Xuyên suốt các hoạt Ä‘á»™ng của Trung Quốc liên quan đến biển Đông là nhằm thiết lập chủ quyền trên thá»±c tế [de facto] trên vùng biển này bằng mọi phÆ°Æ¡ng thức có thể kể cả biện pháp vÅ© lá»±c. Trên thá»±c tế, việc tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối vá»›i các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam và vùng biển thuá»™c Biển Đông không hề có cÆ¡ sở pháp lý (de jure)

Biển Đông (mà người Trung Quốc vá»›i cách nhìn của họ gọi là biển Nam Hải) là má»™t khu vá»±c không hề Ä‘Æ¡n giản đối vá»›i các yêu sách của Trung Quốc. Vùng biển rá»™ng lá»›n cùng vá»›i hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa (mà nhiều bằng chứng lịch sá»­ và pháp lý chứng minh thuá»™c phần lá»›n chủ quyền của Việt Nam) Ä‘ang là đối tượng tranh chấp của nhiều bên.

Từ nhiều năm, Trung Quốc luôn coi Biển Đông là phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc, dù trong thời gian dài, Trung Quốc không hề chiếm hữu thá»±c tế và không có chá»— đứng chân tại khu vá»±c này (cho đến giữa thế ká»· 20).

Khi cÆ¡n khát dầu mỏ ngày càng gia tăng sức ép lên Trung Quốc, Biển Đông Ä‘ang càng giữ vai trò quan trọng, vì nguồn dầu khí tiềm năng dÆ°á»›i lòng đại dÆ°Æ¡ng cùng vá»›i các nguồn tài nguyên khác, vì tuyến hàng hải của Trung Quốc ra vá»›i thế giá»›i đều nằm ở vùng biển địa chiến lược này và ví tính toán chiến lược lâu dài của Trung Quốc vá»›i khu vá»±c và thế giá»›i.

Trữ lượng dầu lá»­a thế giá»›i tính đến hết năm 2008.

Theo tính toán của học giả Trung Quốc, hiện nay, toàn bá»™ vùng Biển Đông tiềm ẩn tài nguyên dầu khí, chí ít trị giá 1000 tá»· USD.

Xuyên suốt các hoạt Ä‘á»™ng của Trung Quốc liên quan đến Biển Đông là nhằm thiết lập chủ quyền trên thá»±c tế [de facto] trên vùng biển này bằng mọi phÆ°Æ¡ng thức có thể kể cả biện pháp vÅ© lá»±c. Trên thá»±c tế, việc tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối vá»›i các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam và vùng biển thuá»™c Biển Đông không hề có cÆ¡ sở pháp lý (de jure).

80% diện tích biển Đông

Từ năm 1951, khi còn là Bá»™ trưởng Ngoại giao, ông Chu Ân Lai Ä‘ã tuyên bố Ä‘òi hỏi chủ quyền vá»›i các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, dù vào thời Ä‘iểm Ä‘ó, Trung Quốc không hề có chá»— đứng ở Biển Đông.

Mấy chục năm qua, Trung Quốc không ngừng thá»±c hiện chiến lược "gặm nhấm từng bÆ°á»›c" bằng nhiều biện pháp trong Ä‘ó phải kể đến việc nhiều lần sá»­ dụng vÅ© lá»±c, mở rá»™ng sá»± hiện diện trên các đảo, quần đảo ở Biển Đông.

Song hành vá»›i các biện pháp "gặm nhấm" trên thá»±c địa, Trung Quốc Ä‘ã vận dụng bá»™ máy tuyên truyền và ngoại giao tuyên truyền về chủ quyền và thái Ä‘á»™ cứng rắn của nÆ°á»›c này đối vá»›i vấn đề Biển Đông (mà Trung Quốc gọi là biển Nam Hải) ở trong nÆ°á»›c và trên toàn thế giá»›i và coi Ä‘ó là chủ trÆ°Æ¡ng liên tục và thống nhất của Trung Quốc đối vá»›i Biển Đông.

Tuy nhiên, dù nhiều lần tuyên bố về chủ quyền vá»›i toàn bá»™ hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, cho tá»›i tháng 5/2009, Trung Quốc chÆ°a má»™t lần Ä‘Æ°a má»™t lần Ä‘Æ°a tuyên bố chính thức bản đồ về biên giá»›i, chủ quyền trên biển cho dù trong má»™t số bản đồ không chính thức trÆ°á»›c Ä‘ó, những ám chỉ về chủ quyền của Trung Quốc đối vá»›i má»™t vùng biển rá»™ng lá»›n trên Biển Đông Ä‘ã được thể hiện (bản đồ rÆ°á»›c Ä‘uốc Olympic 2008 là má»™t trong số Ä‘ó).

