Nằm ở thÆ°Æ¡Ì£ng nguôÌ€n sông Mã, mang cái tên lục khục nhÆ° Ä‘á dÆ°á»›i lòng suối bị nÆ°á»›c xô va vào nhau, Sốp Cá»™p là 1 trong số hÆ¡n 60 huyện nghèo nhất nÆ°á»›c.

Gian nan đường lên Sốp Cá»™p

 

Vượt Ä‘èo Thung Khe. - Ảnh: VGP/Thuận Ánh

Dù Ä‘ã hình dung qua những thÆ°á»›c phim tÆ° liệu, chúng tôi vẫn không khỏi ngỡ ngàng khi lọt thỏm trong cabin chiếc xe hÆ¡n ba chục tấn của Công ty cổ phần Vận tải và Dịch vụ Petrolimex Hà Tây (PTS Hà Tây) Ä‘ể khảo sát thá»±c tế vận tải xăng dầu từ Hà Ná»™i lên Sốp Cá»™p.

Đèo Thung Khe nằm trên quốc lôÌ£ 6, thuá»™c huyện Mai Châu, Hòa Bình, cao khoảng 1.000m so vá»›i má»±c nÆ°á»›c biển, có lẽ là con Ä‘èo đầu tiên thá»­ thách tay lái của dân xe téc ngược SÆ¡n La. Sau Thung Khe laÌ£i đến Ä‘èo Chiềng Đông, Chiềng Pấc nổi tiếng vá»›i những đường cua quanh co, sÆ°Æ¡ng mù giăng kín. Hầu hết xe téc chở xăng dầu “Ä‘ổ Ä‘eÌ€o” đều chạy vá»›i tốc Ä‘á»™ vừa phải, nhiều lúc chỉ hÆ¡n 10km/h.

Điều bất ngờ nhất đến từ 3  “kỵ sỹ”, “anh cả” Bùi Quốc Hùng, nhiều kinh nghiệm nhất má»›i qua tuổi 40, tuổi Ä‘ang ở Ä‘á»™ chín bên vô lăng.  Còn 2 lái xe chính trong Ä‘oàn cÅ©ng nhÆ° 2 lái phụ đều ở Ä‘á»™ tuổi 8X. Lái chính Phạm Huy Toàn, Nguyá»…n Văn Lâm Ä‘êÌ€u còn rất trẻ nhÆ°ng Ä‘ã có nhiều năm kinh nghiệm chạy tuyến đường này.

Toàn cho biết, tuyến chạy lên Sốp Cá»™p vất vả, gian khó có nhiều  Ä‘èo, đường quanh co, gấp khúc, khả năng xảy ra tai nạn rất cao nếu tay lái không “cứng”. Quan trọng hÆ¡n cả, người tài xế tâm phải “tÄ©nh”, không nóng vá»™i má»›i có thể xử lý tình huống, khi những con “chiến mã” dài hàng chục mét, nặng 40 - 50 tấn, uốn lượn trên những đường Ä‘èo nhỏ hẹp. Hầu nhÆ° trên cung đường này chỉ nhìn thấy xe téc chở xăng dâÌ€u có chữ P (xe của Petrolimex).

SÆ°Æ¡ng mù trên Ä‘èo dày đặc, khoảng cách nhìn chỉ vài mét, những chiếc xe téc cứ bám lấy nhau mà căn, dò đường. Má»™t chút sÆ¡ sảy là bị trả giá bằng cả tính mạng. Đó laÌ€ chÆ°a kể những lần gặp lở núi, việc nằm lại cùng xe cả tuần lá»… là bình thường.

Phần lá»›n lái xe tuyến naÌ€y là người gốc MôÌ£c Châu, Yên Châu (SÆ¡n La), thaÌ£o Ä‘iÌ£a hiÌ€nh Ä‘eÌ€o núi nhÆ° lòng bàn tay, hiểu được từng Ä‘iểm, từng nÆ¡i, từng con người nÆ¡i chuyến xe Ä‘i qua, phần lá»›n thời gian gắn bó vá»›i xe. Anh Phạm Huy Toàn kể, dù vợ vừa má»›i sinh con được mấy tháng nhÆ°ng má»—i lần chạy xe lên Sốp Cá»™p, anh chỉ tranh thủ lúc bữa cÆ¡m nghỉ chân tại Yên Châu để chạy vá»™i về.

