Cái chết của quốc vÆ°Æ¡ng Abdullah xảy ra vào má»™t thời Ä‘iểm khá nhạy cảm khi Ả Rập Saudi Ä‘ang phải đối mặt vá»›i nhiều khó khăn.

Cái chết của Quốc vÆ°Æ¡ng Abdullah khi vừa được loan tin nhÆ° má»™t cÆ¡n gió rúng Ä‘á»™ng thị trường dầu khí thế giá»›i, nhất là trong chu kỳ giảm giá liên lục từ mấy tháng trở về Ä‘ây. NhÆ°ng có lẽ Ä‘ó chỉ là cÆ¡n gió thoảng, vì ngoài những sắp xếp nhân sá»± cấp cao, thì tác Ä‘á»™ng ra bên ngoài của sá»± kiện này vẫn chÆ°a rõ nét.

Đến thời Ä‘iểm này, bức tranh Ä‘ang hiện hình vá»›i má»™t đường thẳng – sá»± tiếp nối chính sách dầu khí không thay đổi của Ả Rập Saudi và má»™t đường ngang – mức trần giá dầu, sẽ không có nhiều tăng Ä‘á»™t biến.

Khó khăn vây bủa

Trong bài phát biểu đầu tiên trên cÆ°Æ¡ng vị Quốc vÆ°Æ¡ng Ả Rập Saudi, Tân vÆ°Æ¡ng Salman khẳng định sẽ không có sá»± thay đổi lá»›n nào về chính sách, kể cả chính sách dầu khí. Ông tuyên bố: “Chúng ta sẽ tiếp tục những chính sách Ä‘úng đắn mà Ả Rập Saudi Ä‘ã theo Ä‘uổi từ khi được thành lập đến nay”.

Là má»™t trong những nhà sản xuất dầu thô lá»›n nhất thế giá»›i, Ả Rập Saudi còn nổi tiếng là má»™t đất nÆ°á»›c bảo thủ. Tuy nhiên, việc ông Salman duy trì những chính sách của anh trai Abdullah không chỉ được xem là hành Ä‘á»™ng truyền thống, mà còn là giải pháp an toàn trong ngắn hạn, xuất phát từ lý do sức khỏe, vị thế quốc gia và những khó khăn Ä‘ang tăng dần.

Tân vÆ°Æ¡ng Salman bin Abdulaziz al-Saud. Ảnh: AP

Sau sá»± ra Ä‘i của Quốc vÆ°Æ¡ng Abdullah, Hoàng tá»­ Salman được chỉ định là người kế vị ngai vàng ở tuổi 79. Tuy nhiên, cÅ©ng giống nhÆ° người anh trai, tình trạng sức khỏe của Tân vÆ°Æ¡ng Salman Ä‘ang trong tình trạng không ổn định. Đã có nhiều đồn Ä‘oán về sức khỏe của ông xuất hiện từ nhiều năm trÆ°á»›c.

Cái chết của quốc vÆ°Æ¡ng Abdullah xảy ra vào má»™t thời Ä‘iểm khá nhạy cảm khi Ả Rập Saudi Ä‘ang phải đối mặt vá»›i nhiều khó khăn, cả đối ná»™i lẫn đối ngoại. Từ việc giá dầu trong nÆ°á»›c sụt giảm, sá»± trá»—i dậy của tổ chức Nhà nÆ°á»›c Hồi giáo tá»± xÆ°ng IS, đến việc mở rá»™ng phạm vi ảnh hưởng của Iran trong khu vá»±c.

Tân vÆ°Æ¡ng Salman cÅ©ng sẽ phải giải quyết bài toán Yemen khi chính phủ, vốn được Saudi hậu thuẫn, Ä‘ang có nguy cÆ¡ bị lật đổ hoàn toàn bởi phiến quân Houthi được Iran há»— trợ. Trong má»™t cuá»™c phỏng vấn gần Ä‘ây, má»™t quan chức Saudi thừa nhận Riyadh xem Yemen là “má»™t mối Ä‘e dọa hiện hữu” ở tÆ°Æ¡ng lai. Quan hệ giữa Ả Rập Saudi và Mỹ trong má»™t vài năm gần Ä‘ây cÅ©ng trở nên căng thẳng do những bất đồng xung quanh vấn đề hạt nhân của Iran.

Ả Rập Saudi cÅ©ng tiếp tục bị các quốc gia khác cạnh tranh vị trí nÆ°á»›c có vai trò lãnh đạo khu vá»±c. Chủ nghÄ©a thá»±c dụng và nền kinh tế năng Ä‘á»™ng Ä‘ang giúp Qatar trở thành má»™t nhân tố Ä‘áng gờm và có khả năng Ä‘ánh bại Ả Rập Saudi, trở thành nÆ°á»›c đứng đầu khu vá»±c.

Vào thời Ä‘iểm hiện tại, sản lượng khai thác dầu của Ả Rập Saudi Ä‘ang ở mức 6 triệu thùng/ngày, đủ khả năng Ä‘áp ứng 11% nhu cầu của toàn thế giá»›i. Tuy nhiên, việc ông Salman quyết định giữ nguyên chính sách dầu mỏ là bÆ°á»›c Ä‘i củng cố vị trí của Ả Rập Saudi trên thị trường thế giá»›i. Ả Rập Saudi hoàn toàn có thể sá»­ dụng “con bài” OPEC để chi phối giá dầu thế giá»›i nhÆ° từng làm nhiều lần trÆ°á»›c Ä‘ó.

