Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng vừa có văn bản 120/BC-BCT báo cáo Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ đề xuất hÆ°á»›ng sá»­a đổi Nghị định 84/2009/NĐ-CP ngày 15-10-2009 nhằm Ä‘iêÌ€u hành linh hoạt và tăng cường quản lý Ä‘ối vá»›i hêÌ£ thống kinh doanh xăng dâÌ€u.

Theo Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, trong thời gian qua Nghị định 84 Ä‘ã từng bÆ°á»›c tạo ra má»™t thị trường xăng dầu cạnh tranh. Hiện Ä‘ã có 13 thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối kinh doanh nhập khẩu (NK) xăng dầu thuá»™c nhiều thành phần kinh tế khác nhau (9 thÆ°Æ¡ng nhân là DN nhà nÆ°á»›c, 4 thÆ°Æ¡ng nhân là DN ngoài quốc doanh). Ngoài ra, có khoảng 300 tổng đại lý, khoảng 4.500 đại lý và khoảng 10.000 cá»­a hàng xăng dầu, phần lá»›n là các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh.

Tính đến hết tháng 10-2012, thị phần của Petrolimex vào khoảng 50%, của Tổng công ty Dầu Việt Nam-PV Oil vào khoảng 16,6%; của Tổng công ty thÆ°Æ¡ng mại XNK Thanh Lá»… vào khoảng 5,3%... Nguồn cung xăng dầu trong thời gian qua cÆ¡ bản Ä‘áp ứng được tiêu thụ trong nÆ°á»›c. Đáng chú ý, Nhà nÆ°á»›c không còn phải bao cấp, bù lá»— xăng dầu. Giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c về cÆ¡ bản phản ánh và bám sát được xu hÆ°á»›ng biến Ä‘á»™ng giá xăng dầu thế giá»›i, làm giảm Ä‘áng kể tình trạng buôn lậu xăng dầu, chảy máu ngoại tệ…

Tuy Ä‘ánh giá cao những tiến bá»™ của Nghị định 84, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cÅ©ng chỉ ra và đề xuất má»™t số quy định cần được nghiên cứu Ä‘ể bổ sung, sá»­a Ä‘ổi. Ví nhÆ° những quy định Ä‘iều kiện vá»›i các thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu về cầu cảng, kho chứa, hệ thống phân phối, phÆ°Æ¡ng tiện vận chuyển… chÆ°a cho phép Ä‘ánh giá Ä‘úng năng lá»±c thá»±c sá»± của các thÆ°Æ¡ng nhân. Quy định Ä‘iều kiện còn thấp (cầu cảng 7.000 tấn, kho tiếp nhận 15.000 m3…) dẫn đến chÆ°a lá»±a chọn được thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối có tiềm lá»±c đủ mạnh để đảm bảo hệ thống phân phối khi có biến Ä‘á»™ng. 

Bên cạnh Ä‘ó, quy định được phép thuê cầu cảng, kho chứa, phÆ°Æ¡ng tiện vận tải… của nhau dẫn đến không khuyến khích và không lá»±a chọn được các thÆ°Æ¡ng nhân có năng lá»±c thá»±c sá»± đầu tÆ° cÆ¡ sở hạ tầng, tham gia thị trường; ngược lại, tạo ra sá»± phụ thuá»™c của các thÆ°Æ¡ng nhân gia nhập má»›i vá»›i thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối cÅ©, làm giảm tính cạnh tranh trong tÆ°Æ¡ng lai cÅ©ng nhÆ° tạo kẽ hở cho những thÆ°Æ¡ng nhân lợi dụng cÆ¡ chế, làm ăn chụp giật…

Đáng chú ý về công thức tính giá cÆ¡ sở, tại Nghị định 84 xác định mức giá mang tính trung bình để Ä‘iều hành, xem xét mức Ä‘á»™ chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán hiện hành, từ Ä‘ó tiến hành xá»­ lý mức giá cụ thể và áp dụng các biện pháp bình ổn giá. Giá cÆ¡ sở không phải là giá của má»™t thÆ°Æ¡ng nhân, không phải là giá của má»™t ngày, không phải là giá của má»™t lô hàng. Đây là mức giá thể hiện xu thế biến Ä‘á»™ng và chung cho tất cả thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối. 

