Việc chuyển công tác quản lý giá xăng dầu từ Bá»™ Tài chính sang Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng liệu có giúp cho việc Ä‘iá»u hành được minh bạch, Ä‘úng cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng và đảm bảo quyá»n lợi ngÆ°á»i tiêu dùng?
Phóng viên NTNN Ä‘ã phá»ng vấn ông Phạm Tất Thắng - nguyên lãnh đạo ngành thÆ°Æ¡ng mại vá» vấn Ä‘á» này.
Giải pháp tình thế
Ông Ä‘ánh giá nhÆ° thế nào nếu Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘iá»u hành giá xăng dầu thay Bá»™ Tài chính?
- Äây là Ä‘á» nghị của Bá»™ Tài chính. Quan Ä‘iểm của Bá»™ Tài chính là Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng quản lý thị trÆ°á»ng xăng dầu; cung-cầu, cạnh tranh của mặt hàng này thì cần quản lý cả giá cả. ChÆ°a kể, Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam cÅ©ng do Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng quản lý vá» mặt Nhà nÆ°á»›c thì Bá»™ này Ä‘iá»u hành giá được cho là phù hợp.
Còn tôi cho rằng, trong Ä‘iá»u kiện quản lý giá được theo cung-cầu, thị trÆ°á»ng thì việc bá»™ nào Ä‘iá»u hành giá cả Ä‘á»u không cần thiết. Bởi nếu Ä‘ã xác láºp thị trÆ°á»ng có cạnh tranh thì việc quản lý giá cả sẽ chỉ còn là kiểm tra, kiểm soát, nếu phát hiện thấy các vi phạm vá» giá cả thì "thổi còi", xá» lý vi phạm Ä‘ó; còn lại việc Ä‘iá»u hành giá cả Ä‘ã có luáºt pháp là công cụ quản lý.
Váºy tại sao mặt hàng xăng dầu do Bá»™ Tài chính quản lý giá lại được chuyển vá» Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, thÆ°a ông?
- Vì vá»›i mặt hàng xăng dầu hiện nay vẫn là Ä‘á»™c quyá»n nhóm. Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam vẫn là doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyá»n, chÆ°a cổ phần hóa, nó vẫn thuá»™c quyá»n quản lý của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nên giao cho bá»™ này quản lý giá, Ä‘Æ°a việc quản lý mặt hàng này vá» má»™t mối, bÆ°á»›c đầu cÅ©ng là hợp lý.
Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng sẽ có thêm chức năng chính là quản lý giá, kiểm soát giá. Bá»™ Tài chính tá»›i Ä‘ây sẽ "đứng ngoài cuá»™c" để kiểm soát giá cả nói chung của mặt hàng này trên thị trÆ°á»ng. Nếu Bá»™ Tài chính phát hiện có vi phạm trong lÄ©nh vá»±c giá xăng dầu thì có thể xá» lý, làm việc vá»›i Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng để kiểm tra, giải quyết. Tách nhÆ° váºy trong bối cảnh này theo tôi có thể tốt hÆ¡n.
NhÆ°ng sá»± thay đổi này, theo các chuyên gia, dÆ°á»ng nhÆ° chÆ°a thấy có tác Ä‘á»™ng gì tá»›i Ä‘iá»u hành giá mặt hàng này theo hÆ°á»›ng công khai, minh bạch mà chỉ là "thay tên đổi há»", ông nghÄ© sao?
- Tôi cho việc thay đổi này trong bối cảnh hiện nay chỉ là giải pháp tình thế thôi. Vì theo chủ trÆ°Æ¡ng của Chính phủ, từ nay đến hết năm 2015 sẽ phải cổ phần hóa hết các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c. Các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c thuá»™c quản lý của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng sẽ phải cổ phần hóa. Các bá»™ ngành lúc Ä‘ó, theo luáºt sẽ chỉ còn quản lý nhà nÆ°á»›c vá» mặt hàng chính, Ä‘Æ°a ra cÆ¡ chế chính sách, chứ không còn quản lý trá»±c tiếp các doanh nghiệp, can thiệp trá»±c tiếp vào giá cả, kinh doanh của doanh nghiệp.
Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng Ä‘ã có những Ä‘á»™ng thái tÆ°Æ¡ng đối tốt để "dá»n Ä‘Æ°á»ng" sau khi nháºn trách nhiệm chính vá» quản lý giá xăng dầu. Bá»™ Ä‘ã có chỉ thị vá» minh bạch hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu của Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam, nhÆ° công khai lÆ°Æ¡ng, thưởng của toàn bá»™ nhân sá»± lao Ä‘á»™ng của tổng công ty này trên trang web; công khai giá thế giá»›i, giá cÆ¡ sở mặt hàng xăng dầu...; bÆ°á»›c đầu thể hiện quyết tâm minh bạch hóa mặt hàng.
