Chi hoa hồng cho đại lý cao ngất, vượt định mức kinh doanh; lãi nhÆ°ng lại kêu lá»—; đầu tÆ° ra ngoài ngành không mang lại hiệu quả..., hàng loạt yếu kém, vi phạm của các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu được Ä‘oàn kiểm tra Bá»™ Tài chính chỉ rõ trong cuá»™c họp báo ngày 19.12.

Đợt kiểm tra kéo dài hÆ¡n 1 tháng của Bá»™ Tài chính diá»…n ra tại 4 DN gồm Tổng công ty (TCT) xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), TCT dầu Việt Nam (PVOil), Công ty (CT) dầu khí Đồng Tháp (Petimex), CT dầu khí TP.HCM (Saigon Petro), nhằm làm rõ 2 ná»™i dung: việc giảm giá xăng, dầu ngày 26.8 của Bá»™ Tài chính có cÆ¡ sở hay không khi hàng loạt DN “kêu lá»—”; kiểm tra giá vốn, giá nhập khẩu và kết quả kinh doanh của DN từ đầu năm đến hết tháng 6.2011.

Vung tay chi hoa hồng cho đại lý

TrÆ°á»›c Ä‘ó, liên quan đến đợt giảm giá vào ngày 26.8, Bá»™ Tài chính Ä‘ã gặp phải làn sóng phản ứng dữ dá»™i từ các DN vá»›i lập luận vì sao Ä‘ang lá»— to lại bắt phải giảm giá. Thậm chí, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cÅ©ng cho rằng, giảm giá nhÆ° Bá»™ Tài chính sẽ khiến thị trường rối loạn, có nguy cÆ¡ sập mạng lÆ°á»›i. Tại thời Ä‘iểm này, ông Nguyá»…n Ngọc Bảo, TGĐ Petrolimex, “kêu” DN Ä‘ang lá»— hÆ¡n 1.800 tỉ đồng (tính từ đầu năm đến ngày 26.8), không có căn cứ để giảm giá xăng.

Theo kết luận của tổ kiểm tra, tính từ đầu năm đến 30.6, Petrolimex có lá»—, nhÆ°ng chỉ tính riêng giai Ä‘oạn từ 1.7 đến 26.8 DN này lãi 130 tỉ đồng. NhÆ° vậy, theo quy định thì DN phải giảm giá bán để chia sẻ vá»›i nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng. Cụ thể, tại thời Ä‘iểm này xăng Ron 92 được Petrolimex bán giá 21.000 đồng/lít, cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở 202 đồng/lít, chÆ°a tính lợi nhuận định mức 300 đồng/lít. Cùng thời gian trên, Saigon Petro báo lá»— 44,6 tỉ đồng nhÆ°ng thá»±c tế lãi 48 tỉ đồng, Petimex báo lá»— 55,23 tỉ đồng nhÆ°ng thá»±c tế lãi 22 tỉ đồng.

Sá»± khác biệt về các con số trên, theo kết luận kiểm tra là do các DN Ä‘ã chi trả hoa hồng cho các đại lý quá lá»›n. Theo quy định, tất cả các loại chi phí kinh doanh định mức (chi hoa hồng, thuế, phí...) của 1 lít xăng, dầu không được quá 600 đồng, nhÆ°ng các DN Ä‘ã “vung tay quá trán”, có thời Ä‘iểm chi hoa hồng lên tá»›i 1.000 đồng/lít. Tại CT xăng dầu B12 của Petrolimex, từ tháng 3 đến 9.2011, chi hoa hồng cho đại lý lên tá»›i 630 đồng/lít xăng, 830 đồng/lít dầu. Tuy nhiên, mức chi trên chÆ°a thấm gì so vá»›i PVOil khi DN này vào ngày 12.7 chi tá»›i 1.050 đồng/lít xăng.

Chi quá tay khiến chi phí kinh doanh thá»±c tế của Petrolimex vượt khoảng 522 tỉ đồng so vá»›i chi phí định mức nhà nÆ°á»›c ban hành. Vì vậy, báo lá»— của Petrolimex đến 30.6 là hÆ¡n 1.800 tỉ đồng, thá»±c tế theo Ä‘oàn kiểm tra chỉ khoảng 1.300 tỉ đồng. Tổ kiểm tra Ä‘ã chỉ ra rất nhiều Ä‘iều bất hợp lý trong cung cách kinh doanh của Petrolimex. Thá»±c tế, trong khi kinh doanh xăng dầu Ä‘ang bị thua lá»— do gặp nhiều khó khăn, Petrolimex vẫn bán cho 42  thành viên của mình vá»›i giá khá hời, thấp hÆ¡n rất nhiều so vá»›i giá bán lẻ. Cụ thể, giá bán cho các thành viên bằng giá bán lẻ trừ Ä‘i phí, thuế, trừ Ä‘i lãi gá»™p, riêng lãi gá»™p má»—i lít xăng, dầu dao Ä‘á»™ng từ 355 đến 508 đồng (cao gần bằng chi phí định mức kinh doanh). Mặc dù, Bá»™ Tài chính không khẳng định có hiện tượng chuyển giá, lá»— mẹ lãi con tại Petrolimex, nhÆ°ng báo cáo cho thấy trong khoản lá»— 1.840 tỉ đồng, riêng Văn phòng TCT lá»— hÆ¡n 1.670 tỉ đồng là Ä‘iều rất Ä‘áng quan tâm.

