Ngày 10-5-2013, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ ban hành văn bản số 652/TTg-KTN về dá»± án lọc hóa dầu tại khu kinh tế NhÆ¡n Há»™i, tỉnh Bình Định. Theo Ä‘ó, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ yêu cầu UBND tỉnh Bình Định hÆ°á»›ng dẫn nhà đầu tÆ° lập Dá»± án đầu tÆ° theo Ä‘úng quy định, lÆ°u ý ý kiến của các bá»™ ngành.

Trao Ä‘ổi vá»›i phóng viên Báo Hải quan, TS Nguyá»…n Đông Hải- người Ä‘ã gắn bó vá»›i ngành dầu khí từ ngày đầu thành lập ngành, cho rằng: Khi Ä‘ất nÆ°á»›c ta còn hạn chế vốn Ä‘âÌ€u tÆ° phát triển kinh tế, đặc biêÌ£t là ngoại têÌ£, thì việc Tập Ä‘oàn Dầu khí Thái Lan bỏ gần 27  tỉ USD đầu tÆ° vào Việt Nam là rất mừng.

Thế nhÆ°ng, nghÄ© kÄ© về dá»± án lọc dầu này, TS Nguyá»…n Đông Hải thấy có 3 Ä‘iều băn khoăn.

Thứ nhất, chủ đầu tÆ° dá»± án là má»™t tập Ä‘oàn của Thái Lan- quốc gia cho đến nay không thuá»™c nÆ°á»›c khai thác dầu mỏ và công nghệ lọc hóa dầu tiên tiến và có kinh nghiệm nhÆ° Nhật Bản, hay Mỹ, Tây Âu. Nếu nhà đầu tÆ° là má»™t công ty của Nhật Bản- nÆ°á»›c có ngành công nghiệp lọc hóa dầu hàng đầu thế giá»›i thì sẽ thấy yên tâm hÆ¡n.

Thứ hai, dá»±a theo quy hoạch trung hạn của ngành dầu khí đến năm 2025, chúng ta Ä‘ã có nhà máy lọc dâÌ€u Dung Quất (công suất 6,5 triệu tấn/năm, dá»± kiến nâng lên 10 triệu tấn/năm), rồi dá»± án Khu liên hợp lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n-Thanh Hóa (công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm), tiếp tục nghiên cứu đầu tÆ° Nhà máy lọc dầu Long SÆ¡n (9 triệu tấn dầu/năm). Nếu tính cả dá»± án nhà máy lọc dầu VÅ©ng Rô ở Phú Yên (công suất 8 triệu tấn dầu thô/năm), tổng công suất 4 nhà máy này Ä‘ã là khoảng 40 triệu tấn dầu, đủ khả năng cung cấp sản phẩm phục vụ trong nÆ°á»›c và góp má»™t phần xuất khẩu. Việc thêm má»™t dá»± án có công suất gấp 5 lần nhà máy lọc dầu Dung Quất (công suất khoảng 30 triệu tấn dầu thô/năm) có thể làm đảo lá»™n toàn bá»™ "ván cờ" quy hoạch của ngành dầu khí Việt Nam.

Thứ ba, đối tác "mạnh dạn" bỏ ra số vốn đầu tÆ° lá»›n gần 27 tỉ USD, họ sẽ phải Ä‘òi hỏi được đổi lại những phần Æ°u Ä‘ãi tÆ°Æ¡ng xứng nhÆ°: các loại thuế phí nhập- xuất dầu thô và sản phẩm cÅ©ng nhÆ° các quyền lợi "khi sá»± Ä‘ã rồi" trong những khâu liên quan khác nhÆ° làm bãi thải, Ä‘ê chắn sóng...

Mặt khác, trong giao dịch ngoại thÆ°Æ¡ng, đối tác có năng lá»±c sản xuất lá»›n bao giờ cÅ©ng có lợi thế trong cạnh tranh.

"Có người nghÄ© TâÌ£p Ä‘oàn DâÌ€u khí ViêÌ£t Nam phản Ä‘ối dá»± án này do lo sợ mất Ä‘ôÌ£c quyêÌ€n. TâÌ£p Ä‘oàn DâÌ€u khí Việt Nam có thể là lo xa, nhÆ°ng họ nghÄ© đúng. Người có nhà máy lá»›n bao giờ cÅ©ng mạnh hÆ¡n nhà máy nhỏ. Dù họ không lÅ©ng Ä‘oạn thị trường xăng dầu của Việt Nam nhÆ°ng nó nắm quyền chi phối hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu nÆ°á»›c ta. Cho nên đừng Ä‘ể Ä‘ối tác của dá»± án rất lá»›n này chi phối môÌ£t mảng kinh tế hết sức quan trọng của chúng ta" - ông Nguyá»…n Đông Hải chia sẻ.

"Tôi không phản Ä‘ối dá»± án này vì nhà đầu tÆ° nào vào ViêÌ£t Nam, giúp Việt Nam phát triển kinh tế tôi cÅ©ng ủng hôÌ£. NhÆ°ng có mảng kinh tế ta ủng hôÌ£, có mảng kinh tế ta hạn chế, có mảng ta từ chối. Vá»›i dá»± án lọc dầu này của PTT, tôi chọn phÆ°Æ¡ng án hạn chế chứ không phản Ä‘ối" - ông Nguyá»…n Đông Hải nói.

Theo TS Nguyá»…n Đông Hải, Chính phủ, các bá»™, ngành và UBND tỉnh Bình Định câÌ€n cân nhắc, xem xét kÄ© "siêu" dá»± án này trong bối cảnh dá»… "bị ngợp" vá»›i số vốn đầu tÆ° và công suất nhà máy thuá»™c tầm cỡ khu vá»±c. Má»™t mặt câÌ€n xem xét cân Ä‘ối vêÌ€ mặt cung câÌ€u trong quy hoạch lọc hóa dâÌ€u của Việt Nam. Mặt khác cần tiếp tục tìm hiểu xem Ä‘ối tác đó mạnh vêÌ€ lÄ©nh vá»±c lọc hóa dầu không? Mạnh ở Ä‘iểm nào? KÄ© thuâÌ£t, vốn hay quan hêÌ£ "Ä‘ấu lÆ°ng", tức làm ăn lâu dài vá»›i nhau.

Đặc biệt, kinh tế đối ngoại trong bối cảnh thế giá»›i ngày nay phải gắn liền lợi ích quốc gia vá»›i yếu tố địa chính trị. Vì vậy, khi xem xét má»™t dá»± án hợp tác vá»›i đối tác nào Ä‘ó, chúng ta cÅ©ng phải hết sức tỉnh táo và xem xét trên quan Ä‘iểm địa chính trị của dá»± án Ä‘ó.  

Nguồn tin: (HQ Online)