Do vậy, theo Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng sẽ có tác dụng tích cá»±c tác Ä‘á»™ng đến hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của DN; khuyến khích DN lá»±a chọn bạn hàng, thời cÆ¡ giá nhập tốt, tổ chức mạng lÆ°á»›i kinh doanh hợp lý để có giá vốn thá»±c tế thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở, tạo ra lợi nhuận cao hÆ¡n mức lợi nhuận định mức quy định (300 đồng/lít, kg). Ngược lại, sẽ tạo ra sức ép đối vá»›i các DN nhập vá»›i giá cao, tổ chức mạng lÆ°á»›i kinh doanh chÆ°a hợp lý… dẫn đến có giá vốn cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở, lợi nhuận sẽ ít, thậm chí không có lợi nhuận, do Ä‘ó buá»™c các DN này phải tích cá»±c tổ chức lại hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh để có hiệu quả…

Má»™t số yếu tố trong giá cÆ¡ sở hiện nay Ä‘ã thay đổi nhÆ° “phí xăng dầu” hiện nay Ä‘ã chuyển thành “thuế bảo vệ môi trường”, thuế giá trị gia tăng trÆ°á»›c Ä‘ây không tính trên phí xăng dầu nhÆ°ng hiện nay có tính trên thuế bảo vệ môi trường… NhÆ° vậy là có sá»± sá»­a đổi và có sá»± thay đổi trật tá»± má»™t số yếu tố cầu thành giá cÆ¡ sở (má»™t số loại thuế, phí…) so vá»›i thời Ä‘iểm xây dá»±ng nghị định.

Đồng thời, trong cách tính giá cÆ¡ sở Ä‘ang tồn tại 2 tá»· giá tính giá cÆ¡ sở khi hạch toán xăng dầu: tá»· giá liên ngân hàng để tính thuế nhâÌ£p khẩu, thuế tiêu thụ đặc biêÌ£t và tá»· giá bán của ngân hàng thÆ°Æ¡ng mại khi tính giá CIF cÆ¡ sở.

Mặt khác, đối vá»›i tần suất Ä‘iều chỉnh giá, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho rằng, việc quy định thời gian giữa 2 lần Ä‘iều chỉnh giá liên tiếp tối thiểu là 10 ngày dÆ°Æ¡ng lịch đối vá»›i trường hợp tăng giá, tối Ä‘a là 10 ngày đối vá»›i trường hợp giảm giá là chÆ°a linh hoạt trong Ä‘iều kiện giá thế giá»›i diá»…n biến phức tạp cÅ©ng nhÆ° yêu cầu cần bình ổn thị trường, ổn định kinh tế vÄ© mô hàng năm…

Ngoài ra, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng chỉ ra, hiện nay lợi nhuận định mức, chi phí kinh doanh định mức được Bá»™ Tài chính quy định tại Thông tÆ° 234/2009/TT-BTC ngày 9/12/2009 (quy định chi phí kinh doanh cho 1 lít xăng, diezel, dầu hỏa là 600 đồng; 1kg dầu mazut là 400 đồng) xây dá»±ng từ năm 2009 đến nay Ä‘ã lạc hậu do các chi phí cầu thành Ä‘ã có nhiều biến Ä‘á»™ng (tiền lÆ°Æ¡ng, khấu hao, chi phí vận chuyển, chi phí tài chính…), do vậy, bên cạnh việc quy định nguyên tắc Ä‘iều chỉnh cÅ©ng cần có sá»± Ä‘iều chỉnh kịp thời các mức trên để xác lập mặt bằng giá cÆ¡ sở sát vá»›i thá»±c tế…

HÆ¡n nữa, Ä‘ối vá»›i biên Ä‘ôÌ£ Ä‘iêÌ€u chỉnh tăng, giảm giá xăng dâÌ€u, BôÌ£ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘êÌ€ xuất, câÌ€n nghiên cứu Ä‘ể quy định biên Ä‘ôÌ£ Ä‘iêÌ€u chỉnh giá phù hợp vá»›i biến Ä‘ôÌ£ng giá xăng dâÌ€u thế giá»›i: thay vì theo 3 mức 7%, 12% và trên 12% nhÆ° hiêÌ£n nay (Khoản 2, Khoản 3 ĐiêÌ€u 27) bằng các mức nhỏ hÆ¡n, chẳng hạn 3%, 5% và 7%; hoặc quy định mức Ä‘iêÌ€u chỉnh giá xăng dâÌ€u trong nÆ°á»›c khi chênh lêÌ£ch giữa giá cÆ¡ sở và giá hiêÌ£n hành bằng con số cụ thể (ví dụ trong phạm vi Ä‘ến 500 Ä‘ôÌ€ng/lít,kg thì thÆ°Æ¡ng nhân tá»± Ä‘iêÌ€u chỉnh giá bán; trên 500 Ä‘ến 1.000 Ä‘ôÌ€ng/lít,kg thì thÆ°Æ¡ng nhân tá»± Ä‘iêÌ€u chỉnh giá kết hợp vá»›i sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dâÌ€u; trên 1.000 Ä‘ôÌ€ng/lít,kg thì phải có ý kiến của liên BôÌ£ Tài chính- Công thÆ°Æ¡ng thÆ°Æ¡ng nhân má»›i được phép Ä‘iêÌ€u chỉnh giá; phạm vi này có thể thay Ä‘ổi theo Quyết định của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ, phù hợp vá»›i từng thời kỳ).

Nguồn tin: HNMO