Đầu tÆ° ngoài ngành thiếu hiệu quả

	DN chi vượt định mức để giành thị phần của nhau. Tại sao thù lao đại lý lại biến Ä‘á»™ng nhÆ° vậy, lên cả 1.000 đồng/lít, trong khi người tiêu dùng Ä‘ang gánh chịu tăng giá. DN lẽ ra phải tiết giảm tối Ä‘a chi phí, nhÆ°ng chi vượt định mức để giành thị phần của nhau. DN chÆ°a chia sẻ lợi ích vá»›i nhà nÆ°á»›c và người tiêu dùng
Bà VÅ© Thị Mai - Thứ trưởng Bá»™ Tài chính

Việc các DN chi hoa hồng lên tá»›i 1.000 đồng/lít, theo Thứ trưởng Bá»™ Tài chính VÅ© Thị Mai, trong bối cảnh nhà nÆ°á»›c và người dân Ä‘ang chia sẻ vá»›i nhau để bình ổn giá, kiểm soát lạm phát, Ä‘ã cho thấy các DN xăng dầu không chia sẻ gánh nặng này.

Qua rà soát, Ä‘oàn kiểm tra cÅ©ng chỉ ra Petrolimex để chi phí hao hụt trong kinh doanh quá lá»›n, tổng số hao hụt phát sinh 6 tháng 2011 khoảng 886 tỉ đồng, riêng xăng hao hụt 215,58 đồng/lít. Đoàn kiểm tra yêu cầu Petrolimex giảm chi phí này từ 5 - 10% so vá»›i mức hiện hành để giảm lá»—.

Đáng lÆ°u ý, Ä‘ang kinh doanh thua lá»—, nhÆ°ng Petrolimex còn đầu tÆ° vào các DN khác, đầu tÆ° ngoài ngành lá»›n không mang lại hiệu quả. Cụ thể, năm 2010 đầu tÆ° ra ngoài gần 3.800 tỉ đồng, chiếm 35,7% vốn Ä‘iều lệ, riêng lÄ©nh vá»±c ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán là 1.273 tỉ đồng, chiếm 12,5% vốn Ä‘iều lệ. Đầu tÆ° nhiều nhÆ°ng cổ tức và lợi nhuận được chia năm 2010 chỉ có 117 tỉ đồng, bằng 9,2% vốn đầu tÆ°, chÆ°a bằng lãi suất gá»­i tiết kiệm. Đầu tÆ° cổ phiếu hÆ¡n 95 tỉ đồng, thu lợi nhuận chỉ có 150 triệu đồng. Petrolimex còn mua tàu Vân Phong 1 giá trị 817 tỉ đồng, trong Ä‘ó tiền Ä‘i vay của Ngân hàng TMCP Ngoại thÆ°Æ¡ng (Vietcombank) 33 triệu USD, nhÆ°ng lại thuê Ä‘Æ¡n vị bên ngoài quản lý, gây khó khăn trong kiểm soát chi phí, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tÆ° và gia tăng khó khăn về vốn.

Chưa xử phạt

TrÆ°á»›c những vi phạm của DN, bà Mai cho biết do má»›i chỉ dừng lại ở kiểm tra nên chÆ°a có chế tài xá»­ phạt bất cứ DN nào, Bá»™ Tài chính Ä‘ang tiếp tục giám sát để xá»­ lý. Theo bà Mai, việc Ä‘iều chỉnh giảm giá 26.8 là có căn cứ hợp lý, giá vốn hàng nhập tính đến 26.8 nếu DN thá»±c hiện theo Ä‘úng chi phí kinh doanh định mức thì hoạt Ä‘á»™ng đều có lãi.

Trả lời PV Thanh Niên về trách nhiệm các bá»™ nhÆ° thế nào khi để xảy ra tình trạng kinh doanh lá»™n xá»™n, vi phạm chi hoa hồng, quyền lợi người tiêu dùng có bị xâm phạm không, ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính), thừa nhận là có trách nhiệm nhÆ°ng trách nhiệm của Bá»™ chỉ “nho nhỏ”, bởi thời gian qua Bá»™ chÆ°a có những sá»­a đổi kịp thời về chính sách giá cho phù hợp vá»›i thá»±c tiá»…n, chi phí định mức kinh doanh không còn phù hợp...

Về quyền lợi của người tiêu dùng, ông Thỏa nói: “Người tiêu dùng không phải gánh chịu, nhà nÆ°á»›c cÅ©ng không cấp bù, DN tá»± trang trải lấy. Má»—i lần đăng ký giá, DN Ä‘òi cá»™ng chi phí hoa hồng vượt định mức để tăng giá, xin thÆ°a, không khi nào Bá»™ chấp nhận việc Ä‘ó, Bá»™ chỉ tính Ä‘úng chi phí 600 đồng/lít”. Tuy nhiên, bà Mai và kết luận của Ä‘oàn kiểm tra Ä‘ã khẳng định, việc DN tăng chi hoa hồng quá cao sẽ dẫn tá»›i việc giảm lãi, hoặc tăng lá»— gián tiếp gây áp lá»±c tăng giá xăng. Thậm chí, tại PVOil, Ä‘oàn kiểm tra chỉ ra, DN này chi hoa hồng cao nhÆ°ng không hạch toán vào hóa Ä‘Æ¡n, thỏa thuận vá»›i các đại lý bù trừ vào chi phí khác. Việc này dẫn tá»›i chi phí của DN không phản ảnh hết, có thể dẫn tá»›i việc thất thoát thuế.

Nguồn tin: Thanhnien