CPI mặt hàng xăng, dầu diezen vào tháng 7/2012 so vá»›i đầu năm chỉ tăng gần 1% thì vé máy bay tăng xấp xỉ 20%.

Thoái thác trách nhiệm?

HÆ¡n 9 giờ tối ngày 20/7, phóng viên nhận được thông tin từ Bá»™ Tài chính về việc Ä‘iều hành giá xăng dầu. Lần này, Ä‘iều “lạ” là Bá»™ không chỉ rõ mức Ä‘iều chỉnh giá mà nói về chuyện doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối Ä‘ang áp dụng mức giá bán lẻ thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở.

Rất có “trách nhiệm”, Bá»™ Tài chính cho biết cụ thể, xăng RON 92 có giá bán thấp hÆ¡n 390 đồng/lít; dầu diezen thấp hÆ¡n 412 đồng/lít; dầu hỏa chênh lệch là 348 đồng/lít; còn dầu mazút thấp hÆ¡n 71 đồng/kg so vá»›i giá cÆ¡ sở.

“Trên cÆ¡ sở chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán hiện hành theo tính toán của Bá»™ Tài chính nhÆ° trên, đề nghị các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối chủ Ä‘á»™ng rà soát lại phÆ°Æ¡ng án giá, cách tính giá Ä‘ã đăng ký để quy định giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c phù hợp vá»›i diá»…n biến của giá cÆ¡ sở…”, văn bản của Bá»™ thông tin đến các doanh nghiệp.

Dù không khẳng định cho phép doanh nghiệp tăng giá bán lẻ, văn bản của Bá»™ Tài chính Ä‘ã mở đường cho việc này. Trên thá»±c tế, đến 10 giờ tối cùng ngày, hàng loạt doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối đều đồng loạt tăng giá bán. Đặc biệt là mức “kênh” giống nhau, tăng 400 đồng/lít đối vá»›i xăng RON 92.

Sá»± thay đổi trong cách thông tin về Ä‘iều hành giá xăng dầu của Bá»™ Tài chính lần này xuất phát từ việc Ä‘iều chỉnh trong má»™t văn bản má»›i áp dụng.

Hôm 21/6, sau 4 lần Ä‘iều chỉnh giảm giá liên tiếp để “dọn đường” cho việc áp dụng cÆ¡ chế giá thị trường, Bá»™ Tài chính có văn bản cho phép các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối thá»±c hiện quyền quyết định giá trong biên Ä‘á»™ và tần suất Ä‘iều chỉnh được quy định tại Nghị định 84/2009/NĐ-CP. NhÆ°ng, quan trọng là trÆ°á»›c khi Ä‘iều chỉnh vẫn phải báo cáo Bá»™.

Về bản chất, sá»± khác biệt có chăng chỉ là việc Bá»™ Tài chính sẽ không còn ra văn bản chỉ đạo về giá vá»›i các mức thay đổi cụ thể, nhÆ°ng vẫn nắm quyền “sinh - sát” vá»›i tăng/giảm giá xăng dầu của doanh nghiệp.

Ngược lại, sẽ không thể chê trách Bá»™ về việc tăng, hay giảm giá của các mặt hàng này. Má»™t sá»± thoái thác trách nhiệm?

Trong khi Ä‘ó đối vá»›i người tiêu dùng, sẽ chẳng có tác Ä‘á»™ng tích cá»±c nào khi giá bán xăng dầu vẫn phải theo nguyên tắc bảo đảm quyền lợi các bên, mà trong các mối tÆ°Æ¡ng quan lợi ích Ä‘ó, tất nhiên, doanh nghiệp không thể chấp nhận thua lá»—; thuế có thể thu cao, hay thấp chứ không bù vào giá bán.

Riêng vá»›i các kênh thông tin, sẽ khó khăn hÆ¡n để thu nhận và thông báo đến người dân, doanh nghiệp về giá xăng dầu trên thị trường. Tức là, sẽ phải lấy thông tin từ doanh nghiệp, sau má»—i lần Bá»™ Tài chính “mở đường” cho cÆ¡ há»™i tăng/giảm của giá xăng dầu.