Ngày 13/5/2009, lần đầu tiên, Trung Quốc chính thức Ä‘Æ°a bản đồ có hình lưỡi bò lên Liên hiệp quốc (LHQ). Theo Ä‘ó, tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc chiếm tá»›i 80% diện tích Biển Đông.

TrÆ°á»›c Ä‘ó, Trung Quốc chỉ lẳng lặng Ä‘Æ°a bản đồ trong các há»™i nghị, diá»…n Ä‘àn quốc tế, khu vá»±c, cÅ©ng nhÆ° trong các tài liệu của nÆ°á»›c này, nhằm có sá»± công nhận thá»±c tế.

Hành Ä‘á»™ng này được các nÆ°á»›c xem là ngang ngược, bất chấp luật pháp quốc tế, vi phạm Công Æ°á»›c Luật biển năm 1982 của LHQ.

̣Đường Ä‘ỏ laÌ€ vuÌ€ng Trung Quốc tuyên bố chủ quyêÌ€n; Đường xanh laÌ€ các khu vÆ°Ì£c kinh tế EEZ theo Công ước LHQ vêÌ€ LuâÌ£t biển; Các Ä‘ảo xám laÌ€ nÆ¡i có tranh chấp. Ảnh: BBC

Điều Ä‘áng nói là, dù là quốc gia có công nghệ vẽ bản đồ hiện đại của thế giá»›i, thế nhÆ°ng, trong tấm bản đồ gá»­i lên LHQ, Trung Quốc lại ngang ngược vi phạm nguyên tắc cÆ¡ bản của thể hiện bản đồ. Thay vì thể hiện đường biên giá»›i dá»± kiến, do Ä‘ang còn tranh chấp vá»›i các nÆ°á»›c Đông Nam Á, Trung Quốc Ä‘ã thể hiện đường biên giá»›i trên Biển Đông là đường biên giá»›i quốc gia chính thức (vốn được quy định chỉ thể hiện sau khi các quốc gia láng giềng đạt được thỏa thuận về phân chia biên giá»›i trên biển).

"Những Ä‘á»™ng thái gần Ä‘ây cho thấy Trung Quốc Ä‘ang ngày càng mạnh bạo hÆ¡n trong việc Ä‘òi chủ quyền vì khả năng bảo vệ chủ quyền và giá trị kinh tế cÅ©ng nhÆ° chiến lược của các phần lãnh thổ họ Ä‘òi hỏi tăng lên", nhà nghiên cứu Michael Richardson trong bài viết trên báo The Straits Times của Singapore 18/05/2009

Gác tranh chấp, cùng khai thác

Trong khi ngang ngược Ä‘òi chủ quyền 80% diện tích Biển Đông, Trung Quốc lại chủ trÆ°Æ¡ng "gác tranh chấp, cùng khai thác" nhằm tranh thủ các nÆ°á»›c trong khu vá»±c, và dá»… bề cho hoạt Ä‘á»™ng của mình.

Nguyên tắc "gác tranh chấp, cùng khai thác" được bắt đầu vào ngày 10/8/1978, khi Trung Quốc xá»­ lý tranh chấp đảo Điếu NgÆ° vá»›i Nhật Bản ở biển Đông Hải. Ngoại trưởng Nhật Bản khi Ä‘ó là ông Sonoda trong chuyến thăm Trung Quốc Ä‘ã đề xuất vá»›i Đặng Tiểu Bình về vấn đề đảo Điếu NgÆ°. Đặng Tiểu Bình trÆ°á»›c hết nhấn mạnh đảo Điếu NgÆ° là lãnh thổ Trung Quốc sau Ä‘ó đề xuất gác vấn đề đảo Điếu NgÆ° lại 20-30 năm.

Ngày 25/10/1978, trong chuyến thăm Nhật Bản, khi tiến hành há»™i Ä‘àm vá»›i Thủ tÆ°á»›ng Takeo Fukuda, Đặng Tiểu Bình Ä‘ã nói: "về vấn đề đảo Điếu NgÆ°, có má»™t số cách nhìn nhận khác nhau, có thể không nói đến trong cuá»™c há»™i Ä‘àm này. Tôi Ä‘ã nói vá»›i Ngoại trưởng Sonoda rằng thế hệ này của chúng ta không đủ thông minh, không tìm ra được biện pháp giải quyết, thế hệ sau của chúng ta sẽ thông minh hÆ¡n, lấy đại cục làm trọng".

