Anh gần Ä‘ây Ä‘ã chính thức lên tiếng về cuá»™c tranh cãi giữa chính phủ Iraq và người Kurd trong vấn đề hợp đồng dầu mỏ. Các chuyên gia thì tỏ ra lo ngại việc Exxon Mobil can dá»± vào vấn đề dầu mỏ ở vùng Kurdistan có thể ảnh hưởng đến Vallares, hãng dầu mỏ cÅ©ng có tên tuổi ở vùng này.

Thỏa thuận thăm dò dầu khí giữa ExxonMobil (Mỹ) vá»›i các Bá»™ trưởng Kurdistan Ä‘ang làm

dậy lên má»™t làn sóng trong các nhà chức trách Iraq

Michael Aron, Đại sứ VÆ°Æ¡ng quốc Anh tại Iraq kêu gọi hai bên nên chấm dứt đối đầu, kết thúc những tranh cãi về hợp đồng ký kết trong khu vá»±c bán tá»± trị phía Bắc. Ông Aron nói: “Chúng tôi kêu gọi chính phủ tại Baghdad vá»›i KRG (chính quyền khu vá»±c người Kurd) giải quyết những mâu thuẫn và đạt được thỏa thuận trong vấn đề chia sẻ doanh thu…”
Ông Aron cÅ©ng bày tỏ quan Ä‘iểm của phía Anh vá»›i đại diện người Kurd, ông Barham Salih trong Há»™i nghị dầu mỏ má»›i Ä‘ây được tổ chức ở Kurdistan. Đây được coi là khu vá»±c gây nhiều tranh cãi giữa các quốc gia tham vọng dầu mỏ, và tất nhiên, gây ảnh hưởng không nhỏ đến biến Ä‘á»™ng chính trị thế giá»›i.

Việc Exxon Mobil – tập Ä‘oàn dầu khí sở hữu nhiều cổ Ä‘ông nhất thế giá»›i thỏa thuận vá»›i đại diện của người Kurd Ä‘ang Ä‘e dọa đến khả năng tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan gồm: chính phủ Iraq, chính quyền Kurdistan và cả phía Thổ NhÄ© Kỳ.

Theo nhÆ° thỏa thuận từ đầu, thì Vallares được tiếp quản bởi chính quyền London, và Genel Enerji của Thổ NhÄ© Kỳ đều có những hợp đồng ký kết nhằm phân chia lợi nhuận sản phẩm vá»›i người Kurd. Vấn đề này Ä‘ã được Baghdad thông qua.

Song, thỏa thuận của Exxon ở Kurdistan lần này có thể khiến cho hợp tác phía Anh vá»›i người Kurd không thá»±c hiện được. Thỏa thuận trên Ä‘ã khiến cho chính phủ Iraq tỏ ra rất bức xúc, vì Exxon Ä‘ã can thiệp vào má»™t hợp đồng dầu ở phía Nam đất nÆ°á»›c, nÆ¡i không thuá»™c quyền tiếp quản của họ.

Phía Iraq nói rằng họ có đủ những chứng cứ để chứng minh thỏa thuận của người Kurd vá»›i phía Exxon là bất hợp pháp và các biện pháp pháp lý sẽ được thá»±c hiện nhằm chống lại Exxon.

Về phía Kurdistan, người đại diện Barham Salih cho hay: Ông tin rằng thỏa thuận từ phía Exxon sẽ không làm ảnh hưởng đến những lợi ích hay quy tắc chung về dầu khí ở khu vá»±c. Song, Salih Ä‘ã nhận được cảnh cáo từ phía Mowaffak al-Rubaie, má»™t cá»±u cố vấn an ninh quốc gia và là thành viên Quốc há»™i Iraq, rằng ông này không nên thỏa thuận vá»›i phía Exxon nếu không muốn phức tạp thêm tình hình.

Các nhà phân tích chính trị thì Ä‘ang Ä‘au đầu vá»›i câu hỏi liệu có phải Exxon Ä‘ã gật đầu bí mật vá»›i Baghdad rồi tiến hành thỏa thuận vá»›i người Kurd?

Vallares sắp tá»›i sẽ đổi tên thành Công ty Năng lượng Enel, họ Ä‘ã bỏ ra rất nhiều tiền bạc cÅ©ng nhÆ° ná»— lá»±c để đầu tÆ° vào vùng dầu mỏ tiềm năng trên lãnh thổ của người Kurd, song chÆ°a bao giờ được sá»± đồng ý từ phía Iraq. Hayward, ông chủ cÅ© của BP Ä‘ã nghỉ việc sau sá»± cố tràn dầu ở Vịnh Mexico thì cho rằng, sá»± can thiệp của chính phủ Anh là hữu ích: “Đại sứ Anh Ä‘ã kêu gọi các bên Ä‘i đến má»™t giải pháp mà tôi nghÄ© là có lợi cho các bên, tránh mệt mỏi khi Ä‘àm phán kéo dài”.

Tuy nhiên, các chuyên gia Iraq lại nhìn vấn đề theo má»™t chiều hÆ°á»›ng khác, họ cho rằng những gì ông Aron làm xuất phát từ việc người Anh không muốn thấy các công ty Mỹ nhÆ° Exxon “Ä‘á»™ng chạm” vào má»™t miếng bánh ngon nhÆ° Kurdistan.
DÆ°á»›i thời Saddam Hussein, Kurdistan được đầu tÆ° khá đầy đủ, tuy nhiên giá»›i khảo sát địa chất Hoa Kỳ tin rằng trữ lượng dầu mỏ thá»±c sá»± của khu vá»±c này còn lá»›n hÆ¡n hiện tại rất nhiều, có thể là khu vá»±c dầu mỏ lá»›n thứ tÆ° trên thế giá»›i chỉ sau Arab Saudi và những quốc gia tiềm năng dầu mỏ khác.