Và đối xá»­ vá»›i CPI

Nhìn ở góc Ä‘á»™ tác Ä‘á»™ng đến các đối tượng liên quan kể trên, thay đổi trong cách Ä‘iều hành giá xăng dầu của Bá»™ Tài chính, có lẽ, bắt nguồn từ việc lâu nay người dân và doanh nghiệp không mấy hài lòng vá»›i má»—i lần tăng/giảm giá.

“Mặc dù giá xăng dầu Ä‘ã giảm liên tiếp nhiều lần, nhÆ°ng đầu năm tăng cao, gần Ä‘ây có giảm nhÆ°ng chỉ nhỏ giọt nên không làm lợi gì cho sản xuất”, Phó tổng giám đốc Công ty CP Tập Ä‘oàn Thạch Bàn Nguyá»…n Trọng Kiên cho biết.

Quan Ä‘iểm của ông Kiên cÅ©ng được nhiều chuyên gia đồng tính. Có ý kiến cho rằng, Ä‘áng lẽ Bá»™ Tài chính trÆ°á»›c khi “tháo quyền” định giá cho doanh nghiệp Ä‘ã có thể giảm má»™t lần nhiều hÆ¡n Ä‘ã từng thá»±c hiện. Điều Ä‘ó được kỳ vọng gây hiệu ứng tốt hÆ¡n đối vá»›i các doanh nghiệp Ä‘ang trong tình cảnh sản xuất khó khăn, nợ nần chồng chất.

Tâm lý không hài lòng vá»›i cách Ä‘iều hành giá xăng dầu lâu nay cÅ©ng được Viện Kinh tế - Tài chính chỉ rõ trong má»™t nghiên cứu công bố cuối năm ngoái.

“Khi cách nhìn nhận về lợi ích, trách nhiệm của doanh nghiệp, nhà nÆ°á»›c và của người tiêu dùng chÆ°a hoàn toàn thống nhất thì má»™t sá»± thật là giá cả hầu hết sản phẩm trong xã há»™i Ä‘ã tăng lên khi có Ä‘iều chỉnh tăng giá xăng dầu… và khi Ä‘ã tăng lên thì hầu nhÆ° không có xu hÆ°á»›ng giảm, ngay cả trong trường hợp giá xăng dầu Ä‘ã giảm”, nguồn tin trên cho hay.

Biến số Ä‘áng chú ý dÆ°á»›i góc nhìn của cÆ¡ quan thống kê về vấn đề này nhÆ° sau: trong khi CPI mặt hàng xăng, dầu diezen vào tháng 7/2012 so vá»›i đầu năm chỉ tăng gần 1% thì vé máy bay tăng xấp xỉ 20%, vé ô tô khách là khoảng 6%, vé tàu thủy 2,7%; xe buýt công cá»™ng tăng 5,4%.

Riêng cÆ°á»›c taxi và vé tàu hỏa dù có giảm nhẹ trong tháng này thì vẫn còn tăng so vá»›i cuối năm ngoài khoảng 4,9% và trên 24,2%.

NhÆ° vậy, việc xăng dầu tăng giá 3 lần, giảm giá tá»›i 5 lần từ đầu năm đến nay, nếu xét ở hiệu ứng đối vá»›i xã há»™i thông qua cÆ°á»›c phí vận chuyển là không nhiều, thậm chí vẫn “lợi bất cập hại”.

“Trong nền kinh tế thị trường, nhiều khi tốt nhất là không cần sá»± can thiệp của cÆ¡ quan Ä‘iều hành để Ä‘iều chỉnh quan hệ kinh tế”, ông Nguyá»…n Đình Cung, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung Æ°Æ¡ng từng phát biểu đại ý nhÆ° vậy vá»›i báo chí.

Ở góc nhìn Ä‘ó, câu hỏi đặt ra lúc này là việc nhà nÆ°á»›c Ä‘ôi lúc phải giảm thuế suất đối vá»›i xăng dầu nhập khẩu, chấp nhận thiệt thòi về phía ngân sách; người dân phải mua giá cao để trích tiền vào quỹ bình ổn giá xăng dầu… thì những khoản tiền Ä‘ó Ä‘ã được sá»­ dụng thế nào để Ä‘em lại lợi ích cho nền kinh tế?

Nguồn tin: Thời báo ngân hàng