Tháng 11/2009, Chi nhánh Xăng dầu SÆ¡n La khai trÆ°Æ¡ng cá»­a hàng tại huyện Sốp Cá»™p, những chuyến hàng xăng dầu của Petrolimex cứ đều đặn chuyển lên Ä‘iểm cao gần 1.000m so vá»›i mặt nÆ°á»›c biển. Hành trình luôn thấm đẫm những giọt mồ hôi của người tài xế. Từ ngã ba Mai SÆ¡n- cá»­a ngõ phía Nam thành phố SÆ¡n La, ngược hÆ°á»›ng Tây Bắc hÆ¡n 100 km đến thị trấn huyện Sông Mã Ä‘ã vất vả, nhÆ°ng thêm 30 km đường Ä‘èo vòng vo, ngoằn nghèo nữa má»›i đến được Sốp Cá»™p.

Vào mùa này, đập thủy Ä‘iện xả nÆ°á»›c nên suối dâng cao. Khi chúng tôi đến suối Pú Khua, nÆ°á»›c ngập cả mét, lái phụ phải nhảy xuống dò từng bÆ°á»›c qua suối để dẫn đường cho xe. Lái xe tháo cả cánh quạt của xe để xe vượt qua dòng nÆ°á»›c chảy xối xả. Vượt qua dòng thác lÅ© ấy, người kỵ sỹ trẻ nhất (anh Toàn) má»›i thở phào “lúc vượt, xe mà vấp phải hòn Ä‘á há»™c, sẽ bị lá»™n nhào, hậu quả sẽ khó lường”.

Chia sẻ vá»›i chúng tôi, anh Hoàng Đông Dậu- Phó Giám đốc Chi nhánh SÆ¡n La, Công ty Xăng dầu Hà SÆ¡n Bình (Petrolimex HaÌ€ SÆ¡n BiÌ€nh)- cho biết, nếu nÆ°á»›c chảy xiết hÆ¡n chút nữa, xe téc chỉ có cách đứng bên này suối. Công ty sẽ chủ Ä‘á»™ng chuyển từng thùng phuy 1,5m3 sang bờ bên kia. Sau Ä‘ó, thuê xe tải nhẹ vận chuyển qua cầu. PhÆ°Æ¡ng pháp vận chuyển này tuy tốn kém, nhÆ°ng do Petrolimex là Ä‘Æ¡n vị kinh doanh xăng dầu duy nhất trên địa bàn, nên không thể để nguồn cung xăng dầu đứt Ä‘oạn…

Đây chỉ là má»™t trong ba con suối trên suốt hành trình mà xe nào cÅ©ng phải vượt qua: Pú Khua, Nậm Ca và Nậm Lạnh.

Đổi thay vùng đất nÆ¡i thượng nguồn sông Mã

 

Lá»™i sông. - Ảnh: VGP/Thuận Ánh

Ông Phạm Văn Chung- Chủ tịch UBND huyện cho biết, Sốp Cá»™p là nÆ¡i sinh sống của các dân tá»™c nhÆ° Thái, Mông, Kinh, Lào, KhÆ¡ Mú, Lào... trong Ä‘ó dân tá»™c Thái chiếm khoảng 66%... Cả tỉnh SÆ¡n La có 250 km Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng biên tiếp giáp với LaÌ€o thiÌ€ Sốp CôÌ£p Ä‘ã có hÆ¡n 120 km Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng biên. Kinh tế chủ yếu là sản xuất nông, lâm nghiệp.

Anh Đinh Công Hoan- Chủ tiÌ£ch xã Sốp CôÌ£p (huyêÌ£n Sốp CôÌ£p) - cho biết trÆ°á»›c Ä‘ây có môÌ£t cửa haÌ€ng xăng dâÌ€u trên địa bàn, nhÆ°ng do lỗ mãi nên hoÌ£ cũng rút Ä‘i. Các Ä‘iểm bán lẻ tá»± phát ngay lập tức chiếm lÄ©nh thị trường. Xăng dầu được chứa trong can nhá»±a, khách có nhu cầu thì sang chiết. Giá xăng dầu bao giờ cÅ©ng cao hÆ¡n giá thị trường từ 4.000- 5.000 đồng/lít. “CoÌ€n những lúc mÆ°a, lũ dâng cao thiÌ€ có tiêÌ€n cũng không mua Ä‘Æ°Æ¡Ì£c xăng dâÌ€u”- anh Hoan nói.