Trong khi Ä‘ó, công ty Genel của Thổ NhÄ© Kỳ thì đạt sản lượng 100 000 thùng dầu má»™t ngày trên lãnh thổ của người Kurd, đồng thời có kế hoạch tăng sản lượng dầu gấp Ä‘ôi và xây dá»±ng đường ống dẫn dầu để xuất khẩu khí đốt sang Thổ NhÄ© Kỳ.

Các tập Ä‘oàn dầu mỏ lá»›n của Mỹ cÅ©ng Ä‘ang tiếp tục Ä‘àm phán để sá»›m công bố má»™t thỏa thuận được phép khai thác trên vùng lãnh thổ của người Kurd, ví nhÆ° sáp nhập và nâng giá cổ phiếu của các công ty dầu mỏ nhỏ hÆ¡n tại London để đạt được lợi nhuận tốt nhất.

Nói thêm về Kurdistan và Exxon Mobil

Kurdistan là má»™t vùng đất có người Kurd sinh sống, nằm ở phần giáp nhau của Iraq, Iran, Syria và Thổ NhÄ© Kỳ. NÆ¡i này chÆ°a từng là má»™t quốc gia má»™t cách chính thức.

Vào thế ká»· 16, vùng có người Kurd sinh sống bị chia cắt bởi sá»± tranh giành giữa Đại quốc Ba TÆ° và Đế quốc Ottoman vá»›i những cuá»™c chiến tranh kéo dài. Sau Trận Chaldiran năm 1514, má»™t Ä‘Æ¡n vị hành chính cho người Kurd được thành lập. Sau Hiệp Æ°á»›c Zuhab năm 1639 thì Ä‘Æ¡n vị hành chính này được chính thức hóa. TrÆ°á»›c Chiến tranh Thế giá»›i thứ nhất, hầu hết người Kurd sống ở Tỉnh Kurdistan trong lãnh thổ của Đế quốc Ottoman. Sau khi Đế quốc Ottoman sụp đổ, quân Đồng minh Ä‘ã thỏa thuận và lên kế hoạch chia lãnh thổ của đế quốc này thành vài nÆ°á»›c. Theo Hiệp Æ°á»›c Sèvres, Kurdistan, cùng vá»›i Armenia, sẽ thành những nÆ°á»›c Ä‘á»™c lập. Song Hiệp Æ°á»›c này Ä‘ã không thá»±c hiện được. Sá»± tấn công và chiếm Ä‘óng khu vá»±c Kurdistan do Kemal Atatürk tiến hành và những sức ép khác Ä‘ã khiến quân Đồng Minh chấp nhận Ä‘àm phán lại và Hiệp Æ°á»›c Lausanne được thành lập, và biên giá»›i của Thổ NhÄ© Kỳ được hình thành nhÆ° hiện này vá»›i vùng của người Kurd sinh sống nằm trong biên giá»›i Ä‘ó và không có quyền tá»± chủ. Các vùng có người Kurd khác được giao cho Anh và Pháp kiểm soát để rồi trở thành các địa phÆ°Æ¡ng của Iraq và Syria theo má»™t số hiệp Æ°á»›c.

Những ranh giá»›i này liên quan đến sá»± phân chia tài nguyên và chi phối dầu hỏa giữa các cường lá»±c thuá»™c địa khác biệt và để đền Æ¡n các lãnh đạo Arab thân đồng minh hÆ¡n là cho các sá»± phân phối tá»™c dân. Thổ NhÄ© Kỳ Ä‘ã yêu cầu cho được lấy phÆ°Æ¡ng bắc Iraq, nhÆ°ng dân đồng minh Ä‘ã lo ngại nhiều vá»›i dầu hoả hÆ¡n là vá»›i sá»± ổn định (má»™t trong các lý do chính của các xung Ä‘á»™t ở Phi Châu và miền Trung Đông).

Nói thêm về Exxon Mobil, Ä‘ây là tập Ä‘oàn dầu khí Ä‘a quốc gia của Mỹ, có tổng doanh thu lá»›n nhất thế giá»›i , lợi nhuận và thị trường tÆ° bản vốn cÅ©ng là lá»›n nhất thế giá»›i. Đây cÅ©ng là tập Ä‘oàn lá»›n nhất trong 6 tập Ä‘oàn dầu hàng đầu của Mỹ, vá»›i sản lượng dầu thô hàng ngày khai thác 6,5 triệu thùng.

Exxon Mobil được thành lập ngày 30/11/1999 khi hợp nhất Exxon và Mobil, trụ sở chính tại Irving, Texas có 106.000 nhân công. Ban đầu do John D.Rockefeller thành lập công ty Standard Oil năm 1870. Quản lý và chủ tịch há»™i đồng quản trị hiện tại là Rex W.Tillerson.

Ngân sách của Exxon Mobil dành cho việc khai thác và sản xuất dầu khí đạt mức ká»· lục 20 tỉ Ä‘ô la Mỹ trong năm 2009. Lợi nhuận của Exxon Mobil năm 2008 tăng 11%, đạt 45,2 tỉ USD Mỹ, mức lợi nhuận ká»· lục mà các công ty Mỹ đạt được, mặc dù doanh thu quí IV năm 2008 của hãng giảm 33% do giá dầu thế giá»›i sụt giảm mạnh. Hiện tại Ä‘ây vẫn là Tập Ä‘oàn dầu mỏ hàng đầu nÆ°á»›c Mỹ và thế giá»›i.

Nguồn tin : (Petrotimes)