- Kể từ đầu tháng 2-2016 cổ phiếu tài chính trên thị trường chứng khoán Mỹ và châu Âu gây bão. Giá dầu thô thấp Ä‘ang thể hiện sức mạnh của nó.

Ngày 23-2-2016 tổng giám đốc má»™t trong những định chế tài chính hàng đầu Hoa Kỳ JPMorgan phát biểu trên tờ Wall Street Journal rằng ngân hàng này có thể mất 3 tỉ Ä‘ô la Mỹ do tài trợ cho lÄ©nh vá»±c năng lượng. Ngay sau Ä‘ó các định chế khác nhÆ° Bank of America, Citigroup, Goldman Sachs, Wells Fargo đều lên tiếng tÆ°Æ¡ng tá»±. Giá dầu thấp không chỉ khiến giảm doanh thu, lợi nhuận hoặc đẩy nhiều công ty khai thác dầu khí quốc tế vào thua lá»—, mà còn làm hiện rõ hÆ¡n viá»…n cảnh họ không có tiền trả các khoản vay ngân hàng.

Tập Ä‘oàn Dầu khí PetroVietnam cÅ©ng không tránh khỏi khó khăn. Doanh nghiệp chủ lá»±c quy mô ở vị trí nhất nhì nền kinh tế Ä‘ang đối mặt không chỉ nguy cÆ¡ thua lá»—, mà còn phải tạm ngÆ°ng sản xuất, Ä‘óng má»™t số mỏ, cắt giảm nhân công hay nói má»™t cách trần trụi là sa thải người lao Ä‘á»™ng. Nhân lá»±c còn trụ lại, cả lãnh đạo, phải chịu giảm lÆ°Æ¡ng, thu nhập.

ChÆ°a hết. Ná»—i lo dầu khí Ä‘ang lan sang giá»›i tài chính, chủ yếu là các ngân hàng Ä‘ã tài trợ cho tập Ä‘oàn. Theo báo cáo tài chính hợp nhất bán niên, đến ngày 30-6-2015 vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn của PetroVietnam còn 82.070 tỉ đồng, Ä‘ã giảm khoảng 10% so vá»›i cuối năm 2014. Vay và nợ thuê tài chính dài hạn là 98.969 tỉ đồng. NhÆ° vậy tổng nợ vay của PetroVietnam không thấp hÆ¡n 181.039 tỉ đồng. Mặc dù Ä‘ây là mức nợ vay cao nhất trong các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c xét về con số tuyệt đối, nhÆ°ng vẫn còn khá an toàn so vá»›i nguồn vốn chủ sở hữu 434.100 tỉ đồng của PetroVietnam.

Tập Ä‘oàn Dầu khí không chỉ nợ bằng đồng Việt Nam, mà còn có những khoản vay bằng ngoại tệ, bởi thế bất cứ má»™t sá»± Ä‘iều chỉnh tá»· giá nào đều ảnh hưởng đến chi phí tài chính. Báo cáo tài chính cho biết trong sáu tháng, từ 1-1 đến 30-6-2015 lá»— chênh lệch tá»· giá của PetroVietnam lên tá»›i 2.446 tỉ đồng. Các đợt Ä‘iều chỉnh tá»· giá hối Ä‘oái giữa Ä‘ô la Mỹ và đồng Việt Nam diá»…n ra tháng 8-2015, vì thế lá»— chênh lệch tá»· giá trong ná»­a cuối năm ngoái chắc chắn sẽ còn cao hÆ¡n sáu tháng đầu năm. Hiện giờ PetroVietnam chÆ°a công bố báo cáo tài chính năm, nên chÆ°a thể rõ lá»— chênh lệch tá»· giá cả năm 2015 là bao nhiêu.

Nếu giá dầu thô ở mức nhÆ° từ năm 2014 trở về trÆ°á»›c, hoặc thậm chí ở mức 50-60 Ä‘ô la Mỹ/thùng, doanh thu và lợi nhuận của PetroVietnam thừa sức đảm bảo khả năng trả nợ Ä‘úng hạn cả gốc và lãi. Chẳng thế mà các ngân hàng trÆ°á»›c nay vẫn sẵn sàng cho dầu khí vay. Những “ông lá»›n” nhÆ° Vietcombank, VietinBank, BIDV hay cổ phần đều “hân hạnh” rót vốn cho các dá»± án dầu khí, các công ty dịch vụ dầu khí.