Triệt tiêu tính Ä‘á»™c quyá»n
Váºy chúng ta có thể kỳ vá»ng giá xăng dầu sẽ minh bạch hÆ¡n, cân đối hợp lý các lợi ích của nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp và ngÆ°á»i dân tốt hÆ¡n, không có sá»± xáo trá»™n lá»›n trên thị trÆ°á»ng..., thÆ°a ông?
- Dù có công bố nhiá»u thông tin cho ngÆ°á»i tiêu dùng biết song tôi cho rằng, sẽ vẫn chÆ°a thể có má»™t thị trÆ°á»ng xăng dầu minh bạch theo Ä‘úng nghÄ©a. Chúng ta Ä‘ã nói nhiá»u tá»›i việc minh bạch thông tin nhÆ°ng quan trá»ng hiện nay là minh bạch nhÆ° thế nào, bởi trong Ä‘iá»u kiện kinh doanh xăng dầu của ta hiện nay có nhiá»u yếu tố rất khó kiểm soát, dù anh có công bố thì cÅ©ng không thể nào rõ được. Äây là lúc giao thá»i nên chúng ta vẫn phải chấp nháºn những mù má» của thị trÆ°á»ng xăng dầu dù quản lý giá là Bá»™ Tài chính hay Công ThÆ°Æ¡ng.
Váºy không có cách nào để tránh cho ngÆ°á»i tiêu dùng bị thiệt thòi khi sá» dụng mặt hàng này, thÆ°a ông?
- Giải pháp cÆ¡ bản là cần phải triệt tiêu tính Ä‘á»™c quyá»n (từ nháºp khẩu, bán buôn, bán lẻ) trong kinh doanh xăng dầu. Äây là "gốc" của vấn Ä‘á». Thị trÆ°á»ng xăng dầu phải dần được trả vá» theo thị trÆ°á»ng, có sá»± minh bạch, Ä‘iá»u hành giá cả theo cạnh tranh, theo quan hệ cung-cầu; lúc ấy quyá»n lợi ngÆ°á»i tiêu dùng má»›i được bảo đảm, thị trÆ°á»ng xăng dầu má»›i hết "lình sình".
NhÆ°ng cái mà ngÆ°á»i tiêu dùng quan tâm là giá cả xăng dầu phải lên xuống theo Ä‘úng thị trÆ°á»ng, không bị tăng cao má»™t cách vô lý?
- Việc Bá»™ Tài chính không quản lý giá xăng dầu mà "đứng ngoài" kiểm tra, kiểm soát thì đấy cÅ©ng là má»™t cách để minh bạch mà ngÆ°á»i tiêu dùng có thể hy vá»ng vào thị trÆ°á»ng xăng dầu tăng - giảm má»™t cách minh bạch, theo thị trÆ°á»ng. Má»™t nÆ¡i chịu trách nhiệm, má»™t nÆ¡i kiểm tra, kiểm soát có thể đảm bảo giá cả tốt hÆ¡n, hợp lý hÆ¡n cho ngÆ°á»i dân; tránh kiểu "quản lý táºp thể, cha chung không ai khóc" vá»›i mặt hàng này hiện nay mà ngÆ°á»i dân thì è cổ vá»›i giá xăng dầu tăng cao vô lý.
Tôi vẫn khẳng định là trong khi cái "gốc" của thị trÆ°á»ng xăng dầu chÆ°a thay đổi được thì chúng ta vẫn phải chấp nháºn những bất hợp lý, nhất là vá» giá của mặt hàng này hiện nay. Những gì Ä‘Æ°a ra hiện nay vẫn chÆ°a phải là cái gốc để giải quyết những bất hợp lý của thị trÆ°á»ng xăng dầu.
Xin cảm Æ¡n ông!
Giải pháp tình thế
Ông Ä‘ánh giá nhÆ° thế nào nếu Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘iá»u hành giá xăng dầu thay Bá»™ Tài chính?
Thị trÆ°á»ng xăng dầu phải dần được trả vá» theo thị trÆ°á»ng, có sá»± minh bạch, theo quan hệ cung-cầu; lúc ấy quyá»n lợi ngÆ°á»i tiêu dùng má»›i thá»±c sá»± được bảo đảm, thị trÆ°á»ng xăng dầu má»›i hết "lình sình".