Ngày 31/5/1979, trong khi tiếp nghị sÄ© Nhật Bản Suzuki, Đặng Tiểu Bình Ä‘ã nhắc lại chủ quyền của Trung Quốc vá»›i đảo Điếu NgÆ°, lần đầu tiên đề xuất má»™t cách hoàn chỉnh kiến nghị "gác lại tranh chấp, cùng nhau khai thác".

Vá»›i Biển Đông (mà Trung Quốc gọi là biển Nam Hải) và các quốc gia Đông Nam Á có liên quan, Trung Quốc cÅ©ng giÆ¡ khẩu hiệu "gác tranh chấp, cùng khai thác" trong khi vẫn khăng khăng Ä‘òi chủ quyền thuá»™c về mình, dù thiếu cÆ¡ sở lịch sá»­ và pháp lý.

Trung Quốc Ä‘ã Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng thăm dò và khai thác tài nguyên trên vùng tranh chấp, dá»±a vào sức của các công ty dầu mỏ của Trung Quốc và mời chào sá»± tham gia của các đại gia dầu lá»­a thế giá»›i.

Trung Quốc cÅ©ng khuyến khích ngÆ° dân ra các khu vá»±c đảo không có người ở để khai thác và xây dá»±ng đảo, khuyến khích đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài và vốn xã há»™i tham gia vào hoạt Ä‘á»™ng khai thác lợi dụng hải đảo.

Ảnh: Economist

Để phục vụ cho việc khai thác và nhập khẩu dầu mỏ thông qua tuyến hàng hải quan trọng này, Trung Quốc thúc đẩy phát triển Ä‘á»™i tàu vận chuyển dầu quốc gia VLCCs. Đội tàu này có thể được huy Ä‘á»™ng trong trường hợp nguồn cung cấp nhiên liệu bị đứt mạch do tai nạn, cÆ°á»›p biển hoặc do Mỹ phong tỏa.
Báo Trung Quốc cÅ©ng cho hay, Trung Quốc cÅ©ng Ä‘ang soạn thảo "Luật bảo há»™ hải đảo" dá»± kiến phê duyệt trong năm 2009 và biên soạn "Quy hoạch bảo vệ khai thác hải đảo toàn quốc".

Vá»›i các nÆ°á»›c láng giềng có tranh chấp, Trung Quốc sá»­ dụng kinh tế và ngoại giao để che chắn và tranh thủ sá»± ủng há»™ của chính phủ các nÆ°á»›c vá»›i chủ trÆ°Æ¡ng "gác tranh chấp, cùng khai thác". Những cam kết ODA khổng lồ cho Philippines, việc ủng há»™ chính quyền Myanmar khi thế giá»›i quay lÆ°ng... là sá»± cụ thể hóa của chính sách bắt tay có Ä‘iều kiện này của Trung Quốc.

"Kiểm soát thá»±c tế làm cÆ¡ sở"

Thủ tÆ°á»›ng Chu Ân Lai của Trung Quốc từng nói: "hoạch định bất kỳ má»™t đường biên giá»›i nào, cuối cùng đều chỉ có thể lấy tuyến kiểm soát thá»±c tế làm cÆ¡ sở. Biên giá»›i trên bá»™ là nhÆ° vậy, kiểm soát vùng biển cÅ©ng nhÆ° vậy".

Song song vá»›i việc kiểm soát thá»±c tế bằng khai thác tài nguyên, Trung Quốc đầu tÆ° lá»›n cho hoạt Ä‘á»™ng hải quân, nhất là thời gian gần Ä‘ây, khi Trung Quốc triển khai hệ thống "phòng ngá»± biển thời bình".

Lấy lí do chống lại các nguy cÆ¡ Ä‘e dọa an ninh dầu mỏ trên biển, Trung Quốc tăng cường lá»±c lượng hải quân trên Biển Đông. Cuốn sách trắng của Trung Quốc được soạn thảo năm 2006 Ä‘ã cụ thể hóa quan Ä‘iểm của Bắc Kinh về hải quân, trong Ä‘ó trật tá»± Æ°u tiên quân sá»± của Trung Quốc có sá»± Ä‘iều chỉnh, từ lục quân giữ vị thế nổi trá»™i sang Æ°u tiên hải quân và không quân.

