Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vừa có báo cáo gá»­i Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ về Ä‘ánh giá, đề xuất sá»­a đổi những quy định được coi là “lá»— hổng” cần vá trong Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu.

Nhiều quy định trong Nghị định 84 khiến doanh nghiệp, tổng đại lý có thể lợi dụng để găm hàng (trong ảnh: Nhân viên cây xăng làm thủ tục Ä‘iều chỉnh giá).  Ảnh: Hồng VÄ©nh.

Lá»— hổng găm hàng

Theo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, vá»›i quy định của Nghị định 84, nguồn cung xăng dầu trong mọi tình huống cÆ¡ bản được Ä‘áp ứng. NhÆ°ng bá»™ này cÅ©ng thừa nhận má»™t số ná»™i dung quy định của Nghị định 84 cần được nghiên cứu, Ä‘ánh giá, chỉnh sá»­a, bổ sung để công tác Ä‘iều hành xăng dầu được chặt chẽ hÆ¡n, đảm bảo ngày càng cạnh tranh, công khai, minh bạch hÆ¡n.

Cụ thể, vá»›i các quy định Ä‘iều kiện kinh doanh xăng dầu hiện nay về cầu cảng, kho chứa, hệ thống phân phối, phÆ°Æ¡ng tiện vận chuyển hiện nay chÆ°a cho phép Ä‘ánh giá Ä‘úng năng lá»±c thá»±c sá»± của các DN vì các quy định Ä‘iều kiện còn quá thấp. Ngay nhÆ° quy định được phép thuê cầu cảng, kho chứa, phÆ°Æ¡ng tiện vận tải giữa các DN dẫn đến không khuyến khích và không lá»±a chọn được các DN có năng lá»±c thá»±c sá»± đầu tÆ° vào cÆ¡ sở hạ tầng, tham gia thị trường.

Má»™t quy định “lỏng lẻo” khác được chỉ ra Ä‘ó là việc hiện có khoảng hÆ¡n 300 tổng đại lý nhÆ°ng phần lá»›n các Ä‘Æ¡n vị này lại Ä‘i thuê lại cÆ¡ sở vật chất của chính DN kinh doanh nhập khẩu xăng dầu đầu mối.

Việc này dẫn đến thiếu minh bạch, dá»… bị lợi dụng để găm hàng, má»—i lần Ä‘iều chỉnh giá. Ngay việc không quy định cụ thể cÆ¡ quan quản lý nào chịu trách nhiệm quản lý các Ä‘iều kiện đối vá»›i tổng đại lý, đại lý cÅ©ng gây khó khăn cho việc quản lý nguồn cung cÅ©ng nhÆ° chất lượng xăng dầu.

Theo Ä‘ánh giá, công thức tính giá cÆ¡ sở hiện được tính bình quân phù hợp vá»›i số ngày dá»± trữ lÆ°u thông 30 ngày nhÆ°ng xét về yếu tố thị trường thì lại không phản ánh Ä‘úng, sát vá»›i biến Ä‘á»™ng giá hằng ngày của thị trường thế giá»›i.

Má»™t số yếu tố trong giá cÆ¡ sở Ä‘ã thay đổi nhÆ° dẫn đến sá»± thay đổi trật tá»± má»™t số yếu tố cấu thành giá.

Việc tồn tại hai tá»· giá khi hạch toán xăng dầu (tá»· giá liên ngân hàng để tính thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và tá»· giá bán của ngân hàng thÆ°Æ¡ng mại) cÅ©ng là vấn đề gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Đặc biệt, việc quy định thời gian giữa hai lần Ä‘iều chỉnh tăng, giảm giá liên tiếp tối thiểu là 10 ngày là chÆ°a linh hoạt trong Ä‘iều kiện giá thế giá»›i diá»…n biến phức tạp.

“Để đạt hiệu quả kinh doanh cao nhất, DN đầu mối thường có xu hÆ°á»›ng chọn phÆ°Æ¡ng án cố định ngày Ä‘iều chỉnh giá là 10 ngày/lần. Điều này được lặp Ä‘i lặp lại dá»… khiến đối tượng kinh doanh xăng dầu lợi dụng để đầu cÆ¡, trục lợi, gây xáo trá»™n thị trường” - Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nhận xét.

Việc áp dụng biên Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh tăng, giảm giá bán lẻ xăng dầu tÆ°Æ¡ng ứng mức 7%, 12% và trên 12% vào thời Ä‘iểm ban hành Nghị định 84 là phù hợp. NhÆ°ng đến nay, nếu quy về con số tuyệt đối thì sẽ rất lá»›n, nếu thá»±c hiện theo các mức này sẽ dá»… gây sốc cho nền kinh tế và người tiêu dùng.

Má»™t bất cập khác liên quan đến Quỹ Bình ổn giá xăng dầu được chỉ ra là hiện Nghị định chÆ°a quy định chế Ä‘á»™ công khai thông tin về kết quả tính toán giá cÆ¡ sở, sá»­ dụng Quỹ Bình ổn, chế Ä‘á»™ kiểm toán DN đầu mối. Tình trạng nhiều tổng đại lý, đại lý xé rào tăng mức chi trả hoa hồng, mua bán vá»›i nhiều đầu mối cÅ©ng nhÆ° mua bán lẫn nhau cÅ©ng là tồn tại cần khắc phục.

Nâng thời gian Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu lên 15 ngày?

Để khắc phục những bất cập trên, theo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, cần siết chặt các quy định nhÆ° phải quy định lá»™ trình bắt buá»™c DN đầu mối, tổng đại lý phải sở hữu hoặc đồng sở hữu, không được phép Ä‘i thuê, cho thuê hệ thống cÆ¡ sở vật chất của mình.

Ngoài ra, cần quy định áp dụng việc cấp giấy chứng nhận tổng đại lý, đại lý xăng dầu giao cho Sở Công ThÆ°Æ¡ng và Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng quản.

Nhằm hÆ°á»›ng tá»›i việc Ä‘iều chỉnh giá cho sát vá»›i diá»…n biến thị trường, Bá»™ Tài chính cÅ©ng đề xuất 3 phÆ°Æ¡ng án thay đổi về thời gian quy định Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu.

Theo phÆ°Æ¡ng án 1, chu kỳ tính giá cÆ¡ sở phù hợp vá»›i tần suất Ä‘iều chỉnh giá là 10 ngày. PhÆ°Æ¡ng án 2, quy định tần suất Ä‘iều chỉnh giá phù hợp vá»›i số ngày dá»± trữ lÆ°u thông (30 ngày) thay vì tần suất Ä‘iều chỉnh giá là 10 ngày nhÆ° hiện nay.

Tuy nhiên, việc tính giá cÆ¡ sở vẫn theo chu kỳ 30 ngày. PhÆ°Æ¡ng án 3, theo đề xuất của Bá»™ Tài chính, tần suất Ä‘iều chỉnh giá sẽ nâng lên thành 15 ngày.

Bá»™ Tài chính đề xuất nên chọn phÆ°Æ¡ng án nâng thời gian Ä‘iều chỉnh giá lên 15 ngày do Ä‘ây là phÆ°Æ¡ng án dung hòa được các Æ°u, nhược Ä‘iểm của hai phÆ°Æ¡ng án đầu tiên.

“Đề nghị bổ sung các hành vi cấm trong kinh doanh xăng dầu nhÆ° không được chi thù lao đại lý, tổng đại lý vượt mức quy định kèm theo là các chế tài xá»­ lý cho phù hợp” - Bá»™ Tài chính kiến nghị.

Nguồn tin: TP