- Äây là Ä‘á» nghị của Bá»™ Tài chính. Quan Ä‘iểm của Bá»™ Tài chính là Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng quản lý thị trÆ°á»ng xăng dầu; cung-cầu, cạnh tranh của mặt hàng này thì cần quản lý cả giá cả. ChÆ°a kể, Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam cÅ©ng do Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng quản lý vá» mặt Nhà nÆ°á»›c thì Bá»™ này Ä‘iá»u hành giá được cho là phù hợp.
Còn tôi cho rằng, trong Ä‘iá»u kiện quản lý giá được theo cung-cầu, thị trÆ°á»ng thì việc bá»™ nào Ä‘iá»u hành giá cả Ä‘á»u không cần thiết. Bởi nếu Ä‘ã xác láºp thị trÆ°á»ng có cạnh tranh thì việc quản lý giá cả sẽ chỉ còn là kiểm tra, kiểm soát, nếu phát hiện thấy các vi phạm vá» giá cả thì "thổi còi", xá» lý vi phạm Ä‘ó; còn lại việc Ä‘iá»u hành giá cả Ä‘ã có luáºt pháp là công cụ quản lý.
Váºy tại sao mặt hàng xăng dầu do Bá»™ Tài chính quản lý giá lại được chuyển vá» Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, thÆ°a ông?
- Vì vá»›i mặt hàng xăng dầu hiện nay vẫn là Ä‘á»™c quyá»n nhóm. Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam vẫn là doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyá»n, chÆ°a cổ phần hóa, nó vẫn thuá»™c quyá»n quản lý của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nên giao cho bá»™ này quản lý giá, Ä‘Æ°a việc quản lý mặt hàng này vá» má»™t mối, bÆ°á»›c đầu cÅ©ng là hợp lý.
Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng sẽ có thêm chức năng chính là quản lý giá, kiểm soát giá. Bá»™ Tài chính tá»›i Ä‘ây sẽ "đứng ngoài cuá»™c" để kiểm soát giá cả nói chung của mặt hàng này trên thị trÆ°á»ng. Nếu Bá»™ Tài chính phát hiện có vi phạm trong lÄ©nh vá»±c giá xăng dầu thì có thể xá» lý, làm việc vá»›i Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng để kiểm tra, giải quyết. Tách nhÆ° váºy trong bối cảnh này theo tôi có thể tốt hÆ¡n.
NhÆ°ng sá»± thay đổi này, theo các chuyên gia, dÆ°á»ng nhÆ° chÆ°a thấy có tác Ä‘á»™ng gì tá»›i Ä‘iá»u hành giá mặt hàng này theo hÆ°á»›ng công khai, minh bạch mà chỉ là "thay tên đổi há»", ông nghÄ© sao?
- Tôi cho việc thay đổi này trong bối cảnh hiện nay chỉ là giải pháp tình thế thôi. Vì theo chủ trÆ°Æ¡ng của Chính phủ, từ nay đến hết năm 2015 sẽ phải cổ phần hóa hết các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c. Các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c thuá»™c quản lý của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng sẽ phải cổ phần hóa. Các bá»™ ngành lúc Ä‘ó, theo luáºt sẽ chỉ còn quản lý nhà nÆ°á»›c vá» mặt hàng chính, Ä‘Æ°a ra cÆ¡ chế chính sách, chứ không còn quản lý trá»±c tiếp các doanh nghiệp, can thiệp trá»±c tiếp vào giá cả, kinh doanh của doanh nghiệp.
Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng Ä‘ã có những Ä‘á»™ng thái tÆ°Æ¡ng đối tốt để "dá»n Ä‘Æ°á»ng" sau khi nháºn trách nhiệm chính vá» quản lý giá xăng dầu. Bá»™ Ä‘ã có chỉ thị vá» minh bạch hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu của Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam, nhÆ° công khai lÆ°Æ¡ng, thưởng của toàn bá»™ nhân sá»± lao Ä‘á»™ng của tổng công ty này trên trang web; công khai giá thế giá»›i, giá cÆ¡ sở mặt hàng xăng dầu...; bÆ°á»›c đầu thể hiện quyết tâm minh bạch hóa mặt hàng.
Triệt tiêu tính Ä‘á»™c quyá»n
Váºy chúng ta có thể kỳ vá»ng giá xăng dầu sẽ minh bạch hÆ¡n, cân đối hợp lý các lợi ích của nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp và ngÆ°á»i dân tốt hÆ¡n, không có sá»± xáo trá»™n lá»›n trên thị trÆ°á»ng..., thÆ°a ông?
