Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ đã động thổ xây dựng đường ống dẫn khí đốt được quy hoạch từ lâu nối mạng lưới khí đốt của Thổ Nhĩ Kỳ với vùng lãnh thổ Nakhchivan của Azerbaijan.
Việc xây dựng đã chính thức được khởi công tại một buổi lễ ở Nakhchivan vào ngày 25 tháng 9 với sự tham dự của Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, nơi chứng kiến lễ ký kết các thỏa thuận về năng lượng, giao thông và nhà ở công cộng.
Đường ống mới đang được xây dựng theo biên bản ghi nhớ được ký giữa Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 12 năm 2020 và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2024, sẽ chạy dài 80km bên trong Thổ Nhĩ Kỳ giữa đường ống trung chuyển chính của Thổ Nhĩ Kỳ tại Igdir đến biên giới, rồi đi thêm 17,5km vào bên trong Nakhchivan.
Sau khi hoàn thành, đường ống này sẽ cho phép Azerbaijan cung cấp khí đốt riêng cho Nakhchivan được vận chuyển qua Thổ Nhĩ Kỳ, chấm dứt sự phụ thuộc của vùng đất này vào khí đốt của Iran được nhập khẩu trực tiếp qua một đường ống riêng từ Iran.
Nhu cầu khí đốt hàng năm của Nakhchivan được báo cáo là khoảng 500 triệu mét khối mỗi năm. Trang web chính thức của Tổng thống Aliyev đưa tin rằng đường ống được lắp đặt sẽ có công suất khoảng 2 triệu mét khối mỗi ngày, tương đương khoảng 730 triệu mét khối mỗi năm, "có thể có thể nhiều hơn gấp đôi."
Công suất tối đa khoảng 1,5 tỷ mét khối mỗi năm dường như được xác nhận bởi các tài liệu liên quan đến đấu thầu xây dựng đoạn đường ống của Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó chỉ định một đường ống có đường kính 16 inch.
Nếu vậy, điều đó ít nhất tạm thời dập tắt những đồn đoán rằng Baku quan tâm đến việc xây dựng một đường ống xuất khẩu khí đốt lớn thông qua "hành lang Zangezur" được đề xuất sẽ kết nối lục địa Azerbaijan với Nakhchivan qua Armenia.
Phát biểu vào tháng 3, Bộ trưởng năng lượng của Azerbaijan Parviz Shahbazov gợi ý rằng hành lang Zangezur có thể được sử dụng làm hành lang vận tải và năng lượng giữa Azerbaijan và châu Âu, nhưng không làm rõ thêm về việc liệu điều này có bao gồm xuất khẩu khí đốt hay không.
Bản thân tình trạng của hành lang cũng không rõ ràng. Khái niệm này ra đời từ thỏa thuận ngừng bắn do Nga làm trung gian nhằm chấm dứt Chiến tranh Karabakh lần thứ hai năm 2020. Điểm thứ chín của lệnh ngừng bắn quy định rằng Armenia sẽ “đảm bảo an ninh cho các kết nối giao thông” đến Nakhchivan “để bố trí việc di chuyển không bị cản trở của người, phương tiện và hàng hóa theo cả hai hướng”. Lực lượng biên phòng Nga sẽ chịu trách nhiệm "giám sát" tuyến đường.
Nhưng Baku và Yerevan vẫn còn mâu thuẫn về ý nghĩa của điều đó - việc thiết lập lại các tuyến giao thông đơn giản hoặc một hành lang toàn diện xuyên qua lãnh thổ Armenia nằm ngoài chủ quyền của Armenia.
Điều đó nói lên rằng, một đường ống dẫn khí đốt lớn nối Azerbaijan với Thổ Nhĩ Kỳ thông qua Armenia - dường như không thể thực hiện được về mặt chính trị như hiện nay - có thể mang lại lợi ích cho Yerevan cũng như Baku.
Cùng với việc cung cấp một tuyến đường mới để vận chuyển khí đốt của Azerbaijan hoặc khí đốt khác của Caspian tới Thổ Nhĩ Kỳ và tới châu Âu, nó cũng có thể cung cấp cho Armenia các nguồn khí đốt mới để cạnh tranh với Gazprom của Nga, công ty hiện đang độc quyền kiểm soát việc nhập khẩu khí đốt của Armenia từ cả Nga và Iran.
Tiềm năng vận chuyển và giao thương
Cho dù đường ống Thổ Nhĩ Kỳ-Nakhchivan có được mở rộng thêm thông qua hành lang tới Azerbaijan hay không, đường ống khiêm tốn đang được xây dựng đã mang lại một số tiềm năng cho giao dịch khí đốt trong khu vực, có khả năng mở rộng xuất khẩu khí đốt qua Turkey tới Châu Âu.
Mặc dù bề ngoài được thiết kế để cung cấp khí đốt của Azerbaijan cho Nakhchivan thay cho khí đốt của Iran mà khu vực này hiện đang sử dụng, các đường ống có thể được xây dựng để hoạt động theo hai hướng.
Đường ống này cũng có thể cung cấp khí đốt của Azerbaijan để cạnh tranh với khí đốt của Iran, khuyến khích Tehran giảm giá để đổi lấy việc được phép vận chuyển khí đốt qua Nakhchivan đến Thổ Nhĩ Kỳ.
Nếu nhu cầu khí đốt của Nakhchivan không thay đổi ở mức khoảng 500 triệu mét khối mỗi năm và đường ống Thổ Nhĩ Kỳ-Nakhchivan được mở rộng hết công suất khoảng 1,5 tỷ mét khối mỗi năm, điều đó sẽ mang lại công suất tiềm năng khoảng 1 tỷ mét khối mỗi năm cho vận chuyển khí đốt của Iran tới Thổ Nhĩ Kỳ.
Thổ Nhĩ Kỳ đã nhập khẩu khí đốt của Iran theo một hợp đồng dài hạn nhưng muốn tìm nguồn khí đốt mới để giao dịch trên trung tâm giao dịch khí đốt theo kế hoạch của Ankara ở Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ, để bán vào thị trường Thổ Nhĩ Kỳ và trung chuyển qua mạng lưới trung chuyển hiện có của Thổ Nhĩ Kỳ tới châu Âu.
Nguồn tin: Eurasianet.org
© Bản tiếng Việt của xangdau.net