Trong Ä‘ó, hải quân chuyển từ loại hình phòng ngá»± bờ biển gần sang phòng ngá»± biển gần, không quân từ loại hình phòng thủ vùng trời lãnh thổ sang vừa tấn công, vừa phòng thủ. Đội ngÅ© cán bá»™ hải quân, không quân cÅ©ng được quan tâm đầu tÆ°, tăng từ 14% giá»›i chức quân sá»± Trung Quốc năm 1992 sang 25% năm 2007.

Thậm chí, má»›i Ä‘ây, tÆ¡Ì€ China Daily trích lÆ¡Ì€i ông Võ Trang, CuÌ£c trưởng CuÌ£c NgÆ° nghiêÌ£p vaÌ€ Quản lý Cảng cá Nam Hải cho hay "Trung Quốc sẽ tâÌ£n duÌ£ng tối Ä‘a các taÌ€u hải quân cũ, vaÌ€ có thể Ä‘óng mới taÌ€u tuâÌ€n dÆ°Æ¡ng, tuÌ€y theo nhu câÌ€u."

Mức chi quân sá»± của Trung Quốc được ghi nhận có tốc Ä‘á»™ tăng vượt bậc, trong Ä‘ó phần lá»›n chi phí để hiện đại hóa hải quân. Giá»›i chuyên gia quân sá»± Trung Quốc thừa nhận Trung Quốc Ä‘ã phát triển từ lá»±c lượng phòng thủ ven biển thành lá»±c lượng hải quân có khả năng vÆ°Æ¡n xa.

Má»›i Ä‘ây, Trung Quốc Ä‘ã cho xây dá»±ng căn cứ tàu ngầm hạt nhân ở đảo Hải Nam, răn Ä‘e và ngăn chặn hành Ä‘á»™ng của các bên hữu quan tại vùng biển còn tranh chấp chủ quyền. Vá»›i vấn đề năng lượng, giá»›i quan sát cho rằng, căn cứ này là căn cứ tiền duyên, bÆ°á»›c chuẩn bị quan trọng của Trung Quốc cho các cuá»™c tranh giành nguồn tài nguyên dầu mỏ tại khu vá»±c quần đảo Trường Sa. Sá»± kết hợp của căn cứ này và các công trình quân sá»± Trung Quốc Ä‘ã dá»±ng lên ở quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc chiếm của Việt Nam bằng vÅ© lá»±c, sẽ khiến Trung Quốc đủ sức kiểm soát toàn bá»™ khu vá»±c Biển Đông.

Từ đầu năm 2009 đến nay, Trung Quốc cÅ©ng thường xuyên Ä‘iều tàu tiến hành tuần tra quân sá»± và phi quân sá»± (bằng các tàu ngÆ° chính thá»±c chất là tầu có vÅ© trang được hoán cải) ở khu vá»±c Biển Đông, tăng cường hoạt Ä‘á»™ng thá»±c tế, cả về khai thác dầu khí, Ä‘ánh bắt cá, nghiên cứu địa chất... và an ninh.

"Mềm rắn cùng thi hành"

Ngày 26/2/2009, mạng Milchina.com của Trung Quốc dẫn lời má»™t chuyên gia quân sá»± nói "hòa bình không thể dá»±a vào ngàn vạn lần thề bồi và hiệp nghị mà thá»±c hiện được. Trừ những hiệp thÆ°Æ¡ng tất yếu ra, vào thời cÆ¡ thích hợp, Trung Quốc nên thể hiện thá»±c lá»±c quân sá»± trên biển để bảo vệ chủ quyền biển".

"Trung Quốc phải chuẩn bị mềm rắn cùng thi hành, tiên lá»… hậu binh". Khi lá»… không hiệu quả thì phải dùng binh, nhÆ°ng binh không phải chỉ là Ä‘ánh nhau mà còn phải là vận dụng sức mạnh tổng hợp của đất nÆ°á»›c".

Đẩy mạnh khai thác dầu khí trên biển.

Trên thá»±c tế, quan Ä‘iểm "mềm rắn cùng thi hành" không có gì má»›i vá»›i Trung Quốc. Trong suốt hÆ¡n 30 năm qua, Trung Quốc không ít lần sá»­ dụng hình thái tấn công quân sá»± quy mô nhỏ, gặm nhấm từng bÆ°á»›c.
Vá»›i Việt Nam, Trung Quốc Ä‘ã hai lần sá»­ dụng vÅ© lá»±c vào các năm 1974 và 1988 tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Nhờ Ä‘ó, từ chá»— không hề đứng chân trên Biển Đông, Trung Quốc Ä‘ã chiếm Ä‘óng toàn bá»™ quần đảo Hoàng Sa và 7 đảo (bãi Ä‘á ngầm) trên quần đảo Trường Sa vốn thuá»™c chủ quyền lâu đời của Việt Nam.