- Dù có công bố nhiá»u thông tin cho ngÆ°á»i tiêu dùng biết song tôi cho rằng, sẽ vẫn chÆ°a thể có má»™t thị trÆ°á»ng xăng dầu minh bạch theo Ä‘úng nghÄ©a. Chúng ta Ä‘ã nói nhiá»u tá»›i việc minh bạch thông tin nhÆ°ng quan trá»ng hiện nay là minh bạch nhÆ° thế nào, bởi trong Ä‘iá»u kiện kinh doanh xăng dầu của ta hiện nay có nhiá»u yếu tố rất khó kiểm soát, dù anh có công bố thì cÅ©ng không thể nào rõ được. Äây là lúc giao thá»i nên chúng ta vẫn phải chấp nháºn những mù má» của thị trÆ°á»ng xăng dầu dù quản lý giá là Bá»™ Tài chính hay Công ThÆ°Æ¡ng.
Váºy không có cách nào để tránh cho ngÆ°á»i tiêu dùng bị thiệt thòi khi sá» dụng mặt hàng này, thÆ°a ông?
| Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long:Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vừa Ä‘á bóng, vừa thổi còi Äể Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘iá»u hành giá bán lẻ xăng dầu trong khi các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu Ä‘á»u là "con ruá»™t" của bá»™ này thì không khác gì để Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi. Lúc Ä‘ó, chuyện minh bạch giá xăng dầu càng khó đạt được. Tháºm chí, có thể sẽ có cả câu chuyện lợi ích nhóm ở Ä‘ây. |
NhÆ°ng cái mà ngÆ°á»i tiêu dùng quan tâm là giá cả xăng dầu phải lên xuống theo Ä‘úng thị trÆ°á»ng, không bị tăng cao má»™t cách vô lý?
- Việc Bá»™ Tài chính không quản lý giá xăng dầu mà "đứng ngoài" kiểm tra, kiểm soát thì đấy cÅ©ng là má»™t cách để minh bạch mà ngÆ°á»i tiêu dùng có thể hy vá»ng vào thị trÆ°á»ng xăng dầu tăng - giảm má»™t cách minh bạch, theo thị trÆ°á»ng. Má»™t nÆ¡i chịu trách nhiệm, má»™t nÆ¡i kiểm tra, kiểm soát có thể đảm bảo giá cả tốt hÆ¡n, hợp lý hÆ¡n cho ngÆ°á»i dân; tránh kiểu "quản lý táºp thể, cha chung không ai khóc" vá»›i mặt hàng này hiện nay mà ngÆ°á»i dân thì è cổ vá»›i giá xăng dầu tăng cao vô lý.
Tôi vẫn khẳng định là trong khi cái "gốc" của thị trÆ°á»ng xăng dầu chÆ°a thay đổi được thì chúng ta vẫn phải chấp nháºn những bất hợp lý, nhất là vá» giá của mặt hàng này hiện nay. Những gì Ä‘Æ°a ra hiện nay vẫn chÆ°a phải là cái gốc để giải quyết những bất hợp lý của thị trÆ°á»ng xăng dầu.
Xin cảm Æ¡n ông!
| Trong chÆ°Æ¡ng trình Dân há»i - Bá»™ trưởng trả lá»i tối 11.5, Bá»™ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng VÅ© Huy Hoàng khẳng định: Ba ná»™i dung của Chỉ thị 11 (ngày 22.4.2014) của Bộ Công ThÆ°Æ¡ng nhằm mục Ä‘ích để giá Ä‘iện, giá xăng dầu công khai, minh bạch, ngÆ°á»i dân sẽ được hưởng lợi từ việc nháºn những thông tin công khai nhÆ° thế. NgÆ°á»i dân biết được quy định pháp luáºt vá» vấn Ä‘á» này, và qua Ä‘ó có Ä‘iá»u kiện kiểm tra, giám sát xem ngành Ä‘iện và ngành xăng dầu có thá»±c hiện Ä‘úng các quy định pháp luáºt hay không. Ngoài ra, qua việc công bố công khai cÆ¡ cấu vá» giá Ä‘iện, giá xăng dầu, ngÆ°á»i dân có quyá»n được lá»±a chá»n giá hợp lý đối vá»›i mình. Thứ ba, vá»›i việc công khai này, ngÆ°á»i dân có khả năng tá»± xem xét, quyết định xem mình sá» dụng Ä‘iện, xăng dầu sao cho tiết kiệm và hiệu quả. |
Nguồn tin: Danviet
