Liên Bá»™ Tài chính-Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a ra ba phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành giá xăng dầu má»›i nhằm tạo ra má»™t môi trường pháp lý có cÆ¡ sở, minh bạch và công khai trong việc quản lý giá của doanh nghiệp và hạn chế những nghi vấn của người tiêu dùng xung quanh việc lá»—, lãi của doanh nghiệp. Tuy nhiên, ngay những người Ä‘ang soạn thảo cÆ¡ chế cÅ©ng chÆ°a tìm được tiếng nói chung.

Nhân viên má»™t cá»­a hàng bán lẻ xăng dầu Ä‘ang Ä‘iều chỉnh giá - Ảnh minh họa: Hữu Thắng.

Cuá»™c Há»™i thảo nhằm sá»­a đổi, bổ sung Dá»± thảo Nghị định 55 về kinh doanh xăng dầu hôm 29-7 Ä‘ã diá»…n ra quá “nóng”, sôi nổi và nhiều chiều. Vấn đề được Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú nói là “gai góc” thuá»™c về việc chọn phÆ°Æ¡ng án nào để quản lý giá bán lẻ xăng dầu hiện nay, vốn chỉ được Nhà nÆ°á»›c và doanh nghiệp công bố, thay vì các cÆ¡ quan Ä‘á»™c lập khác có thể kiểm tra, giám sát theo cÆ¡ chế thị trường.

Khi trình ra nguyên tắc Ä‘iều hành giá má»›i, Bá»™ Tài chính cho rằng “Nhà nÆ°á»›c can thiệp vào giá thị trường chủ yếu bằng môi trường pháp lý, chỉ can thiệp trá»±c tiếp bằng những biện pháp thích hợp và được công bố công khai khi giá tăng cao không hợp lý hoặc tăng quá cao khi có những biến Ä‘á»™ng bất thường và doanh nghiệp được phép quyết định giá bán trên các nguyên tắc và phÆ°Æ¡ng pháp tính giá nhÆ° vậy".

Ba phÆ°Æ¡ng án được Ä‘Æ°a ra cho doanh nghiệp được phép tăng giá gồm:

- PhÆ°Æ¡ng án 1: Trường hợp các yếu tố cấu thành làm cho giá cÆ¡ sở tăng từ trên 3% đến 12% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, doanh nghiệp được quyền tăng. DÆ°á»›i mức 3% không được tăng. Mức tăng giá không vượt quá 50% của mức tăng giá cÆ¡ sở. Thời gian giữa hai lần tăng giá liên tiếp tối thiểu là 10 ngày.

Nếu giá cÆ¡ sở tăng trên 12% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, doanh nghiệp đầu mối được quyền tăng theo quy định kể trên, nhÆ°ng phải thá»±c hiện đăng ký vá»›i cÆ¡ quan quản lý về việc tăng giá bán lẻ cao hÆ¡n mức quy định và đợi sá»± chấp thuận được phép hay không sau 3 ngày. Sau ba lần tăng giá liên tiếp mà mức tăng giá cÆ¡ sở vẫn cao hÆ¡n 12% so vá»›i giá bán lẻ, Chính phủ sẽ thá»±c hiện bình ổn giá.

Mức giảm giá tÆ°Æ¡ng tá»±. Theo Ä‘ó, nếu giá cÆ¡ sở giảm từ 3% đến 12% thì doanh nghiệp phải giảm giá bán lẻ (mức giảm không thấp hÆ¡n 50% mức giảm giá cÆ¡ sở và thời gian giữa hai lần giảm liên tiếp là 10 ngày). Nếu giá cÆ¡ sở giảm tiếp mức trên 12% thì không hạn chế mức giảm và thời gian giảm, số lần giảm.

Bá»™ Tài chính Ä‘ánh giá phÆ°Æ¡ng án này có Æ°u Ä‘iểm là giữ giá cả tÆ°Æ¡ng đối ổn định, nếu giá vốn có biến Ä‘á»™ng tăng thì mức Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh cÅ©ng tăng nhẹ. Tuy nhiên, nhược Ä‘iểm của nó là Nhà nÆ°á»›c vẫn phải can thiệp bằng hành chính (giá vốn tăng 3% thì doanh nghiệp vẫn phải giữ bình ổn giá và nếu giá vốn tăng 3% trong thời gian dài mà không được Ä‘iều chỉnh thì doanh nghiệp vẫn lá»— nhiều).

