Trong phiên giao dịch hôm qua ngày thứ Hai, giá dầu thô brent nhảy vọt 1,75%, lên tá»›i 104,25USD/thùng, mức cao nhất kể từ sau cuá»™c khủng hoảng tài chính 2008.

Các công ty năng lượng châu Âu hiện Ä‘ang tiến hành sÆ¡ tán má»™t số nhân viên của mình khỏi Libi - má»™t nhà sản xuất dầu và khí gas lá»›n cho thị trường châu Âu.

Cùng lúc, giá cổ phiếu tại Italia của hãng dầu lá»­a ENI (Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng tại Libi) giảm 4,4%.

Mối liên hệ vá»›i Italia

Hôm thứ Hai, công ty Italia này cho biết cuá»™c bạo Ä‘á»™ng không ảnh hưởng gì tá»›i các hoạt Ä‘á»™ng của họ.

Italy chiếm khoảng 1/3 sản lượng dầu và khí gas xuất khẩu của Li-bi; Ä‘ây là khách hàng lá»›n nhất của quốc gia này cho tá»›i nay.

Theo lời má»™t nhà phân tích, ENI Ä‘ã mua gas từ Li-bi trong nhiều thập ká»· qua, và hiện là tâm Ä‘iểm của mối quan hệ chính trị gắn bó giữa hai quốc gia.

Giai Ä‘oạn 2008-09, chính phủ Li-bi từng cân nhắc chuyện mua tá»›i 10% cổ phần tại ENI, tuy nhiên, dá»± định đầu tÆ° này Ä‘ã không được xúc tiến.

Khoảng 13% doanh số của công ty đến từ Li-bi, và 30% từ Bắc Phi; nhÆ° vậy có thể thấy công ty này sẽ chịu ảnh hưởng lá»›n nhÆ° thế nào trÆ°á»›c tình hình bất ổn định trong khu vá»±c.

Tuy rằng thị trường chủ yếu hiện vẫn chỉ lo lắng về những tác Ä‘á»™ng trÆ°á»›c mắt của cuá»™c bạo Ä‘á»™ng, song chuyên gia phân tích trên cho hay, cÅ©ng nên nghÄ© tá»›i chuyện nếu chính quyền má»›i tiếp quản, thì tài sản tại Li-bi của ENI và các nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài khác có thể sẽ bị tịch thu.

Giám sát tình hình

Công ty Italia này cho hay họ Ä‘ang tiến hành Ä‘Æ°a gia quyến của các nhân viên và các bá»™ phận nhân sá»± không quá cần thiết hồi hÆ°Æ¡ng, đồng thời "tăng cường củng cố các biện pháp an ninh để bảo đảm an toàn cho người và nhà máy".

ENI không phải là công ty dầu lá»­a nÆ°á»›c ngoài duy nhất chịu tác Ä‘á»™ng của những sá»± kiện tại Libi.

Giá cổ phiếu của công ty OMV của Áo - má»™t công ty châu Âu khác cÅ©ng có nhiều năm hoạt Ä‘á»™ng tại Libi - giảm khoảng 4,3% vào giờ trÆ°a ngày thứ Hai.

OMV, cùng vá»›i Royal Dutch Shell và Norway's Statoil, đều tuyên bố sẽ rút má»™t số hoặc toàn bá»™ nhân viên về nÆ°á»›c.

BP cÅ©ng Ä‘ang có ý định sÆ¡ tán má»™t số trong số 140 nhân viên của mình khỏi quốc gia này. Chỉ có 40 người trong số các nhân viên của công ty làm việc tại Libi là người nÆ°á»›c ngoài.

Má»™t phát ngôn viên của công ty Anh này cho biết họ Ä‘ang theo dõi tình hình và "chuẩn bị sÆ¡ tán má»™t số gia Ä‘ình và má»™t số nhân viên không thật cần thiết trong má»™t hai ngày tá»›i".

BP cÅ©ng Ä‘ã tạm dừng các hoạt Ä‘á»™ng khoan dầu ngoài khÆ¡i tại Libi, tuy rằng họ má»›i chỉ Ä‘ang ở giai Ä‘oạn chuẩn bị chứ chÆ°a Ä‘i vào lấy dầu thá»±c sá»±.

Tuy nhiên, BP cho hay công việc thăm dò riêng biệt trên bờ tại Địa Trung Hải, phần lãnh hải của Libi, không bị ảnh hưởng.

Văn phòng nÆ°á»›c ngoài VÆ°Æ¡ng Quốc Anh cÅ©ng khuyên những người không có nhu cầu ở lại quốc gia này nên rời Ä‘i ngay bằng những phÆ°Æ¡ng tiện thÆ°Æ¡ng mại nếu an toàn; Mỹ cÅ©ng cảnh báo các công dân nÆ°á»›c mình không nên tá»›i Ä‘ây nếu không thá»±c sá»± cần thiết.

Trong khi Ä‘ó, Thổ NhÄ© Kỳ cÅ©ng cho biết họ Ä‘ã nhận được Ä‘Æ¡n xin được Ä‘Æ°a trở về quê nhà của khoảng 3.000 công dân nÆ°á»›c họ; và chiếc máy bay đầu tiên cÅ©ng Ä‘ã được Ä‘iều tá»›i Benghazi, trung tâm của cuá»™c nổi dậy, vào hôm Chủ nhật vừa rồi.

Thị trường nhấp nhổm

Các thị trường hàng hóa cÅ©ng Ä‘ang lo lắng không chỉ vì Libi mà còn vì má»™t mối Ä‘e dọa khác nữa là tình hình bất ổn có khả năng leo thang tại Iran, nÆ°á»›c sản xuất dầu lá»­a lá»›n thứ hai trong Tổ chức Các quốc gia Xuất khẩu Dầu Opec.

CÅ©ng có ý kiến lo ngại rằng ngay cả nhà sản xuất dầu lá»›n nhất Opec, Ả-rập Xê-út, cÅ©ng có thể lâm vào tình cảnh tÆ°Æ¡ng tá»± dù rằng chế Ä‘á»™ Ä‘á»™c tài ở Ä‘ây vẫn chÆ°a gặp phải cuá»™c biểu tình nào.

Các nguồn cung cấp dầu tại Libi và các nÆ¡i khác vẫn chÆ°a bị gián Ä‘oạn nghiêm trọng bởi các sá»± kiện diá»…n ra tại Trung Đông.

Tuy vậy, có tin lãnh đạo bá»™ lạc Al-Suwayya ở phía Ä‘ông Libi nói rằng họ sẽ tìm cách ngăn chặn hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu dầu sang châu Âu nếu chính quyền Gaddafi vẫn tiếp tục Ä‘àn áp người biểu tình.

Theo các nguồn tin trên báo chí sở tại, các cuá»™c biểu tình của công nhân Ä‘ã khiến giếng dầu Nafoora do má»™t công ty con của công ty dầu lá»­a nhà nÆ°á»›c Libi quản lý phải Ä‘óng cá»­a; các cuá»™c biểu tình cÅ©ng Ä‘ã làm Ä‘ình trệ hoạt Ä‘á»™ng của nhà máy lọc dầu Rus Lanuf.

Libi chỉ chiếm 2% tổng sản lượng dầu khai thác trên thế giá»›i, nhÆ°ng theo Æ°á»›c tính, thị phần của họ trên thị trường dầu lá»­a châu Âu là vào khoảng 10%.

Sản xuất dầu là ngành thiết yếu trong nền kinh tế Libi; xuất khẩu dầu chiếm tá»›i 95% hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu và 25% sản lượng kinh tế của nÆ°á»›c này.

Nguồn: VEF