CÆ¡ chế Ä‘iá»u hành quá nhiá»u mục tiêu: á»”n định giá, ổn định thị trÆ°á»ng, bảo đảm nguồn thu nên các chính sách ban hành thiếu tính khả thi
Bá»™ Tài chính vừa có công văn cho phép doanh nghiệp được tá»± quyết định giá bán lẻ xăng dầu theo tinh thần Nghị định 84, sau nhiá»u tháng can thiệp vào giá bán xăng dầu bằng mệnh lệnh hành chính. Quyết định này má»™t lần nữa cho thấy cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu Ä‘ang có những bất ổn.
NgÆ°á»i dân mệt má»i vá»›i sá»± bất ổn của giá xăng dầu. Ảnh: TẤN THẠNH
Thị trÆ°á»ng ngược
Chỉ sau gần 3 tháng Nghị định 84 có hiệu lá»±c (ngày 15-12-2009), liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã có văn bản yêu cầu doanh nghiệp không được tăng giá xăng để kiá»m chế lạm phát. Äể bù đắp má»™t phần cho khoản lá»— có thể phát sinh do không được tăng giá, Bá»™ Tài chính cho xả quỹ bình ổn đối vá»›i mặt hàng xăng và dầu. Sá»± can thiệp này khiến dÆ° luáºn đặt câu há»i vá» sá»± nhất quán trong Nghị định 84 vá» kinh doanh xăng dầu theo giá thị trÆ°á»ng.
Lý giải Ä‘iá»u này, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú khẳng định theo Nghị định 84, doanh nghiệp có má»™t phần quyá»n quyết định giá xăng dầu. Nói Nhà nÆ°á»›c trao quyá»n quyết định giá xăng dầu cho doanh nghiệp là hoàn toàn chÆ°a chính xác. Khi giá thị trÆ°á»ng có thể tác Ä‘á»™ng tá»›i các chỉ tiêu kinh tế-xã há»™i, Chính phủ có quyá»n Ä‘iá»u tiết việc tăng, giảm giá của doanh nghiệp.
TS Nguyá»…n Minh Phong, Viện Nghiên cứu Kinh tế Xã há»™i Hà Ná»™i, cho rằng giá xăng dầu Ä‘ang thá»±c hiện theo quy chế thị trÆ°á»ng ngược. Lẽ ra, phải tá»± do hóa vá» thị trÆ°á»ng cung cấp, cho phép được nháºp khẩu và buôn bán tá»± do má»›i tiến đến cho doanh nghiệp tá»± định giá bán lẻ. NhÆ°ng đến nay, thị trÆ°á»ng cung cấp xăng dầu vẫn chỉ là các doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c hoặc công ty cổ phần lá»›n do Nhà nÆ°á»›c chỉ định nháºp khẩu nên vẫn là Ä‘á»™c quyá»n Nhà nÆ°á»›c vá» phân phối xăng dầu, nhất là bán buôn. ChÆ°a có thị trÆ°á»ng Ä‘úng nghÄ©a vá» xăng dầu, nếu cho doanh nghiệp tá»± định giá hoàn toàn thì vô hình trung sẽ gây hại cho ná»n kinh tế và chỉ lợi cho doanh nghiệp chiếm thị phần chi phối.
Nhà nÆ°á»›c can thiệp quá sâu
Chính cách thá»±c hiện thị trÆ°á»ng ngược khiến Nhà nÆ°á»›c Ä‘ôi khi can thiệp quá sâu vào hoạt Ä‘á»™ng của doanh nghiệp. Ông VÆ°Æ¡ng Äình DÅ©ng, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu VN (Petrolimex), cho biết cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng theo Nghị định 84 chỉ được váºn hành trong khoảng hÆ¡n má»™t tháng (tháng 1 và tháng 2), còn lại từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu gần nhÆ° do Nhà nÆ°á»›c Ä‘iá»u hành hoàn toàn. Có nhiá»u cÆ¡ quan chỉ đạo giá xăng nhÆ°ng háºu quả cuối cùng do doanh nghiệp hứng chịu. Mục tiêu ổn định kinh tế vÄ© mô, kiá»m chế lạm phát là cần thiết nhÆ°ng Ä‘ã là doanh nghiệp phải kinh doanh có lợi nhuáºn. Ông DÅ©ng nháºn xét Ä‘ã có sá»± lạm dụng biện pháp hành chính trong cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu và Ä‘iá»u hành theo áp lá»±c dÆ° luáºn. Lẽ ra trÆ°á»›c sá»± tăng, giảm giá của doanh nghiệp, nếu đối chiếu vá»›i các quy định pháp luáºt hiện hành thấy có vi phạm thì phạt bằng chế tài chứ không phải liên tiếp can thiệp bằng các biện pháp hành chính.
Cùng quan Ä‘iểm này, ông VÆ°Æ¡ng Äình Dung, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i, cho rằng sai lầm lá»›n nhất trong cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu là đặt ra quá nhiá»u mục tiêu má»™t lúc: á»”n định giá, ổn định thị trÆ°á»ng và bảo đảm nguồn thu. Do Ä‘ó, các chính sách ban hành ra Ä‘á»u không có tính khả thi.
| Không thá»±c hiện đầy đủ các văn bản Có 3 văn bản mang tính quyết định đối vá»›i việc hình thành cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu theo thị trÆ°á»ng. Äó là Quyết định 187/2003/QÄ-TTg cho phép doanh nghiệp đầu mối nháºp khẩu được quyá»n tá»± quyết định giá trong phạm vi ± 10% giá định hÆ°á»›ng do Bá»™ Tài chính quyết định đối vá»›i giá xăng và ± 5% đối vá»›i giá dầu. Nghị định 55/2007/NÄ-CP cho phép doanh nghiệp được tá»± quyết định giá bán và Nhà nÆ°á»›c chấm dứt bù lá»—. Cuối năm 2009, Chính phủ tiếp tục ra Nghị định 84 vá»›i chủ trÆ°Æ¡ng thị trÆ°á»ng hóa xăng dầu ở mức cao nhất, có sá»± định hÆ°á»›ng của Nhà nÆ°á»›c. Doanh nghiệp được quyá»n tá»± quyết tăng giá ở mức dÆ°á»›i 7%. Tuy nhiên, cả 3 văn bản nói trên Ä‘á»u không được thá»±c hiện đầy đủ. |
Nguồn: NLD