TÆ°Æ¡ng tá»±, vào các năm 1996, 1997, Trung Quốc cÅ©ng dùng vÅ© lá»±c chiếm đảo vốn thuá»™c quyền quản lý của Philippines.

Bên cạnh việc dùng vÅ© lá»±c trá»±c tiếp chiếm đảo, Trung Quốc cÅ©ng chủ trÆ°Æ¡ng và áp dụng các hình thức: Ä‘e dọa bằng vÅ© lá»±c vá»›i ngÆ° dân các nÆ°á»›c khác hoặc gây sức ép kinh tế vá»›i các công ty dầu khí quốc tế nhằm ngăn chặn các nÆ°á»›c khai thác tài nguyên trong vùng khai thác.

Là người đề xuất chủ trÆ°Æ¡ng: "chủ quyền thuá»™c ta, gác tranh chấp, cùng khai thác, cùng hưởng lợi" tại Biển Đông, thế nhÆ°ng từ tháng 3 năm nay, Trung Quốc Ä‘ã cải biến tàu chiến thành tàu Ä‘ánh cá để làm nhiệm vụ "tuần tra tại Biển Đông, có quyền kiểm tra, bắt giữ các tầu nÆ°á»›c ngoài vi phạm luật, lệnh cấm của Trung Quốc"... Má»™t số tàu cá Việt Nam và mấy nÆ°á»›c trong ASEAN Ä‘ã bị bắt giữ, bị Ä‘âm chìm, nhà nghiên cứu Trung Quốc, ông DÆ°Æ¡ng Danh Dy nói.

Trung Quốc cÅ©ng dùng nhiều biện pháp nhằm lôi kéo riêng rẽ từng nÆ°á»›c thành viên ASEAN, chia rẽ họ trong ứng xá»­ về vấn đề Biển Đông. Trong nhiều trường hợp, Trung Quốc Ä‘ã lôi kéo má»™t nÆ°á»›c Ä‘i Ä‘êm, đặt các nÆ°á»›c còn lại trong thế bị Ä‘á»™ng... Đó cÅ©ng là Ä‘iều các học giả quốc tế quan ngại khi bàn về khả năng hợp tác trong ASEAN để trở thành đối trọng vá»›i Trung Quốc trong vấn đề biển Đông. Đáng tiếc, dường nhÆ°, chiến lược của Trung Quốc Ä‘ang phát huy hiệu quả.

Má»›i Ä‘ây, ngay trÆ°á»›c thềm há»™i nghị ASEAN tại Thái Lan, Đại sứ Trung Quốc tại ASEAN, bà Tiết Hãn Cần Ä‘ã tái khẳng định lập trường của Trung Quốc, rằng các bất đồng ở Biển Đông là "vấn đề song phÆ°Æ¡ng, chứ không phải Ä‘a phÆ°Æ¡ng". Bà Tiết Hãn Cần nói: "Trung Quốc cho rằng Ä‘ây là bất đồng giữa Trung Quốc và các nÆ°á»›c riêng rẽ xung quanh Biển Đông, chứ không phải giữa Trung Quốc và ASEAN. Bởi vậy, chính phủ Trung Quốc muốn giải quyết các tranh chấp lãnh thổ thông qua các Ä‘àm phán song phÆ°Æ¡ng". Thá»±c tế, Há»™i nghị Ä‘ã bỏ sót vấn đề biển Đông sang má»™t bên, mà nhiều người cho là sá»± thất bại của ASEAN và các nÆ°á»›c liên quan đến tranh chấp.

Cùng vá»›i sá»± lá»›n mạnh về kinh tế và vị thế quốc tế, Trung Quốc cÅ©ng ngày càng cứng rắn hÆ¡n trong ứng xá»­ liên quan đến vấn đề Biển Đông, kể cả vá»›i Mỹ mà sá»± kiện tàu Impeccable của Mỹ đụng Ä‘á»™ vá»›i tàu Trung Quốc là minh chứng rõ ràng.

Có thể nói, biển Đông chÆ°a lúc nào lặng sóng, dù có lúc, nó chỉ là sóng ngầm dÆ°á»›i mặt biểu hữu nghị của các thảo luận và cam kết tay Ä‘ôi, tay ba.

tuanvietnam