Các quốc gia Ả rập trong vùng Vịnh Ả Rập giàu năng lượng đã phải vật lộn để điều chỉnh trước tình trạng giá dầu sụt giảm kể từ năm 2014. Ba năm sau, nền kinh tế của họ bị lâm vào tình cảnh tăng trưởng yếu và phần lớn vẫn phụ thuộc vào dầu thô giống như trước đây.

Sáu thành viên của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) đã cắt giảm trợ cấp và đưa ra các loại thuế mới để tăng doanh thu phi dầu mỏ và giảm thâm hụt ngân sách ngày càng khoét sâu. Thế nhưng, Monica Malik, chuyên gia kinh tế tại Ngân hàng Thương mại Abu Dhabi, cho biết phần lớn những khoản tiết kiệm này là do cắt giảm chi tiêu và tốc độ cải cách đã chậm lại trong khu vực. Bà nói rằng tiến trình chung trong đa dạng hóa kinh tế nói chung đã bị hạn chế.

Nếu không có sự phục hồi của giá dầu, các nhà phân tích nói rằng không chắc rằng những quốc gia này có thể bù đắp tài chính của họ mà không cần cắt giảm chi tiêu sâu hơn, điều này có thể làm ảnh hưởng thêm đến sự tăng trưởng. Khoảng cách giữa khối do Saudi dẫn đầu với Qatar cũng đang làm suy yếu niềm tin của nhà đầu tư vào thời điểm khi GCC đang tìm kiếm các nguồn vốn nước ngoài.

Năm biểu đồ minh họa sự thống trị của dầu và những thách thức mà khu vực này đang phải đối mặt.

Dữ liệu về ngân sách trong quý đầu tiên của Saudi Arabia và Oman cho thấy sự cải thiện trong thâm hụt ngân sách cùng với doanh thu cao hơn từ dầu mỏ, sau khi giá dầu Brent tăng lên mức 57,10 USD/thùng vào tháng 01. Sau đó giá đã xuống lại dưới 50 đô la, thấp hơn nhiều so với mức giá mà hai quốc gia này cần có để cân bằng ngân sách của họ.

Saudi Arabia, nhà sản xuất lớn nhất trong OPEC, đã tăng doanh thu phi dầu mỏ vào năm 2016 và áp thuế đối với sản phẩm thuốc lá và đồ uống soda vào tháng 6 năm nay. Tuy nhiên, chính phủ đã đảo ngược quyết định cắt giảm tiền thưởng và một số khoản trợ cấp của nhân viên nhà nước. Một đợt cắt giảm trợ cấp thứ hai cũng có thể sẽ bị hoãn lại cho tới cuối năm 2017 hoặc đầu năm tới, theo những người biết rõ về vấn đề này.

Sự nhận thức rủi ro

Chi phí trung bình cho việc bảo hộ trái phiếu chính phủ của Ả-rập Xê-út, U.A.E, Kuwait và Qatar đã ở mức thấp ba năm khoảng sáu tuần trước, khi vụ tranh chấp với Qatar nổ ra. Nó đã tăng từ khoảng 40% lên 94 điểm cơ bản, theo số liệu của Bloomberg.

David Butter, cộng sự của Chatham House ở London, nói: "Tình hình ở Qatar đã làm thêm vào một yếu tố về mặt rủi ro chính trị và kinh tế, vì vậy không có gì đáng ngạc nhiên khi thấy những nhận thức về rủi ro đang gia tăng. Ông nói, "Hầu hết các nước trong GCC vẫn có vị thế tài chính tương đối vững chắc, nhưng có "những vấn đề cơ bản" xung quanh sự bền vững về lâu dài.

Sự tăng trưởng bị ảnh hưởng

Các biện pháp thắt lưng buộc bụng và cắt giảm sản lượng dầu đang đè nặng sự tăng trưởng kinh tế trong khu vực. Nền kinh tế Saudi đã thu hẹp lại trong ba tháng đầu năm nay lần đầu tiên kể từ năm 2009. Quỹ tiền tệ quốc tế IMF dự đoán tăng trưởng trung bình trong GCC sẽ giảm xuống còn 0,9% trong năm nay, so với 5% trong thời kỳ dầu mỏ bùng nổ từ cuối năm 2000 đến 2013.

Ông Butter nói: "Chúng ta sẽ chứng kiến ​​mức độ tăng trưởng nghèo nàn trên khắp GCC do sản xuất dầu thấp hơn, mặc dù họ đã được giúp đỡ trong quý I với giá tương đối cao hơn”.

Cặp đôi dễ bị tổn thương

Bahrain và Oman có xếp hạng tín dụng thấp nhất trong số các quốc gia GCC, với ít dầu hơn để bán, bộ đệm tài chính mỏng hơn và trong trường hợp của Bahrain, nợ nần nhiều hơn. Đó là bức tranh không có khả năng thay đổi trừ khi giá dầu tăng lên đáng kể. Theo IMF, Bahrain cần giá dầu ở mức 101,1 USD/thùng để bù đắp cho ngân sách của mình, cao nhất trong số các nhà xuất khẩu dầu ròng của Trung Đông và Bắc Phi.

Thâm hụt ngân sách của Oman đã tăng vọt lên khoảng 21 phần trăm GDP trong năm ngoái, mức cao nhất trong GCC. Số liệu chính thức cho thấy có ít tiến triển về việc củng cố tài chính trong bốn tháng đầu năm nay.

Chuyện không may mà lại hóa may?

Tuy nhiên, đối với Qatar, nước xuất khẩu khí đốt tự nhiên hoá lỏng lớn nhất thế giới, sự phụ thuộc vào hydrocarbon của nền kinh tế nước này đang chứng tỏ là một chuyện không may mà lại hóa may. Doanh thu từ LNG và xuất khẩu dầu vẫn không bị ảnh hưởng bởi xung đột ngoại giao.

Và mặc dù các nhà kinh tế của Standard Chartered Plc hy vọng nền kinh tế phi dầu mỏ của Qatar sẽ chậm lại trong năm nay do cuộc khủng hoảng, song họ vẫn dự báo tổng sản phẩm quốc nội mở rộng 2.5% - ít thay đổi từ năm 2016.

Nguồn tin: xangdau.net