Có khả năng các DN xăng dầu lại tăng giá bán lẻ trong thời gian tá»›i. Ảnh: H.T.

Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số lạm phát trong quí 1 Ä‘ã là 4%. NhÆ° vậy, mục tiêu kiềm chế lạm phát ở con số 7% trong năm 2010 sẽ cá»±c kỳ khó khăn, Đặc biệt là những nhóm ngành hàng có tính chất đầu vào của nền kinh tế nhÆ° xăng dầu, Ä‘iện, nÆ°á»›c, than, xi măng, sắt thép nếu cứ tùy tiện tăng giá má»™t cách vô tá»™i vạ hay lợi dụng đục nÆ°á»›c béo cò, té nÆ°á»›c theo mÆ°a thì sẽ ảnh hưởng rất lá»›n đến thá»±c hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát mà Chính phủ Ä‘ã đề ra và được Quốc há»™i thông qua.
Lý do mà các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu Ä‘Æ°a ra để biện minh cho việc tăng giá của mình là do giá dầu thế giá»›i tăng, tỉ giá ngoại tệ tăng nên nếu không tăng giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c thì doanh nghiệp sẽ bị lá»—. Thế nhÆ°ng, bài ca này của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu Ä‘ã ca mãi cả chục năm nay và chÆ°a thấy má»™t doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nào xin phá sản hoặc không kinh doanh xăng dầu. Ngược lại, to mồm kêu lá»— nhÆ°ng lại vẫn tiếp tục mở rá»™ng đại lý, của hàng bán lẻ và đăng ký thành lập doanh nghiệp má»›i bổ sung chức năng kinh doanh xăng dầu. Nếu kinh doanh mà lá»— thì chắc chắn không má»™t doanh nghiệp nào dám mở rá»™ng kinh doanh. Cả nÆ°á»›c có 10 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu vá»›i trên 10.000 cá»­a hàng bán lẻ, trong Ä‘ó tổng công ty xăng dầu Việt Nam trá»±c thuá»™c Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng quản lý chiến trên 60% thị phần cả nÆ°á»›c. Nói má»™t cách cụ thể là Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam vẫn là doanh nghiệp có sá»± chi phối thị trường xăng dầu Việt Nam. Do sá»± tăng giá xăng dầu hai lần vừa qua của Ä‘Æ¡n vị này Ä‘ã bị dÆ° luận phản đối và trÆ°á»›c áp lá»±c của dÆ° luận, Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam Ä‘ã công khai má»™t số cÆ¡ sở để biện minh cho sá»± tăng giá của mình. NhÆ°ng sá»± công khai này chÆ°a rõ ràng, chÆ°a đầy đủ và thiếu sức thuyết phục. Lý do tỉ giá ngoại tệ tăng là cách nói có tính bao biện. Do xăng dầu là mặt hàng đặc biệt nên luôn được sá»± quan tâm và há»— trợ đầy đủ của ngân hàng về ngoại tệ theo tỉ giá qui định. HÆ¡n nữa, ngoại tệ cÅ©ng chỉ má»›i Ä‘iều chỉnh trong khi giá dầu thị trường Thế giá»›i công bố thời gian vào ba tháng sau chứ ít khi có tính cấp kỳ, có nghÄ©a là xăng dầu được nhập khẩu từ khi giá ngoại tệ chÆ°a Ä‘iều chỉnh. Má»™t vấn đề khác nữa là cần phải minh bạch hÆ¡n là chi phí sản xuất kinh doanh, lÆ°u thông trong cÆ¡ cấu giá thành, Ä‘iều Ä‘ó chÆ°a thấy Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam công khai. Chắc chắn có Ä‘iều gì còn chÆ°a rõ ràng ở Ä‘ây nên Ä‘Æ¡n vị Ä‘ã không công khai yếu tố này. Và thá»±c tế, cÅ©ng thời Ä‘iểm mà Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam tăng giá lên 590Ä‘/lít xăng thì Ä‘ã có Ä‘Æ¡n vị kinh doanh xăng dầu có qui mô nhỏ hÆ¡n nhiều lại chỉ tăng có 400Ä‘/lít xăng. Do vậy, cần phải công khai và minh bạch đầy đủ cÆ¡ cấu giá thành để người tiêu dùng biết, sẵn sàng chia sẻ vá»›i ngành kinh doanh xăng dầu nếu bị lá»—, và ngành kinh doanh xăng dầu cÅ©ng cần ý thức trách nhiệm của mình, tránh chạy theo lợi nhuận. 

Xăng dầu được nhà nÆ°á»›c tạo Ä‘iều kiện cho doanh nghiệp kinh doanh theo cÆ¡ chế thị trường nhÆ°ng dứt khoát phải có sá»± quản lý, giám sát của cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng. Không thể để tồn tại Ä‘á»™c quyền doanh nghiệp và hám lợi bất chấp quyền lợi của người tiêu dùng và ảnh hưởng xấu đến phát triển kinh tế. Chúng ta chấp nhận thị trường nhÆ°ng không thể để doanh nghiệp thống lÄ©nh thị trường mặc sức tăng giá má»™t cách bất hợp lý.

(VOH)