Giờ thì khác. Giá thành khai thác bình quân má»™t thùng dầu thô của PetroVietnam vừa được tập Ä‘oàn công khai ở mức 24,4 Ä‘ô la Mỹ. Cá»™ng thêm đủ mọi thứ thuế và phí, phải bán ở mức giá 45 Ä‘ô la Mỹ/thùng, nhà khai thác má»›i hòa vốn. Trong khi Ä‘ó từ đầu năm đến nay giá dầu quốc tế chỉ quanh 30-32 Ä‘ô la Mỹ/thùng, có thời Ä‘iểm còn 26 Ä‘ô la Mỹ/thùng. Khai thác là PetroVietnam lá»—, tạm ngÆ°ng Ä‘óng má»™t số mỏ thì bá»›t lá»— hÆ¡n, nhÆ°ng dòng tiền không về. Không có tiền về, lấy Ä‘âu nguồn trả nợ ngân hàng?

Các chủ nợ sẽ phải tái cÆ¡ cấu nợ cho PetroVietnam. Những khoản vay ngắn hạn có thể chuyển thành trung, dài hạn; giảm bá»›t lãi vay, thậm chí khoanh, giãn má»™t số khoản. Đương nhiên những ngân hàng hạch toán minh bạch theo chuẩn quốc tế sẽ phải trích lập thêm dá»± phòng rủi ro. Trên thế giá»›i, có những khoản nợ chÆ°a đến hạn trả, nhÆ°ng ngân hàng nhìn thấy rõ mười mÆ°Æ¡i người vay không có khả năng trả nợ Ä‘úng hạn, thế là họ trích lập dá»± phòng liền, không cần phải đợi đến khi nợ trá»… hạn.

Phó tổng giám đốc má»™t ngân hàng lá»›n giãi bày không ai ngờ giá nguyên liệu lại xuống dốc thảm hại nhÆ° vậy, nên cho dù rất chia sẻ hoàn cảnh khó khăn của má»™t số doanh nghiệp, việc tài trợ cho dầu khí, khai khoáng, thu mua xuất khẩu nông, thủy hải sản bắt buá»™c phải được nhìn nhận lại và Ä‘ánh giá dÆ°á»›i má»™t góc Ä‘á»™ an toàn khác. Việc tài trợ cho ngành Ä‘óng tàu, vận tải biển trÆ°á»›c Ä‘ây dường nhÆ° vẫn còn là bài học “xÆ°Æ¡ng máu” cho không ít tổ chức tín dụng.

Ngoài ra còn má»™t vấn đề nữa. Để kéo dài khả năng thu hồi nợ, các ngân hàng cần phải nuôi nợ, tức là cho vay thêm để doanh nghiệp có thể hoạt Ä‘á»™ng, tồn tại được, vượt qua thá»­ thách, chờ giá dầu phục hồi. PetroVietnam cần má»™t lượng tiền không nhỏ để tồn tại bây giờ. Ngân sách nếu có “cứu” tập Ä‘oàn, chắc cÅ©ng không thể chi nhiều. Liệu các ngân hàng dám chi thêm bao nhiêu để “nuôi” tập Ä‘oàn Dầu khí? Con số hẳn không thể chỉ vài ngàn tỉ đồng. Bảo dưỡng máy móc thiết bị tiêu tốn Ä‘âu ít tiền. Há»— trợ người lao Ä‘á»™ng cần không ít tiền. Tận dụng giá dịch vụ kỹ thuật Ä‘ang rẻ để khoan, thăm dò các mỏ má»›i lúc này là hợp lý, nhÆ°ng có tiền để làm không? Ngân hàng nào “dÅ©ng cảm” cho vay để thăm dò các mỏ má»›i khi tÆ°Æ¡ng lai giá dầu còn bất định?

TrÆ°á»›c mắt PetroVietnam Ä‘ang thá»±c hiện cắt giảm chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí bán hàng, dồn lá»±c cho những mỏ có khả năng mang lại ít nhiều lợi nhuận hoặc nếu có lá»— khi khai thác thì lá»— ở mức chấp nhận được. Quá trình này diá»…n ra trong bao lâu và kéo dài thêm chừng nào thời gian, không có dá»± báo chính xác.

Trong báo cáo tài chính của tập Ä‘oàn, các khoản dá»± phòng và quỹ không quá lá»›n, nhÆ° dá»± phòng phải trả ngắn hạn 8.686 tỉ đồng, dài hạn 3.610 tỉ đồng; dá»± phòng quỹ khen thưởng, phúc lợi 1.396 tỉ đồng; quỹ phát triển khoa học và công nghệ 2.590 tỉ đồng. Trong trường hợp chÆ°a có ngay nguồn tài trợ, PetroVietnam vẫn còn “vùng vẫy” được, song nÆ°á»›c Ä‘ã rất gần chân rồi. Nhảy trÆ°á»›c hay chờ nÆ°á»›c đến chân má»›i nhảy? Bất luận thế nào, kinh tế Việt Nam cÅ©ng không thể không có má»™t PetroVietnam. Đấy là Ä‘iều Ä‘áng suy ngẫm!

Nguồn tin: Thesaigontimes