NhÆ°ng ở bối cảnh hiện tại, sá»­ dụng OPEC sẽ dẫn đến má»™t kết quả khác. Ả Rập Saudi Ä‘ang vấp phải sá»± cạnh tranh vá»›i nhiều quốc gia sản xuất dầu mỏ khác, kể cả trong ná»™i bá»™ OPEC. Thêm vào Ä‘ó, Mỹ - quốc gia tiêu thụ dầu lá»›n nhất thế giá»›i, cÅ©ng Ä‘ang dần giảm sá»± phụ thuá»™c vào nguồn cung Trung Đông. Sá»± thành công của ngành công nghiệp khai thác dầu Ä‘á phiến cho phép Mỹ tá»± chủ hÆ¡n trong các vấn đề có liên quan đến Ả Rập Saudi.

Ẩn số giá dầu

Việc ông Abdullah qua đời sẽ làm thay đổi giá dầu nhÆ° thế nào? Cuối tuần qua, giá dầu thế giá»›i tăng lên, nhÆ°ng ở mức vừa phải và chỉ trong thời gian ngắn. Tại Mỹ, giá dầu thô tăng nhẹ khoảng 1,9%, lên mức 47,19 USD/thùng. Trong khi Ä‘ó, dầu thô Brent tăng 2,1% lên 49,58 USD/thùng. Có lẽ, “thị trường hàng hóa có thể phản ứng theo cách tá»± nhiên của nó nhÆ°ng sẽ sá»›m ổn định”, theo Larry Goldstein – má»™t cố vấn chuyên về dầu hỏa kì cá»±u tại Quỹ Nghiên cứu Chính sách Năng lượng.

Giá dầu bắt đầu trượt dài kể từ tháng 6 năm ngoái và sẽ không có dấu hiệu tăng nóng trừ khi Ả Rập Saudi cắt giảm sản lượng hoặc nhu cầu về dầu tăng mạnh. NÆ°á»›c này cÅ©ng là nhà sản xuất dầu duy nhất đủ khả năng tăng hoặc giảm sản lượng để Ä‘áp ứng vá»›i Ä‘iều kiện thay đổi của thị trường. Theo má»™t số nhà phân tích, nhiều khả năng Ả Rập Saudi sẽ không cắt giảm sản lượng, nhằm duy trì thị phần. Do vậy, nguồn cung dầu vẫn Ä‘ang “tràn ngập” trên thị trường thế giá»›i.

Những dá»± Ä‘oán này phần nào được củng cố bởi các tuyên bố vừa qua của ông Salman. Hôm thứ 6 vừa rồi, Quốc vÆ°Æ¡ng Salman Ä‘ã trấn an thị trường năng lượng thế giá»›i bằng tuyên bố sẽ tiếp tục thúc đẩy các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu giữ nguyên sản lượng khai thác ở mức cao. Tuy nhiên, việc giá dầu liên tục trượt dài trong nhiều tháng vừa qua, cùng những áp lá»±c tài chính ná»™i bá»™ là hai thách thức lá»›n cho Ả Rập Saudi và tân quốc vÆ°Æ¡ng.

Cách Ä‘ây hai tuần, khi còn trên cÆ°Æ¡ng vị Hoàng Thái tá»­, ông Salman Ä‘ã có má»™t bài phát biểu thay cho anh trai mình. Khi Ä‘ó, ông Ä‘ã đổ lá»—i cho sá»± tăng trưởng yếu kém của nền kinh tế thế giá»›i là nguyên nhân khiến giá dầu suy giảm. Ông cÅ©ng khẳng định vẫn sẽ giữ nguyên vị trí các thành viên trong ná»™i các, bao gồm cả Bá»™ trưởng Dầu mỏ Ali al-Naimi.

Ông Naimi được Ä‘ánh giá là người biết kết hợp kinh tế và chính trị, tổng công trình sÆ° các chiến lược gần Ä‘ây của Ả Rập Saudi. Tuy nhiên, trong má»™t vài năm gần Ä‘ây, ông này Ä‘ã thể hiện việc mong muốn được nghỉ hÆ°u. Về ngắn hạn, ông Naimi có thể sẽ tiếp tục ở lại cùng Quốc vÆ°Æ¡ng Salman, giúp Ả Rập Saudi giữ vững vị trí của mình nhÆ° hiện nay.

Sá»± không ổn định của giá dầu có thể sẽ làm phức tạp những dá»± định của Ả Rập Saudi. Nếu giá dầu tiếp tục giảm trong má»™t năm tá»›i hoặc lâu hÆ¡n, các thành viên OPEC sẽ phải đối mặt vá»›i việc thắt chặt chi tiêu. Theo tính toán của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ả Rập Saudi và các nÆ°á»›c vùng Vịnh sẽ mất khoảng 300 tá»· USD do giá dầu sụt giảm trong năm nay.

Vũ Quỳnh

Nguon tin: Vietnamnet