CÅ©ng từ Ä‘ây, người dân thường có thói quen tích trữ xăng dầu trong nhà để dùng dần, nguy cÆ¡ cháy nổ cao.

UBND huyêÌ£n Sốp CôÌ£p nhiêÌ€u lâÌ€n Ä‘êÌ€ nghiÌ£ vá»›i Sở Công ThÆ°Æ¡ng kêu gọi Ä‘âÌ€u tÆ° cửa haÌ€ng xăng dâÌ€u nhà nÆ°á»›c cho huyêÌ£n vuÌ€ng cao xa xôi naÌ€y. Cuối cùng, chỉ có Petrolimex đặt chân tá»›i Ä‘ây. Sá»± xuất hiện của cá»­a hàng xăng dầu Petrolimex Sốp Cá»™p Ä‘ã Ä‘em lại những tín hiệu tích cá»±c trong hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh của má»™t huyện nghèo.

Có xăng dầu, bà con Ä‘ã dần bỏ thói quen sá»­ dụng sức kéo trâu, bò, chuyển sang máy nông nghiệp có hiệu quả. PhÆ°Æ¡ng tiện vận tải phục vụ sinh hoạt, kinh doanh được sá»­ dụng nhiều hÆ¡n, giảm chi phí sản phẩm đầu ra, khuyến khích tiêu dùng… Nhờ phát triển kinh tế, Sốp Cá»™p Ä‘ã dần mọc lên những ngôi nhà khang trang, thay thế cho những ngôi nhà tạm trÆ°á»›c kia. Các há»™ nghèo, theo nhÆ° lời ông Phạm Văn Chung, hiện Ä‘ã giảm khoảng 10% so vá»›i năm 2010.

Anh Tòng Văn Búng, xã Sốp Cá»™p- chủ cÆ¡ sở xay xát thóc gạo- cho biết, trÆ°á»›c Ä‘ây, má»—i khi hết dầu, anh phải Ä‘i hàng giờ xuống huyện Sông Mã mua, chi phí Ä‘i lại rất tốn kém. Nay, được mua dầu gần hÆ¡n, “giá Nhà nÆ°á»›c”, công xay xát cÅ©ng vì thế mà giảm. NhiêÌ€u gia Ä‘iÌ€nh ở 8 xã nghèo nhất huyện Ä‘ã mua Ä‘Æ°Æ¡Ì£c xe máy để phục vụ việc làm nÆ°Æ¡ng rẫy, mua thức ăn gia súc.

Giám Ä‘ốc Chi nhánh Xăng dầu SÆ¡n La (thuá»™c Petrolimex Hà SÆ¡n Bình) Nguyá»…n Văn Liên cho biết: Kinh doanh xăng dầu ở miền núi càng bán nhiều càng lá»—, vì tất cả chi phí định mức chỉ 600 đồng/lít xăng dầu, nhÆ°ng riêng cÆ°á»›c vận tải ở SÆ¡n La trung bình Ä‘ã 850 đồng/lít. TrÆ°á»›c khi có sá»± xuất hiện của Petrolimex tại Sốp Cá»™p, không doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nào “trụ” lại được ở Ä‘ây bởi vận chuyển khó khăn, chi phí cao. Thế nhÆ°ng, vá»›i vị trí của mình, Petrolimex không chỉ thá»±c hiện nhiệm vụ kinh doanh thuần túy mà còn rất có ý thức trong việc thá»±c hiện nhiệm vụ chính trị của má»™t doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c là Ä‘áp ứng nhu cầu xăng dầu cho bà con dân tá»™c. Đến nay, thÆ°Æ¡ng hiệu Petrolimex Ä‘ã trở nên thân thuá»™c vá»›i vùng cao…

Nguồn tin: (Chinhphu.vn)