Đầu tuần này, không hẹn mà nên hàng loạt báo chạy tít, đại loại nhà máy lọc dầu Dung Quất Ä‘ang đứng trÆ°á»›c nguy cÆ¡ phải Ä‘óng cá»­a gây bất ngờ ở nhiều người đọc.

Má»™t khi Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) có văn bản gá»­i Bá»™ Tài Chính, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Văn phòng Chính phủ về việc tồn kho lá»›n của Nhà máy lọc dầu Dung Quất rồi cảnh báo nguy cÆ¡ “bắt buá»™c phải giảm công suất hoặc tạm dừng nhà máy trong thời gian tá»›i” thì các báo Ä‘Æ°a tin là chuyện Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên.

Tuy nhiên chọn lá»±a góc Ä‘á»™ nào để Ä‘Æ°a lại là trách nhiệm của báo chí. Vá»›i má»™t người quan sát khách quan, nguy cÆ¡ Nhà máy lọc dầu Dung Quất phải Ä‘óng cá»­a không phải là tin bởi nhiều lý do. Chuyện “dọa” Ä‘óng cá»­a nhÆ° thế Ä‘ã từng diá»…n ra vào năm ngoái. Quan trọng hÆ¡n, má»™t nhà máy nếu vận hành lá»— má»™t thì Ä‘óng cá»­a sẽ lá»— mười và chắc chắn các cÆ¡ quan hữu quan sẽ không để má»™t nhà máy lọc dầu Ä‘óng cá»­a chỉ vì chính sách thuế.

Vậy yếu tố tin ở Ä‘ây là gì?

Đó là từ đầu năm 2016 thuế nhập khẩu xăng từ các nÆ°á»›c trong khu vá»±c ASEAN giảm từ 20% về 10% và thuế nhập khẩu diesel giảm về 0% theo lá»™ trình Ä‘ã định sẵn. Ngoài ra, thuế nhập khẩu vá»›i sản phẩm xăng từ Hàn Quốc cÅ©ng được Ä‘Æ°a về mức 10% theo biểu thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi đặc biệt của hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do Việt Nam - Hàn Quốc.

Trong khi Ä‘ó, theo má»™t cÆ¡ chế rất đặc thù, sản phẩm xăng dầu Nhà máy lọc dầu Dung Quất bán ra thị trường ná»™i địa phải ná»™p Ä‘iều tiết dá»±a trên thuế suất thuế nhập khẩu chung và mức thuế họ Ä‘ang chịu là 20%.

Thá»­ hỏi nếu là khách hàng mua xăng dầu, chúng ta sẽ mua từ Ä‘âu, từ các nÆ°á»›c ASEAN hay Hàn Quốc để chỉ chịu mức thuế 10% (và 0% nếu mua diesel) hay mua từ Dung Quất và phải chịu mức thuế 20%? Đó chính là lý do vì sao các khách hàng lá»›n của Dung Quất tiếp tục giảm mạnh khối lượng mua hàng của Dung Quất; ví dụ nhÆ° Petrolimex chỉ đăng ký mua 80.000 mét khối diesel/tháng, bằng 2/3 so vá»›i khối lượng 120.000 m3/tháng mà họ thường mua trÆ°á»›c Ä‘ây.

Năm ngoái cÅ©ng từng xảy ra hiện tượng tÆ°Æ¡ng tá»± khi thuế nhập khẩu xăng được giảm từ 35% xuống còn 20%; thuế nhập khẩu dầu diesel ở mức 30% được giảm xuống còn 5% cho năm 2015 và sau Ä‘ó giảm về 0% cho năm 2016 đến năm 2018. Lúc Ä‘ó Dung Quất kêu cứu, cÅ©ng “dọa” Ä‘óng cá»­a nhà máy và sau Ä‘ó Bá»™ Tài chính phải Ä‘iều chỉnh để mức thuế Dung Quất chịu cÅ©ng ngang bằng mức thuế xăng nhập từ Singapore.

Năm nay, trÆ°á»›c thông tin Nhà máy lọc dầu Dung Quất có nguy cÆ¡ Ä‘óng cá»­a lẽ ra báo chí nên Ä‘Æ°a thành tin: Dung Quất hay Ä‘úng hÆ¡n Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam Ä‘ang gây sức ép để được giảm mức thuế Ä‘iều tiết bằng thuế nhập khẩu từ các nÆ°á»›c ASEAN hay Hàn Quốc.

Đó là chÆ°a kể khi thuế suất nhập khẩu về 0% thì Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam phải bù 7% cho Dung Quất và phải gánh khoản lá»— này. Đây là câu chuyện phức tạp hÆ¡n (xin đọc lại ở Ä‘ây).

Có lẽ rồi Bá»™ Tài chính cÅ©ng sẽ Ä‘iều chỉnh mức thuế cho Dung Quất thôi nhÆ°ng Ä‘ã đến lúc phải xem lại toàn bá»™ cÆ¡ chế tài chính cho nhà máy lọc dầu này. Bởi không lẽ năm nào báo chí cÅ©ng sẽ đăng tin Dung Quất có nguy cÆ¡ Ä‘óng cá»­a? 

(TBKTSG Online)