính Ä‘ã Ä‘Æ°a ra 3 phÆ°Æ¡ng án liên quan đến cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c, trong bối cảnh thị trường xăng dầu vẫn cần đến sá»± Ä‘iều tiết của Nhà nÆ°á»›c.

PhÆ°Æ¡ng án 1: Thông qua nguyên tắc Ä‘iều hành giá xăng dầu, doanh nghiệp đầu mối phải tham gia bình ổn giá ngay từ trÆ°á»›c khi Ä‘iều chỉnh giá. Nhà nÆ°á»›c chỉ can thiệp trong trường hợp giá có biến Ä‘á»™ng bất thường.

Đối vá»›i phÆ°Æ¡ng án này, Bá»™ Tài chính cÅ©ng quy định cụ thể đối vá»›i từng trường hợp tăng giảm khác nhau.

Trường hợp Ä‘iều chỉnh tăng giá bán lẻ xăng dầu. Trong trường hợp các yếu tố cấu thành làm cho giá cÆ¡ sở tăng đến 3% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành thì doanh nghiệp đầu mối phải giữ ổn định giá bán lẻ.

Tuy nhiên, nếu các yếu tố cấu thành làm cho giá tăng từ 3% đến 12% thì doanh nghiệp đầu mối được quyền tăng giá bán lẻ nhÆ°ng mức tăng không được quá 50% của mức tăng giá cÆ¡ sở. Thời gian tối thiểu giữa hai lần tăng giá là 10 ngày.

Trong trường hợp các yếu tố cấu thành làm cho giá cÆ¡ sở tăng trên 12% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, doanh nghiệp đầu mối được quyền được quyền tăng giá 50%, phần còn lại phải đăng ký vá»›i cÆ¡ quan quản lý nếu muốn tăng cao hÆ¡n.

Tuy nhiên, sau 3 lần tăng giá liên tiếp, giá tiếp tục tăng trên 12% hoặc việc tăng giá ảnh hưởng đến nền kinh tế và người tiêu dùng thì Nhà nÆ°á»›c sẽ áp dụng các biện pháp bình ổn giá theo quy định của pháp luật.

Những quy định này cÅ©ng được áp dụng trong trường hợp Ä‘iều chỉnh giảm giá bán lẻ xăng dầu. Tuy nhiên, khoảng thời gian giữa các lần giảm giá và số lần giảm giá sẽ không hạn chế.

Ngoài việc được Ä‘iều chỉnh theo quy định trên, doanh nghiệp đầu mối cÅ©ng sẽ được trích má»™t khoản trÆ°á»›c thuế thu nhập từ giá bán lẻ để hình thành quỹ bình ổn giá.

PhÆ°Æ¡ng án 2 được Bá»™ Tài chính Ä‘Æ°a ra, Ä‘ó là thông qua nguyên tắc Ä‘iều hành giá xăng dầu, doanh nghiệp đầu mối được phép Ä‘iều chỉnh giá theo thị trường trong phạm vi đến 10%. Trên mức này, doanh nghiệp được phép Ä‘iều chỉnh có mức Ä‘á»™, phần giá vốn biến Ä‘á»™ng còn lại sẽ xá»­ lý thông qua quỹ bình ổn giá. Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng chỉ can thiệp khi giá có biến Ä‘á»™ng bất thường, tạo khả năng cân bằng tài chính trong hoạt Ä‘á»™ng của doanh nghiệp.

Vá»›i phÆ°Æ¡ng án này, trong trường hợp giá vốn tăng dÆ°á»›i 10% thì doanh nghiệp đầu mối chủ Ä‘á»™ng quy định giá, Nhà nÆ°á»›c sẽ giám sát tính hợp lý khi Ä‘iều chỉnh.

Nếu giá vốn tăng trong khoảng 10 – 15% thì doanh nghiệp được Ä‘iều chỉnh tăng 60% của mức tăng của giá vốn. Phần còn lại sẽ được bù đắp bởi quỹ bình ổn giá. Nếu tăng trên 15%, Nhà nÆ°á»›c sẽ can thiệp bằng những biện pháp thích hợp. Vá»›i phÆ°Æ¡ng án này, thời gian tối thiều giữa hai lần tăng là 20 ngày.

Đối vá»›i trường hợp giảm giá cÅ©ng được áp dụng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° phÆ°Æ¡ng án 1.

PhÆ°Æ¡ng án 3 cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tÆ° vá»›i phÆ°Æ¡ng án 2, chỉ khác là biên Ä‘á»™ tăng được tính từ 7 - 12%. Cụ thể, thông qua nguyên tắc Ä‘iều hành giá xăng dầu, doanh nghiệp đầu mối được Ä‘iều chỉnh giá theo thị trường trong phạm vi đến 7%, trên mức này, doanh nghiệp được phép Ä‘iều chỉnh có mức Ä‘á»™, phần vốn biến Ä‘á»™ng còn lại sẽ xá»­ lý thông qua quỹ bình ổn giá.

Theo Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Trần Văn Hiếu, các phÆ°Æ¡ng án được Ä‘Æ°a ra đều có Æ°u nhược Ä‘iểm, do Ä‘ó để chọn má»™t phÆ°Æ¡ng án tối Æ°u là má»™t việc hết sức khó khăn. HÆ¡n nữa, trong bối cảnh nhiều vấn đề liên quan đến thể chế, pháp lý vẫn Ä‘ang được hoàn thiện, nguồn cung vẫn phụ thuá»™c vào nhập khẩu mà giá xăng dầu thế giá»›i lại biến Ä‘á»™ng và tiềm ấn những tác Ä‘á»™ng bất ổn thì lại càng khó cho cÆ¡ quan quản lý lẫn doanh nghiệp.

VnEconomy