- PhÆ°Æ¡ng án 2: Doanh nghiệp được chủ Ä‘á»™ng Ä‘iều chỉnh giá theo thị trường trong phạm vi đến 10%. Nếu tăng trên 10% đến 15% thì chỉ được phép Ä‘iều chỉnh giá tăng 60% của mức giá vốn tăng trên 10% đến 15%. Sau khi Ä‘iều chỉnh giá, 40% còn lại của mức giá vốn tăng được bù đắp từ Quỹ bình ổn giá (trích từ khoản doanh thu trÆ°á»›c thuế thu nhập doanh nghiệp thu được từ giá bán lẻ).

Nếu giá cÆ¡ sở tăng trên 15% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, Nhà nÆ°á»›c thá»±c hiện các biện pháp bình ổn giá. Việc Ä‘iều chỉnh giám giá theo phÆ°Æ¡ng án này không hạn chế về tần suất, mức Ä‘á»™ và thời gian.

Bá»™ Tài chính nhận định vá»›i phÆ°Æ¡ng án này, cÆ¡ chế và quy trình Ä‘iều hành giá được công bố công khai, minh bạch, tạo chủ Ä‘á»™ng cho doanh nghiệp trong việc tăng và giảm đồng thời phân định được rạch ròi sá»± can thiệp trá»±c tiếp của Nhà nÆ°á»›c trong trường hợp có diá»…n biến bất thường. Tuy nhiên, nhược Ä‘iểm của nó là biên Ä‘á»™ cho phép doanh nghiệp Ä‘iều chỉnh tăng giá đến 10% dá»… gây bất ổn thị trường.

- PhÆ°Æ¡ng án 3: Doanh nghiệp được phép chủ Ä‘á»™ng Ä‘iều chỉnh giá đến 7%. Trên mức này (từ 7% đến 12% ) thì Ä‘iều chỉnh có mức Ä‘á»™, không quá 60% của mức giá vốn tăng trên 7% đến 12%. 40% còn lại của giá vốn tăng thì dùng Quỹ bình ổn giá bù đắp. Cao hÆ¡n các mức nói trên Nhà nÆ°á»›c sẽ can thiệp. Mức giảm giá không hạn chế và khoảng cách giữa hai lần Ä‘iều chỉnh giá tối thiểu 20 ngày.

Trong văn bản Ä‘Æ°a ra về các phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành, Bá»™ Tài chính công khai ủng há»™ phÆ°Æ¡ng án 3 vì cho rằng phù hợp trong tình hình hiện nay. Theo bá»™ này thì tần suất Ä‘iều chỉnh không dày, cÆ¡ chế, quy trình công khai, minh bạch và chủ Ä‘á»™ng cho doanh nghiệp, phân định rạch ròi sá»± can thiệp của Nhà nÆ°á»›c so vá»›i hai phÆ°Æ¡ng án 1 và 2.

Trong cuá»™c trao đổi bên lề vá»›i Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online, ông VÅ© Văn Quyền, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng) cho rằng vá»›i tÆ° cách liên ngành, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng sẽ bảo vệ đến cùng phÆ°Æ¡ng án 1 vì phÆ°Æ¡ng án này quy định mức tăng, giảm vừa phải, có sá»± can thiệp của Nhà nÆ°á»›c. Tuy nhiên, ông cho biết là qua tham khảo, các doanh nghiệp kinh doanh nghiêng về phÆ°Æ¡ng án 2 vì được chủ Ä‘á»™ng Ä‘iều chỉnh giá đến 10%.

Còn ông Nguyá»…n Ngọc Bảo, Tổng giám đốc Tổng công ty xăng dầu (Petrolimex) công khai mong muốn được Ä‘iều hành theo phÆ°Æ¡ng án 3, vá»›i mức Ä‘iều chỉnh khá chủ Ä‘á»™ng cho doanh nghiệp đến 12%. Ông Bảo cho rằng vá»›i phÆ°Æ¡ng án 1 thì Nhà nÆ°á»›c còn can thiệp quá nhiều, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú cho biết chÆ°a chắc chắn khi nào Chính phủ sẽ thông qua Nghị định sá»­a đổi về phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành má»›i. Còn Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Trần Văn Hiếu, trong cuá»™c tranh luận ít thống nhất của các nhà quản lý, doanh nghiệp và chuyên gia, vẫn tiếp tục kêu gọi sáng kiến của các cá nhân, Ä‘Æ¡n vị Ä‘óng góp cho cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá má»›i.

thesaigontimes